VOV4.Bahnar - Rim tơmam hiĕm kon tơrong hơnơ̆ng tŏk măt, lơ̆m mă kơ jă nhŭng tă tơjur kơtang pơm ăn bơngai chă rong tơ̆ Dak Lăk tơ ƀơ̆p tôch tơnap tap. Dơnŏ anĭh bơ̆ jang vei lăng kon tơrong athei tơ jur kon jên răt tơmam hiĕm ‘nŏh jing trong jang kăl hlŏh lơ̆m khei năr au. Trong jang trŭh au kơnh ‘nŏh iŏk yua dôm tơmam drăm hiĕm đei kơ dĭh lơ̆m tơring; tơplĭh hơgăt tĕh jang sa iŏk yua tŏ sĕt chă pơtăm bơ̆n ‘nhot ƀum vă pơm tơmam drăm hiĕm ăn kon tơrong.

Đei iŏk yua ư̆h kơ măh dôm yơ, bơngai rong kon tơrong hlôi tơjur rong tŏ sĕt, hŭt hơdroong hŏh

Sơ̆, ŭnh hnam ƀok Đinh Công Việt, oei tơ̆ buôn Ea Nho, tơring Cư Kpô, apŭng Krông Ƀŭk đei đơ̆ng 15 trŭh 20 tŏ nhŭng lai sơke chă rong lơ̆m hơdroong, lơ̆m mĭnh khei chă rong tĕch đei 5 trĭu hlak jên. Hlŏh 1 sơnăm au, kơ jă tơmam drăm pơ yoa ăn chŏh jang sa tŏk măt, dui ba hloi tơmam giĕm rong kon tơrong jei tŏk măt, lơ̆m mă kơ jă ‘nhĕm nhŭng chă tĕch tơ jur đơ̆ng 10 trŭh 20.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ, tơdrong mă au pơm ăn kơ ŭnh hnam ƀok tơ ƀơ̆p tôch mơmat tat: “Sơ̆ ŭnh hnam nhôn rong lơ, chă rong đơ̆ng 7 trŭh 8 tŏ nhŭng yŏng văi, mư̆h chông đei kon dôm yơ ‘nŏh đe răt iŏk pơgŏh dôm nŏh hloi, mă leodang ei kơ yuơ kơ jă tŏk măt dêh hnang, mă kăl ‘nŏh đơ̆k. Sơ̆ đơ̆k 5.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ, dang ei 7.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ kơna tôch tơnap tap kơna ŭnh hnam nhôn mă rong tŏ sĕt ƀiơ̆. Trŭh au kơnh tơdăh mơnat tat hlŏh dơ̆ng lei ŭnh hnam nhôn vă tơplĭh rong kon tơrong anai đĕch bơih, tơdăh chă rong lơ lau hiong răm lơ, ư̆h kơ nhen sơ̆.”

Jei nhen ŭnh hnam ƀok Đinh Công Việt, ŭnh hnam ƀok Nguyễn Tuấn Anh oei tơ̆ thôn 5, tơring Krông Ƀŭk, apŭng Krông Pach jei măh tơjur 1 poăt kon nhŭng kơ ŭnh hnam pơtêng hăm khei năr au sơnăm 2021 kơ yuơ ư̆h kơ kĕ kơ krơ̆ng tơ̆ hơnăp tơdrong tŏk măt kơ jă tơmam hiĕm rong kon tơrong. Ƀok Tuấn Anh tơbăt, đơ̆ng vă đĭ sơnăm 2020 trŭh dang ei kơ jă tơmam drăm hiĕm kon tơrong tŏk măt 13 ‘măng. Hăm kơ jă tŏk đơ̆ng 300 trŭh 500 hlak jên lơ̆m 1 kĭ lơ̆m mĭnh ‘măng tŏk, kơ jă đĭ đăng tơmam drăm hiĕm kon tơrong dang ei hlôi tŏk hlŏh 6.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ.“Nhen ŭnh hnam nhôn rong nhŭng yŏng chông kon păng rong trŭh tĭh ‘nŏh tĕch lăp iŏk đei lơi đơ̆ng 3 trŭh 400.000 hlak jên, tơdăh bơ̆n răt rong nhŭng đe lei rŏ năng lăp đei lơi đơ̆ng 150 trŭh 200.000 hlak jên đĕch rŏ năng. Ĭnh hlôi chă rong kơ toei ƀiơ̆ đơ̆ng 5 trŭh 70 tŏ, sơ̆ ƀơ̆t măt đơ̆k re ‘nŏh ba rong đơ̆ng 150 trŭh 200 tŏ nhung văi.”

Kơ jă tŏk măt, bơngai rong kon tơrong drơ̆ng drơ̆t mư̆h chă răt tơmam hiĕm kon tơrong.

Găh ƀok Lê Xuân Sáng – koeng ƀôt kơ ƀok Nguyễn Tuấn Anh ‘nŏh tơbăt, kơ jă nhŭng dang ei hơdrơ̆k hăm kơ jă tơmam drăm hiĕm.“Tơdăh bơ̆n chă răt hiĕm lơ tơmam sa lei nhŭng tĭh vơ̆ tôch kơ ƀônh mă lei tĕch mơdro lăp iŏk đei tŏ sĕt sot. Kơ yuơ kă kiơ, đơ̆k roi năr roi măt găh kơ jă nhŭng ‘nŏh roi tơjur. Mă lei kon pơlei ư̆h kơ gơ̆h vă pơm sơđơ̆ng ăn tơdrong ‘nau kơ na vă băt pơm kiơ dơ̆ng? Tơdăh kơ jă tơmam drăm hiĕm tơ jur tŏ sĕt lei kon pơlei dă ƀiơ̆ tơnap tap mơ̆n. Tơdăh hơnơ̆ng lơ lau, kon pơlei jang sa mơmat tat dêh.”

Kiơ̆ đơ̆ng ƀok Trần Ngọc Sơn, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng Rong kon tơrong păng jang pơgang vei lăng kon tơrong dêh char Dak Lăk tơbăt, akŏp nhŭng chă rong lơ̆m dêh char Dak Lăk dang ei dang 860.000 tŏ.Kơ jă nhŭng dang ei dang 55.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ, hơtŏ 77% pơtêng hăm kơ jă nhŭng lơ̆m khei năr au sơnăm 2021, mă lei kơ jă rim tơmam drăm hiĕm tŏk trŭh 40%, kơna bơngai rong nhŭng tơ ƀơ̆p tôch mơmat tat. Ƀok Trần Ngọc Sơn akhan, bơngai rong kăl atŏk kơtang năm tơchă, răt iŏk dôm tơmam drăm hiĕm lơ̆m tĕh đak pơm tơlĕch adoi chă rong tĕch hrôih vă dă ƀiơ̆ tơhoach lơ kon jên răt tơmam drăm hiĕm:“Bơngai rong dăh hơdrin chă pơtăm bơ̆n hơ ƀo, ƀum ƀlang, tơ̆h vă tŭh hrau hiĕm ăn kon tơrong tơplĭh ăn răt tơmam drăm hiĕm đơ̆ng tĕh đak đe pơm tơlĕch. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh kon pơlei hơdrin chă rong bơ̆n ka hơdang, rong hoăr ot hĕch chă hiĕm nhŭng, pơm dă ƀiơ̆ tơhoach kon jên lơ răt tơmam drăm hiĕm kon tơrong. ‘Ngoăih kơ ‘noh, kăl hơmet ming pơ ‘lơ̆ng trong rong kon tơrong, kăl vang mơ̆t lơ̆m rim Hơp tak xah, Khŭl jang hơdoi, rim khŭl choh jang sa rong kon tơrong vă chă pơma dơnŭh  răt iŏk lơ tơmam drăm hiĕm kơtă đơ̆ng rim hnam kmăi pơm tơlech. Tơdrong anai dơ̆ng, kon pơlei hơdrin chă tơchăr, hơmet pơ ‘lơng chă rong kon tơrong lơ liơ mă ƀlep mă lăp ăn kơ dih kĕ, kơ dĭh đei nhen tơplĭh rong lơ kon tơrong sa ‘ngiĕt au to.”

‘Nao au, tơ̆ Hà Nội đei pơgơ̆r Hop akŏm trư̆k tuyên pơma dơnŭh trong pơtrŭt atŏk tơ iung rong nhŭng păng atŏk kơtang bơ̆ jang vei lăng tơdrong pơm tơlĕch, tĕch mơdro tơmam drăm hiĕm kon tơrong. Iung pơma tơ̆ hop akŏm, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh tơm vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang Phùng Đức Tiến akhan: Tơjur kon jên răt tơmam drăm hiĕm rong kon tơrong lơ̆m khei năr au ‘nŏh mĭnh lơ̆m trong jang gĭt kăl hlŏh dang ei. Trong jang trŭh au kơnh ‘nŏh iŏk yua dôm tơmam drăm đei kơtă lơ̆m tơring kơ dĭh hloi; tơplĭh mĭnh ƀar mir pơgar chŏh jang sa iok yuaư̆h kơ lơ chă pơtăm bơ̆n ƀum, hơƀo au to vă pơm tơmam drăm hiĕm kon tơrong. Trŭh au kơnh, Dơnŏ anĭh tơm vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang gô iung jang hơdoi hăm Kŏng ty Đờ hớt (DeHeus) iung jang hơdoi hăm rim dêh char tơ̆ tơring Tây Nguyên pơjing rim hơp tak xah akŏm kơtang lơ̆m pơtăm ƀum ƀlang păng hơƀo hăm tơdrong vang iung jang đơ̆ng rim hơnĭh mơdro sa lơ̆m jang kiơ̆ kmăi kmŏk vă đei măh mai tơmam drăm hiĕm, pơm dă ƀiơ̆ răt iŏk đơ̆ng tĕh đak đe:“Đơ̆ng rŏng lơ sơnăm Hơnĭh tơm chă tơchĕng hơlen rong kon tơrong atŭm hăm rim hơnĭh bơ̆ jang hlôi hơlen hơdăh, tơdrong ‘lơ̆ng kơ rim tơmam drăm hiĕm kon tơrong tơ̆ rim tơring; Hlŏh đơ̆ng chă tơchĕng hơlen păng pơm tơlĕch tôch ‘lơ̆ng hơ iă ăn chă hiĕm kon tơrong. Hăm trong jang au ‘nŏh kơ jă tơmam hiĕm kon tơrong tơjur đơư̆ng 300 hlak jên trŭh 1.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ. Kơ jă chă rong kon tơrong tơjur đơ̆ng 5% trŭh 7%. Bơ̆n jei sơđơ̆ng jơhngơ̆m hăm dôm trong jang au gô tơgop lơ̆m atŏk tơ iung rong kon tơrong lơ̆m khei năr kơnh ‘lơ̆ng hơ iă hlŏh păng đei iŏk yua kơ jăp hlŏh dơ̆ng”.

Bơngai chĭh: Nam Trang-VOV

Tơblơ̆ nơ̆r: Amazưt