VOV4.Bahnar - Tơ̆ tơring phang pơđang kơtang, ‘long pơtăm ư̆h kơ gamn blŭh vơ̆, kon pơlei tơring H’bông, apŭng Chư̆ Sê, dêh char Gia Lai hlôi pơjing đei tơring pơtăm kơtao, pơjing tơdrong jang sa iŏk yua kơ jăp, roi năr roi yak hlŏh tơnap tap, iung pơdrŏng.

Tơring pơtăm kơtao sơđơ̆ng hlôi tơgŭm ăn kon pơlei H’bông yak hlŏh dơnŭh hin

Jĭ mĭnh lơ̆m dôm bơngai yŭk trong hơlau lơ̆m pơtăm kơtao tơ̆ tơring H’bông, ‘nhŏng Đinh Văn Tạ (rơneh sơnăm 1986) oei tơ̆ thôn Kte, tơring H’bông, apŭng Chư Sê dang ei hlôi đei hlŏh 40ha kơtao. ‘Nhŏng tơbăt, sơnăm 2007, ŭnh hnam tơ̆ apŭng Phú Thiện năm oei tơ̆ H’bông jang sa pơtăm ksu păng tiu. Mă lei, dôm ‘long pơtăm au lôch đĭ đăng kơ yuơ ư̆h kơ lăp hăm groi tĕh păng tŏ ‘mi kial tơ̆ au. Ư̆h kơ hul hơl jơhngơ̆m, ‘nhŏng hơnơ̆ng tŏk iŏk jên tơmơ̆t jang pơtăm kơtao. Yak hlŏh lơ khei ‘năr mơmat tat, dang 5 sơnăm kơ au, ‘nhŏng Đinh Văn Tạ jang sa iŏk đei kơ ti hlak jên lơ̆m 1 sơnăm.“ Hrei au ŭnh hnam pơtăm 40ha kơtao, ƀơ̆t măt, ‘nao kŏh tĕch đei 12ha, tơklăh pơđĭ kon jên tơmơ̆t jang sa ‘nŏh lơ̆m 1 ha iŏk đei đơ̆ng 40 trŭh 45 trĭu hlak jên. Ĭnh pơtăm kơtao jei hlôi hlŏh 10 sơnăm bơih, đơ̆ng nŏh trŭh dang ei jei jang sa sơđơ̆ng, kơ jă kơtao re hlŏh jei oei iŏk đei hơ iă ăn kon pơlei vă jang sa, tơklep kơ jăp hăm kơtao đunh đai tai sơnăm. Ba pơm đei 1 tŏ hnam 900 trĭu hlak jên jei gơnơm đơ̆ng jang kơtao au mơ̆n”.

Ŭnh hnam ƀok Nay Vang, bơngai Jrai oei tơ̆ pơlei Ia Sa, tơring H’Bông đei hlŏh 1ha 5 sao mă lei tĕh hrêr, hơƀo, ƀum jei tơnap mă blŭh vơ̆. Sơnăm 2017, ƀok đei sơng iŏk tơdrong tơgŭm djru đơ̆ng Kŏng ty Thành Thành Công Gia Lai, đơ̆ng mă nŏh, ƀok tơplĭh pơtăm kơtao. Dôm sơnăm hơdrol ŭnh hnam tôch mơmat tat, jang sa iŏk đei gơnơm đơ̆ng 1ha 5sao hơƀo mă lei ư̆h sơđơ̆ng, sơnăm ayơ ‘mi rŏ tŏ hơlăng, kơ jă măt lei tĕch đei hlŏh 9 trĭu hlak jên, găh sơnăm hơƀo ư̆h kơ jing ‘lơ̆ng, ư̆h kơ gan plei ‘nŏh tĕch iŏk đei đơ̆ng 2-3 trĭu hlak jên. Rim năr klo akăn ƀok măh chă jang ăn kơ đe vă đei kon jên răt phe sa ƀa sŏng rong ‘me 4 ‘nu kon hơ ‘lơ̆p tŏk bŏk hŏk pơhrăm. Ƀok Nay Vang tơroi:“ Sơ̆ bơ̆n pơtăm hơƀo, ƀum ƀlang, mư̆h pơtăm hơƀo, ƀưm ƀlang pă jing ‘lơ̆ng ‘nŏh ba tơplĭh pơtăm kơtao. Ba ƀô̆h kơtao đei iŏk yua kơ jăp tơpă mơ̆n, lơ̆m 1 ha,lăp tơklăh pơđĭ kon jên jang iŏk đei trŭh 50 trĭu hlak jên. Sơnăm au ki ba kŏh tĕch đei 5 ha iŏk đei 250 trĭu hlak jên. Dang ei ba pơtăm dơ̆ng 3 ha. Ba ƀô̆h kơtao ‘nŏh ‘long pơtăm xut xa pơngot rơvĕt dơnŭh hin tơ̆ H’bông. Bơngai Jrai tơ̆ au sơ̆ tôch dơnŭh, dang ei rim bơngai pơtăm kơtao, mĭnh ‘nu bơngai mĭnh ƀar hektar păng hơdrin pơm pơdrŏng”

Kon pơlei tơring H’bông tŏk bŏk kŏh kơtao

Ƀok Trần Thanh Hải, Kơdră vei lăng Hơnĭh vei lăng chŏh jang sa kơsô̆ 1 kơ Kŏng ty Thành Thành Công Gia Lai tơbăt: lơ̆m lơ sơnăm au ki, hơnĭh au hlôi yak hơdoi hăm kon pơlei tơring H’bông lơ̆m pơtăm kơtao. Vă pơjing tơring pơtăm kơtao sơđơ̆ng, kŏng ty đei trong tơgŭm djru găh hơdrĕch, kih thuơ̆t pơtăm, vei lăng adoi nhen răt iŏk kơtao đơ̆ng kon pơlei pơtăm kơtao.“ Kơ jă re hlŏh ‘nŏh 850.000 hlak jên lơ̆m 1 tân kơtao ‘nau jing kơ jă re hlŏh mă Kŏng ty pơkăp răt iŏk đơ̆ng kon pơlei. Găh kơ jă sĭk tŏk măt, Kŏng ty răt măt, dang ei Kŏng ty răt đơ̆ng kon pơlei 1.035.000 hlak jên lơ̆m 1 tân kơtao. ‘Măng mă blŭng kon pơlei jei ư̆h kơ băt kih thuơ̆t, roi năr kon pơlei roi băt khoa hŏk kih thuơ̆t đơ̆ng Kŏng ty pơtho ăn, atŭm hăm tơdrong jang sa ƀô̆h kơ ‘năr đơ̆ng kơ dĭh kon pơlei kơna sa roi pơm ăn kơtao jing ‘lơ̆ng. Nhen sơnăm au đei iŏk yua lơ tơpă mơn, dang 92 tân lơ̆m 1ha”

      Kiơ̆ đơ̆ng Dơnŏ anĭh vei lăng kon pơlei tơring H’bông apŭng Chư̆ Sê, dêh char Gia Lai, tơring đei tĕh să mă lei jang sa ư̆h kơ lơ kơ yuơ găh să tĕh hrêr tơmo hơga kơna lơ ‘long pơtăm ư̆h kơ jing ‘lơ̆ng. Hơƀo păng ƀum ƀlang ‘nŏh 2 kơ loăi ‘long pơtăm tơm mă lei iŏk đei ư̆h kơ jăp pơm ăn tơdrong erĭh sa kơ kon pơlei tơ ƀơ̆p tôch tơnap tap. Đơ̆ng đei pơtăm kơtao tơdrong erĭh sa kơ kon pơlei tơ̆ au hlôi tơplĭh kơtang hăm rim trong jang tơgŭm tơmơ̆t jên jang hơdăh. Đơ̆ng tơgŭm pơtho kih thuơ̆t trŭh tơgŭm ăn hơdrĕch, kmăi kmok ăn kon pơlei pơtăm păng vei lăng kơtao. Lơ ŭnh hnam, lăp đơ̆ng rŏng pơtăm kơtao hlôi pơ̆n lang să chă pơtăm kơtao dơ̆ng nhen ŭnh hnam ‘nhŏng Tạ, ƀok Nay Vang. Ư̆h khan lăp hơdrô̆ yak hlŏh dơnŭh, lơ ŭnh hnam hlôi đei ƀô̆h đơ̆ng pơtăm kơtao. Trŭh dang ei, tơring H’bông hlôi đei dang 900ha kơtao. Ƀok Bùi Văn Cường, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh vei lăng kon pơlei tơrintg H’bông tơbăt, kơtao hlôi tơgŭm ăn kon pơlei lơ̆m tơring yak hlŏh dơnŭh hin, jang kiơ̆ keh đang tơdrong jang tơ iung pơjing tơrang tơrang ‘nao, ŭnh hnam dơnŭh lăp pă 7%. “Kơtao ‘nŏh ‘long pơtăm xut xa pơngot rơvĕt, dang ei kon pơlei lơ̆m tơring jang pơtăm kơtao lơ̆m 1 ha iŏk đei đơ̆ng 35-40 trĭu hlak jên. Mă kăl bơngai Jrai oei tơ̆ tơring au jang sa đei iok yua tôch kơ jăp, tơgŭm ăn kon pơlei xut xa pơngot rơvĕt dơnŭh hin. Ming man đei hnam oei, răt đei gre bơbĭt, gre chŏh, var dur pơgar cham, pơm hơdroong kon tơrong atăih hnam oei. Mĭnh ƀar tơdrong hơ iă hlôi ba tơring H’bông lơ̆m sơnăm 2021 jang keh đang tơring tơrang ‘nao. Vă hơnơ̆ng jang kơtao sơđơ̆ng, Dơnŏ anĭh Đảng tơring păng Kơdră chĕp pơgơ̆r tơring hlôi pơjing Tơdrong tơchơ̆t, trong hơmet hơdrol vă tơgŭm ăn kon pơlei jang kiơ̆ ƀlep kih thuơ̆t,pơm hơyak pran ăn kon pơlei pơtăm kơtao să hlŏh dơ̆ng. Lơ̆m vă đĭ sơnăm 2022 au, tơring H’bông gô pơtăm đei 1.000 ha kơtao”.

Đơ̆ng rŏng 5 sơnăm pơtăm blŭng a, kơtao hlôi jing ‘long pơtăm tơm tơ̆ tơring H’bông, apŭng Chư̆ Sê, dêh char Gia Lai. Tơdrong tơchă đei ‘long pơtăm lăp hăm groi tĕh tŏ ‘mi kial tơ̆ au ư̆h khan lăp tơgop pơm sơđơ̆ng erĭh sa ăn kon pơlei kơtă mă lei oei atŏk tơ iung tơring pơtăm kơtao să sơđơ̆ng, đơ̆ng nŏh atŏk kơtang kĕ pơjei hơ hơnĭh jang kơtao pơm sĭk.

Bơngai chĭh: Hoàng Qui

Tơblơ̆ nơ̆r: Amazưt