VOV4.Bahnar - Dôm sơ năm tơ je# âu, tơ\ hơ năp tơ drong krê hơ mơt đơ\ng tơ mam xa ưh rơ go\h, m^nh kơ so# druh dăm tơ\ d/c Dak Lak pơ\n tơ le\ch jên ato\k tơ iung trong cho\h jang xa rơ go\h. Kiơ\ đơ\ng tơ che\ng kiơ, jang kiơ\ ‘nei, lơ bôl boăl mơ lôh chu hu\t tơ drong jang tôch sơ đơ\ng vă tơ mât jên ăn tơ drong cho\h jang xa. Trong jang ‘nâu ưh lăp chă đei tơ drong jang, hơ to\k io\k yoa đe\ch mă oei jang đei tơ mam rơ go\h ‘lơ\ng ăn bơ ngai răt yoa dơ\ng.

Lăp đơ\ng kơ plăh oei ho\k tro, Nguyễn Thế Hạnh oei tơ\ thôn 8, xăh Cư Ebur, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, de#h char Dak Lak hlôi đei hơ pơi ‘me\h gô jing kon pơ lei jang chun mir io\k yua dôm tơ drong hơ gei khoa ho\k – ki thuơ\t vă pơ jing đei tơ mam cho\h jang sa rơ go\h pơ yua ăn bơ ngai răt yua. Sơ năm 2012, đơ\ng ro\ng kơ le\ch ‘măng khoă ho\k tơ drong jang cho\h pơ tăm, hnam trưng Đại học Nông lâm pơ lei tơm Hồ Chí Minh, kỹ sư Nguyễn Thế Hạnh hlôi ap^nh bơ\ jang tơ\ 1,2 ko\ng ti jang hơ dai hăm Nhật Bản lơ\m tơ drong jang cho\h jang sa.

Đơ\ng ro\ng 5 sơ năm mong răk tơ drong hlo#h vao păng băt hơ dăh, ‘nho\ng thuê 1 hectar 1 puăt te\h pơ tăm ‘nhot rơ go\h kiơ\ hơ găt ‘lơ\ng VietGap tơ\ pơ lei. Tru\h dang ei, pơ gar ‘nhot rơ go\h âu hlôi ăn io\k yua rim khei 600 k^ ‘nhot, ‘no\h đei lơ kơ loăi nhen: ‘nhot [âu phu, ‘nhot hơ dr^h, plui, tôl, cải bó xôi, hla ar bey tơ biêr, pơ ya, cà rốt... ăn io\k lơi rim khei dang 25 triệu hlak jên. ‘Nho\ng Nguyễn Thế Hạnh tơ roi tơ băt gô hơ nơ\ng pơ\ih să te\h lơ\m khei ‘năr tơ\ hơ năp kơnh.

“O|h [o#h ‘nhot rơ go\h tơ\ tơ ring bơ\n oei to\ se\t, hơ pơi ‘me\h vă đơ\ng o\h pơ\ih pơ gar ‘nhot rơ go\h vă pơ tru\h ăn rim hnam trưng ho\k vă kơ đe o\h đei yua ‘nhot rơ go\h. Tơ\ hơ năp kơnh o\h hơ drin vei sơ đơ\ng ‘lơ\ng 1,5 hec tar ‘nhot âu đơ\ng ro\ng ‘no\h gô hơ to\k te\h să to\k 2 hec tar”

To\k bo\k đei tơ drong jang sơ đơ\ng tơ\ pơ lei tơm Hồ Chí Minh, mă lei sơ năm sơ\, mo\ Nguyễn Thị Hồng Nhi hlôi vơ\t bro\k tơ\ pơ lei vă pơ jing an^h pơ tru\h rim trong jang ‘nhot rơ go\h tơ\ xăh Ea Na, apu\ng Krông Ana, de#h char Dak Lak. Mo\ Nhi tơ roi tơ băt, tơ\ xăh Ea Na lơ u\nh hnam hlôi tơ klep hăm tơ drong jang pơ tăm ‘nhot, mă lei, găh lơ pơ tăm kiơ\ trong joăt joe kơ na io\k yua ‘lơ\ng ư\h kơ lơ, pơ mơ\ng lơ de#h hnang lơ\m to\ ‘mi kial dơ\ng.

Vă hơ met pơ ‘lơ\ng dôm tơ drong ư\h kơ ‘lơ\ng ‘no\h, an^h pơ tru\h dôm trong jang ‘nhot rơ go\h kơ mo\ Nguyễn Thị Hồng Nhi đei pơ\ih ăn, vă pơ tho ki thuơ\r pơ tăm ‘nhot kơ pal đak păng pơ tăm ‘nhot kơ pal te\h kiơ\ trong ‘nao, tơ mơ\t yua dôm ki thuơ\t hơ gei ‘nao lơ\m jang sa.

“U|nh hnam nhôn jang chu\n mir ngăl kơ na ^nh tơ che\ng ‘no\h j^ yua kơ liơ ^nh athei năm le\ch tơ\ rim pơ lei tơm t^h vă tơ iung tơ drong jang, yua kơ liơ ^nh ư\h kơ tơ iung tơ drong jang lơ\m pơ lei pơ la kơ d^h. &nh [o#h Dak Lak găh lơ ‘no\h j^ pơ tăm dôm ‘long kăp g^t, ‘long đunh sơ năm mă lei ^nh ‘me\h đei 1 trong năm ‘nao mă tơ\ rim pơ lei tơm t^h đe hlôi jang bơ\ih, mư\h lei yua kơ kiơ ba ư\h kơ hơ nhăk v^h tơ\ tơ ring kơ d^h. Mă tơ pă ư\h kơ s^ đe ư\h kơ đei jơ rơ vơn vă jang mă [ơ\t lăp đe sư ư\h kơ băt đei trong jang ‘nao. &nh tơ che\ng thoi no\h kơ na hơ drin jang”.

T^h vơ\ tơ\ xăh tơ ring sơ lam Ya Tmốt, apu\ng Ea Súp, te\h kra\ng klăl, to\ ‘mi ư\h kơ ‘lơ\ng, ư\h kơ hiôk ăn tơ drong cho\h pơ tăm dôm kơ loăi ‘long pơ tăm, bơ ngai tơ dăm Nguyễn Quốc Cường hlôi yak hlo\h lơ tơ drong jang pha ra băl, đơ\ng huơ\r gre tru\h bơ ngai jang chă te\ch [ao hiêm mă lei io\k yua ư\h kơ sơ đơ\ng.

Hơ tuch sơ năm 2015, [ơ\t đei an^h jang Đoàn apu\ng Ea Súp ăn năm tơ mang lăng tơ drong jang pơ tăm pơ mâu tơ\ apu\ng Krông Ana, ‘nho\ng Cường rơ\ih tơ drong jang pơ tăm pơ mâu hơ nong lơ\m hnam pơm trong hơ to\k tơ iung  mu\k drăm. Tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng trong jang âu ‘no\h j^ ư\h kơ pu\ kơ ne# đơ\ng to\ ‘mi kial, kơ chăng đei to\ tơ ngie\t păng hngôm, tơ gu\m pơ mâu chăt blu\h ‘lơ\ng, io\k đei io\k yua lơ. Hlo\h kơ ‘no\h dơ\ng tơ mam pơm pơ mâu hơ nong tơ\ Ea Súp tôch kơ lơ, pơ mâu ‘no\h j^ tơ mam sa rơ go\h đei lơ bơ ngai răt yua rơ\ih io\k. Tru\h dang ei, ‘nho\ng Cường hlôi đei 400m2 hnam pơ mâu, ư\h khan lăp io\k lơi rim khei dang 50 triệu hlak jên, mă oei pơ jing tơ drong jang ăn kơ 8 ‘nu jang hăm jên khei đơ\ng 3 tru\h 4,5 triệu hlak jên.

Dang ei tơ mam tam mă lơ kơ na găh lơ te\ch pơ mâu hơ dr^h, oei lăng tơ\ hơ năp kơnh mư\h bơ ngai jang to\k ‘no\h gô yak tru\h pơm tơ mam sơ\k kro. Hrei ‘nâu ‘no\h pơ mâu te\ch ăn an^h te\ch mơ dro tam mă lơ păng to\k bo\k oei ư\h kơ măh, păng kơ jă sơ đơ\ng, đei đơ\ng 60 tru\h 80 rơ bâu hlak jên 1 k^ mơ\ng kơ năr, păng kơ so# te\ch tơ\ Dak Lak oei đei lơ.

Hăm jơ hngơ\m mơ lo#h, pơ nam ho\k pơ hrăm, pơ\n tơ che\ng pơ\n jang, băt hơ to\k dôm tơ drong hlo#h vao păng băt hơ dăh yan âu, lơ hơ dru\h tơ dăm tơ\ Dak Lak hlôi pơ\n nu\ih tơ mơ\t jên jang lơ\m tơ drong jang cho\h jang sa rơ go\h. ‘Nâu j^ tơ mam ‘lơ\ng, tơ drong pran kơ tơ ring kăl đei hơ to\k jang; ư\h khan lăp tơ chă ăn tơ drong jang sa, hơ to\k io\k yua đe\ch mă oei pơ jing đei tơ mam sa rơ go\h ‘lơ\ng ăn bơ ngai răt yua.

Hương Lý ch^h

Thuem tơ blơ\