VOV4.Bahnar - Jang kiơ\ tơ drong jang pơ jing khu\l dônh ako\m râm re\k, rim khu\l dro\ kăn tơ\ tơ ring tơ rang kơ de#h char Dak Lak hlôi đei lơ tơ drong jang ‘lơ\ng vei rơ go\h cham char, tơ gop ku\m hăm tơ ring jang kiơ\ hơ găt kơ so# 17 lơ\m pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao.

Hơ nơ\ng đơ\ng 6 jơ pơ gê năr mônh păng năr puăn rim gie\ng, klo kăn mo\  H Rin Ayun, oei tơ\ plei Sah A, xăh Ea Tul apu\ng Cư Mgar, de#h char Dak Lak ‘no\h huơ\r gre ko\ng nông kơ dâu tơ ter rim jăl trong tơ ring an^h kơ drơ\m xăh vă dônh ako\m râm re\k. Đei dôm năr, râm re\k lơ dăh mă tơ [ơ\p to\ ‘mi kial ư\h ‘lơ\ng, ‘mi hơ nơ\ng ‘no\h tơ drong jang oei pơ dui đunh tru\h tơ\ năr đơ\ng ro\ng. Mo\ H Rin tơ băt, 2,3 khei kơ âu, mư\h tơ drong dônh ako\m râm re\k đ^ hiôk bơ\ih, kon pơ lei lơ\m tơ ring hlôi kơ chăng [iơ\ lơ\m tơ drong ako\m râm re\k oei sa, tơ gu\m ăn tơ drong dônh ako\m jing [ônh [o\ [iơ\. Lơ u\nh hnam hlo#h păng [o#h hơ dăh đei yua đơ\ng tơ drong dônh ako\m râm re\k kơ na kơ so# u\nh hnam vang ch^h măt dônh ako\m râm re\k tơ\ hnam roi ‘năr roi to\k.

Yak blu\ng tơ [ơ\p lơ mơ mat tat ^nh măh năm kơ d^h krao hơ vơn ch^h hơ năn. Đơ\ng ro\ng ‘no\h chă năm io\k kơ d^h. Đei 1,2 u\nh hnam ư\h kơ băt kơ d^h păng pơ ma thoi âu pơ ma thoi to mă lei ^nh oei hơ drin tơ blang hơ dăh găh tơ drong pơ răm đơ\ng râm re\k hăm cham char. &nh tơ roi tơ băt dar de\h ‘no\h đe sư ku\m hlo#h mơ\n. Păng dang ei ‘no\h dă [iơ\ bơ\ih. Đơ\ng ro\ng âu nhôn gô hơ nơ\ng krao hơ vơn rim u\nh hnam tam mă vang jang vă kơ te\h, trong nơ năm đei rơ go\h [iơ\, ư\h pă đei tơ drong hu\t râm re\k kư\ kă.

Khu\l kơ dră xăh Ea Tul hlôi asong gre ko\ng no\ng pơ jao ăn Khu\l dro\ kăn xăh vei lăng dônh ako\m râm re\k

Đei pơ jing đơ\ng blu\ng khei 2 sơ năm ‘nâu, gru\p dônh ako\m râm re\k xăh Ea Tul yua đơ\ng Khu\l dro\ kăn xăh vei lăng. Khu\l dro\ kăn hlôi dăr hơ len păng rơ\ih io\k u\nh hnam mo\ H Rin ‘no\h j^ bơ ngai jang lơ\m khu\l đei mu\k drăm mơ mat tat, tam mă đei tơ drong jang sơ đơ\ng. Kiơ\ kơ ‘no\h, klo kăn mo\ H Rin gô io\k jang tơ drong jang năm dônh ako\m râm re\k. Jên đơ\ng rim u\nh hnam nôp rim khei gô đei tơ le\ch 1 păh vă kla ăn u\nh hnam mo\ H Rin, tơ gu\m mo\ đei thim io\k yua.

{ơ\t ‘nao pơ jing khu\l, lơ\m xăh lăp đei 60 u\nh hnam kon pơ lei ch^h măt dônh ako\m râm re\k tơ\ hnam, mă lei tru\h dang ei hlôi to\k vă je# 300 u\nh hnam. Gơ nang đơ\ng no\h, rim jăl trong tơ ring kơ drơ\m xăh [rư\ [rư\ jing ‘yâu, rơ go\h, ư\h pă đei tơ drong rim kơ loăi râm re\k hu\t, kơ du\ng ni lo\ng hu\t kư\ kă tơ ter 2 păh trong. Mo\ Tống Thị Lan Hương, kon pơ lei oei tơ\ plei Sah A, xăh Ea Tul, apu\ng Cư Mgar tơ băt:

Hơ drol sơ\ [ơ\t tam mă đei dônh ako\m râm re\k ‘no\h râm re\k rim kơ loăi hu\t kư\ kăn, trong nơ năm ư\h kơ đei rơ go\h. Lơ\m hnam mo\ ‘no\h râm re\k mo\ hu\t tơ\ găh ro\ng păng so\h, mă lei ư\h kơ gơ\h rơ go\h đ^ ô#h. Dang ei ‘no\h râm re\k đei dônh ako\m 1 gie\ng 2 ‘măng, ‘no\h [o#h trong nơ năm rơ go\h [iơ\ păng ku\m ‘yâu [iơ\.”

Io\k đơ\ng khu\l dônh ako\m râm re\k yak lơ\m bơ\ jang, đom băt vei rơ go\h cham char đơ\ng kon pơ lei đei hơ to\k

Xăh Ea Tul, apu\ng Cư Mgar, de#h char Dak Lak đei te\h xă vă je# 6 rơ bâu hec tar, măt kon pơ lei hlo\h 10 rơ bâu ‘nu, lơ\m no\h bơ ngai Ê đê đei 98%. Xăh hlôi jang đang tơ ring tơ rang ‘nao hơ tuch sơ năm 2016, mă lei 1,2 tơ drong hơ găt oei io\k đei to\ se\t, lơ\m no\h đei hơ găt kơ so# 17 găh cham char. Yă H Vôn Niê, Kơ dră vei lăng khu\l dro\ kăn xăh Ea Tul tơ băt, tơ\ hơ năp yan âu xăh tam mă đei an^h hu\t râm re\k ako\m păng kon pơ lei tam mă tơ pă jang kiơ\ ‘lơ\ng tơ drong dônh ako\m păng hơ met rơ go\h râm re\k [lep trong, đơ\ng sơ năm 2017, Khu\l dro\ kăn xăh hlôi tơ le\ch hăm khu\l kơ dră che\p kơ\l xăh ap^nh asong 1 tong gre ko\ng no\ng ăn kơ Khu\l vei lăng vă dônh ako\m râm re\k lơ\m tơ ring. Ku\m hăm ‘no\h, Khu\l jang oei tơ le\ch jang tru\h tơ\ rim chi ho#i dro\ kăn tơ\ rim pơ lei pơ la pơ gơ\r hôp khu\l bơ ngai jang lơ\m khu\l, tơ roi tơ băt krao hơ vơn mo\ o\h ch^h hơ năn dônh ako\m râm re\k tơ\ hnam.

{ơ\t ‘nao pơ jing khu\l dônh ako\m râm re\k ‘no\h đe vang jang to\ se\t de#h yua kơ tam mă [o#h đei io\k yua. Đe sư tơ che\ng ‘no\h j^ đe sư vă so\h, mă lei lơ\m pơ yan ‘mi ‘no\h tơ drong so\h tôch kơ mơ mat tat. Đang kơ ‘no\h [o#h dôm u\nh hnam tơ je# đe sư nôp râm re\k ăn khu\l dônh ako\m râm re\k ‘no\h [o#h tôch kơ hiôk mă rim khei lăp hiong dang j^t dôm rơ bâu đe\ch mă bơ\n ư\h kơ hiong jơ năm hu\t râm re\k âu to, kơ na đe sư vang jang. Kơ na ^nh [o#h kơ plăh đơ\nng ro\ng kơ nhôn pơ jing gru\p dônh ako\m râm re\k ‘no\h kho\m kho\m mo\ o\h hlôi băt ‘lơ\ng [iơ\, lơ bơ ngai ch^h hơ năn vang jang [iơ\ păng [o#h cham char rơ go\h hlo\h pơ têng hăm hơ drol ki.

Rim jăl trong lơ\m xăh Ea tul roi ‘năr roi jing rơ go\h, ‘yâu

Yă Trần Thị Phong, Pho\ kơ dră Jơ nu\m vei lăng dro\ kăn de#h char Dak Lak tơ băt, vă vang jang ku\m hăm tơ ring jang kiơ\ hơ găt kơ so# 17 găh cham char lơ\m pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, rim kơ dră khu\l hlôi ch^h hơ năn io\k jang lơ tơ drong jang nhen: trong pơ kao, trong dro\ kăn vei lăng kơ d^h hơ dăh – ‘yâu - rơ go\h – ‘lơ\ng. Lơ\m no\h, tơ drong jang gru\p to\ kăn dônh ako\m râm re\k ‘no\h j^ tơ drong jang mă khan ‘nao đei tơ le\ch jang ră mă lei hlôi đei lơ khu\l jang tơ\ tơ ring ch^h măt vang kiơ\ jang.

Dôm an^h đei tơ drong jang ‘no\h nhôn [o#h đei tơ drong tơ pl^h tôch kơ rơ đăh, mo\ o\h băt kơ d^h [iơ\ lơ\m tơ drong ư\h kơ le# râm re\k [ơ\t tam mă đei khu\l dônh ako\m râm re\k tru\h dăh mă ư\h kơ hu\t râm re\k kư\ kă. Kơ na nhôn hơ len lăng tôch kơ ‘lơ\ng, gơ nang đơ\ng tơ drong jang âu mă đon tơ băt kơ d^h đơ\ng  tơ pôl pơ ma atu\m ku\m đei hơ to\k păng ku\m đei kon pơ lei tơ roi tơ băt, pơ t^h gia đei u\nh hnam âu u\nh hnam to hu\t râm re\k kư\ kă tơ\ trong ‘no\h kơ d^h dôm kon pơ lei lơ\m tơ pôl ku\m hlôi pơ tho băl ‘no\h ư\h kơ gơ\h pơm thoi no\h.

Tru\h dang ei, de#h char Dak Lak hlôi đei 40 khu\l dro\ kăn dônh ako\m râm re\k đei pơ jing tơ\ rim pơ lei, xăh păng bơ\ jang đei io\k yua. Kiơ\ đơ\ng no\h, ư\h khan lăp pơ jing tơ drong jang, hơ to\k io\k yua ăn bơ ngai dro\ kăn jang lơ\m khu\l mă oei tơ gop tơ pl^h đon hlo#h vao đơ\ng tơ pôl lơ\m tơ drong vei lăng rơ go\h cham char ar^h. Hơ dai hăm ‘no\h, tơ drong jang ku\m jing 1 tơ drong tơm vă jang kiơ\ đei jơ nei ‘măng krao hơ vơn pơ jing u\nh hnam “5 ư\h 3 rơ go\h”, tơ gop lơ\m tơ drong jang đang pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao tơ\ Dak Lak.

          H’Xíu H’Mốc ch^h

Thuem tơ blơ\