Đơ̆ng rŏng hloh 1 sơnăm dêh char Đắk Lắk tơlĕch jang chih iŏk roi tơbăt găh tơring pơtăm cheh phe, vă pơm lăp hăm tơdrong hơgăt tơ jră pơm tơhiong bri đơ̆ng Jơnŭm Châu Âu (EU), đĭ đei hloh 25.000 ‘nu kon pơlei jang chŭn mir tơ̆ 8 apŭng, thị xã, pơlei tơm vang jang, ‘noh đei: Krông Năng, Cư M'gar, Buôn Đôn, Ea H'leo, Krông Ana, Cư Kuin, thị xã Buôn Hồ păng pơlei tơm Buôn Ma Thuột. Akŏm teh să hlôi đei tôm roi tơbăt păng đei hla ar pơkăp dang 27.000 hec-ta, plei vă jê̆ 90.000 tấn. Khei 4/2024, Simexco Đắk Lắk jĭ anih mơdro mă blŭng lơ̆m apŭng plĕnh teh đei asong 2 hla ar pơkăp 4C-EUDR pơm lăp hăm tơdrong hơgăt ‘lơ̆ng đơ̆ng EUDR. Anih mơdro sa âu kŭm hlôi pơjing app EUDR, lăp hăm tơdrong hơgăt ‘nao đơ̆ng EU. Kiơ̆ kơ ƀok Lê Đức Huy, Kơdră dơnơm Simexco DakLak, tơdrong jăh pơm lăp dôm tơdrong hơgăt ‘lơ̆ng đơ̆ng EU ‘noh jĭ 1 tơdrong đei yua ‘lơ̆ng đơ̆ng cheh phe Đắk Lắk tơ̆ anih tĕch mơdro:

“Hăm tơdrong ling lang jang đơ̆ng kon pơlei Việt Nam kŭm nhen dôm tơdrong jang hơdai kơjăp đơ̆ng Việt Nam ‘noh truh dang ei mă đơ̆ng tam mă tơmơ̆t yua mă lei 1,2 hnam hơdrĕng đe sư oei chu răt hăm kơsô̆ hơpăh vă hơnơ̆ng pơlung dôm jơnŭm âu jang hơdai hăm băl vă hơtŏk tơiung păng vei lăng kơjăp hloh kiơ̆ hơgăt ‘lơ̆ng ưh kơ pơm tơhiong bri đơ̆ng châu Âu”.

Tơdrong hơgăt tơ jră tơhiong bri păng tơ jur bri -EUDR đei tơmơ̆t yua lơ̆m khei 1/2026. Tơdrong hơgăt âu ƀơm truh kơ tang truh anih jang cheh phe - 1 lơ̆m dôm tơmam tĕch tơ̆ teh đak tơm, đei dang 40% truh 50% akŏm kơsô̆ tơmam tĕch tơ̆ teh đak đe đơ̆ng Việt Nam lơ̆m anih tĕch mơdro EU. Kiơ̆ kơ ƀok Trịnh Đức Minh, Kơdră vei lăng khŭl jang cheh phe Buôn Ma Thuột, hăm Đắk Lắk, dêh char pơtăm cheh phe lơ kơ lơ̆m teh đak hăm hloh 200.000 hec-ta, tơdrong tơlĕch jang hrôih tơdrong pơm lăp hăm tơdrong hơgăt âu, ăn ƀôh tơdrong tơtĕnh đơ̆ng khŭl kơdră chĕp kơ̆l dêh char Đắk Lắk păng dôm anih mơdro sa lơ̆m anih jang, tơgŭm tơmam cheh phe - tơmam tĕch tơ̆ teh đak đe tơm kơ dêh char hơtŏk ‘lơ̆ng bưng ai, kơjă kăp gĭt păng anih dơ̆ng lơ̆m anih tĕch mơdro apŭng plĕnh teh.

“Pơm lăp đei EUDR gô hơtŏk ‘lơ̆ng đei kơjă kăp gĭt, iŏk đei anih tĕch mơdro tơ̆ châu Âu. Mă 2, tơplih ‘lơ̆ng um rup tơmam cheh phe Việt Nam. ‘Meh vă đơ̆ng EU tôch kơ hơlen mă bơ̆n jang đei, tĕch tơ̆ teh đak đe hăm kơsô̆ lơ tơ̆ anih tĕch mơdro EU ‘noh um rup đơ̆ng bơ̆n tôch kơ ‘lơ̆ng”.

Kiơ̆ kơ ƀok Nguyễn Hoài Dương, Kơdră anih vei lăng găh Choh jang sa păng Hơtŏk tơiung tơring tơrang Đắk Lắk, mĭnh lơ̆m dôm trong jang tơm đơ̆ng Đắk Lắk vă pơm kiơ̆ EUDR ‘noh jĭ tơdrong pơjing 1 hơnih chih răk bri păng tơring pơtăm cheh phe tôm, ƀlep păng rơđăh. Đắk Lắk tŏk bŏk jing dêh char năm hơdrol lơ̆m teh đak găh tơdrong jang kiơ̆ tơdrong hơgăt đơ̆ng EUDR păng dang ei hlôi jang đei dang 50% hơgăt teh. Dêh char tơlĕch ăn tơdrong hơgăt truh khei 1/2026, đei tŏ sĕt hloh 70% hơgăt cheh phe đei tơbăt hơdăh tơm a pơm tơlĕch. Vă jang đei tơdrong hơgăt âu, Đắk Lắk tŏk bŏk pơjing hơnih chih răk păng tơchă băt anih pơm tơlĕch, iŏk yua kơmăy kơmŏk păng chă băt hơdăh, pơtho pơhrăm păng jang hơdai đơ̆ng teh đak - kơdih... yak truh pơjing 1 trong tĕch mơdro rơgoh tôm tơdrong ăn anih jang cheh phe Đắk Lắk pơma hơdrô̆ păng Việt Nam pơma atŭm. Ƀok Nguyễn Hoài Dương hơlen lăng:

“ Anih vei lăng găh Choh jang sa păng Hơtŏk tơiung Tơring tơrang gô hơlen dơ̆ng iŏk yua jang kiơ̆ luơ̆t EUDR, đơ̆ng noh tơlĕch ăn dôm trong jang hơnơ̆ng jang kiơ̆ đei yua kŭm nhen hơtŏk tơiung tơmam cheh phe kơjăp ‘lơ̆ng. Mă đơ̆ng, Jơnŭm châu Âu pơdui đunh khei ‘năr pơkăp 1 sơnăm dơ̆ng mă tơmơ̆t yua mă lei oei lơ tơdrong athei jang, kŭm tôch kơ kăl tơdrong kơ chăng năm hơdrol vă pơm tơdrong ‘lơ̆ng lơ̆m tơdrong tĕch tơlĕch cheh phe tơ̆ anih tĕch mơdro châu Âu”.

Hăm tơdrong kơchăng, hơdrin tơmơ̆t yua dôm trong jang choh pơtăm kơjăp, hơtŏk loi dơ̆ng jang hơdai, akŏm hơdai jên jang păng tơroi băl tơdrong hlôh vao đơ̆ng grŭp teh đak păng kơdih, Đắk Lắk hlôi păng tŏk bŏk tơƀôh hơdăh anih dơ̆ng hơdrol lơ̆m pơm tơlĕch cheh phe kơjăp kiơ̆ pơkăp ‘lơ̆ng đơ̆ng EU. ‘Nâu ưh khan lăp tơdrong ‘lơ̆ng pơtrŭt hơtŏk tơiung mŭk drăm rơgoh mă oei tơgop vei lăng tơmam đak păng cham char hơrih, mă loi ‘noh jĭ lơ̆m khei ‘năr EU tơlĕch dôm tơdrong hơgăt jơ̆p plei teh găh hơtŏk tơiung kơjăp. Jơnei đơ̆ng Đắk Lắk gô pơm tơdrong ‘lơ̆ng vă rim tơring pơm tơlĕch cheh phe nai kơ Việt Nam hơnơ̆ng yak truh tơdrong jang choh pơtăm kơjăp.