VOV4.Bahnar - Hơ be\ch hơ băl, kơ chăng, hơ nơ\ng năng kăl truh tơ drong hơ to\k ‘lơ\ng pơ tho pơ hrăm, chă tơ drong jang đơ\ng ro\ng kơ ho\k đang ‘no\h j^ đon lui vă lơ bơ ngai jang tơ\ tơ ring tơ rang truh hăm an^h pơ tho tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng kơ apu\ng Krông Ana, de#h char Đăk Lăk. Tơ drong pơ tho đơ\ng An^h âu ưh lăp đei pơih xă đe\ch mă oei pơ tho tôch hơ len, pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă đơ\ng kon pơ lei jang chu\n mir păng tơ drong ‘me\h  vă tơ\ rim tơ ring. Đơ\ng no\h chă tơ drong jang, vang tơ gu\m ăn kon pơ lei klăih đơ\ng tơ nuh hin kơ jăp ‘lơ\ng.

Đơ\ng ro\ng kơ vang ho\k lăm chơ cho\h hơ băn ao tơ\ an^h pơ tho pơ hrăm tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng apu\ng Krông Ana, mo\ Trần Thị Phương oei tơ\ thôn 2, xăh Quảng Điền, apu\ng Krông Ana, de#h char Dak Lak hlôi đei tơ drong jang sơ đơ\ng hăm jên io\k yua jo# păh lăp rim khei hlo\h 3 triệu hlak jên. Lơ\m khei ‘năr ho\k ku\m nhen [ơ\t hlôi jing tơ drong jang, mo\ Phương ling lang io\k đei tơ drong pơ tho tơ năp đơ\ng thây kô pơ tho tơ\ an^h pơ tho pơ hrăm.  “{ơ\t hơ drol ki ^nh oei tơ\ hnam tơ gu\m klo jang dôm tơ drong pơ v^h lơ\m hnam đe\ch ư\h kơ đei jên io\k yua sơ đơ\ng. Io\k đơ\ng đei an^h chơ cho\h hơ băn ao ^nh đei dơ\ng jên io\k yua, 1 khei ku\m chă đei 3 triệu hlak jên, oei pơ jing tơ drong jang ăn kơ đe mo\ o\h. An^h pơ tho pơ hrăm ăn kơ ^nh chơ cho\h. Dang ei ^nh chơ cho\h ku\m gơ\h bơ\ih. Đe sư tơ năp de#h. Io\k đơ\ng ^nh tam mă băt yua kơ măy, drot kơ măy, đ^ đăng ‘no\h gơ nang đơ\ng đe sư tơ [o#h pơ tho ăn kơ ^nh ngăl”.

‘Nho\ng Phan Xuân Anh oei tơ\ koeng kơ pho# 3, thị trấn Buôn Trấp, apu\ng Krông Ana, de#h char Dak Lak tơ băt, hơ drol sơ\ tơ drong ar^h sa u\nh hnan tôch kơ mơ mat tat, yua kơ lăp đei iok yua đơ\ng hơ dro# 3 sào [a đe\ch. Đơ\ng ro\ng vang ho\k lăm pơ tăm pơ mâu yua đơ\ng an^h pơ tho pơ hrăm tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng apu\ng pơ gơ\r, tơ ge\ch io\k yua hơ nong đơ\ng ro\ng kăt yuă [a păng vă je# 250 m2 te\h ho\h tơ\ ro\ng hnam, ‘nho\ng pơ tăm pơ mâu phek pho\k păng pơ mâu hơ nong. Ku\m hăm tơ drong pơ tho ki thuơ\t tơ năp đơ\ng kang [o# an^h pơ tho pơ hrăm, tơ drong bơ ngơ\t tru\h tơ chă an^h răt io\k ăn tơ mam drăm đơ\ng cho\h jang sa đơ\ng khu\l kon pơ lei jang chu\n mir apu\ng, tru\h dang ei, jo# pơ hlom rim khei u\nh hnam ‘nho\ng đei thim 8 triệu hlak jên đơ\ng pơ mâu. “ Lơ\m kơ plăh năm ho\k tơ\ an^h pơ tho pơ hrăm apu\ng Krông Ana, pơ tho pơ hrăm tôch kơ tnăp, pơ tho tôch kơ hơ len kiơ\ rim trong jang. Tơ drong jang pơ tăm pơ mâu yak hlo\h lơ trong jang đơ\ng u pu\k tru\h tăh kơ du\ng chai, ơng, rei păng rong pơ tăm tru\h phe\\ io\k. Mư\h bro\k tru\h tơ\ hnam ^nh chă pơm tơ le\ch, găh an^h pơ tho pơ hrăm ku\m io\k răt 1 puăt tơ mam păng khu\l kon pơ lei jang chu\n mir ku\m tơ chă an^h răt io\k ăn kơ nhôn”.

Pơ tho tơ drong jang ăn bơ ngai jang tơ ring tơ rang

Lơ\m dôm sơ năm âu ki, an^h pơ tho pơ hrăm tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng apu\ng Krông Ana, de#h char Dak Lak ako\m pơ tho pơ hrăm dôm tơ drong jang kon pơ lei jang chu\n mir kăl, gơ\h pơ\ih să, tơ te\nh pơ jing đei io\k yua nhen: tơ drong jang pơ tăm pơ mâu, tơ drong jang pơ tăm, u ‘nhe\t ăn kơ rơ mo dăh mă rim tơ drong jang tơ pôl to\k kăl nhen: ming man, chơ cho\h hơ băn ao… Hơ dai hăm ‘no\h, vă hơ to\k io\k yua tơ drong jang pơ tho pơ hrăm tơ drong jang, rim đe thây kô pơ tho kơ an^h pơ tho pơ hrăm ling lang hơ drin pơ tho tơ [o#h, tơ pl^h ‘nao trong pơ tho ho\k, lăp ‘măn dang 30% jơ pơ tho lơ\m hla ar, uơ oei dơ\ng pơ tho kiơ\ trong jang kơ tă. Kơ l^h thoi no\h vă đ^ đăng bơ ngai ho\k đơ\ng ro\ng kơ ho\k đang adoi jang tôch kơ hre\nh păng gơ\h đ^. Kô Hồ Thị Hằng, kô pơ tho an^h pơ tho pơ hrăm tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng apu\ng Krông Ana, de#h char Dak Lak tơ băt.“ Lơ\m dôm sơ năm tơ je# âu, lăng kiơ\ tơ ring dôm an^h đei ‘me\h vă kăl hlo\h hlôi tơ chă ăn vă pơ tho pơ hrăm mă lăp hăm ‘me\h vă yan âu hlo\h. Yu akơ ‘me\h vă lơ đei an^h đei hơ drol, đei an^h đei đơ\ng ro\ng mă lei an^h hơ yơ kăl hlo\h ‘no\h an^h pơ tho pơ hrăm ku\m hơ met ‘lơ\ng lơ\m khei ‘năr ho\k, năr ho\k păng hơ met ming pơ đ^ tơ drong pơ tho pơ hrăm mă lăp vă pơm liơ ăn kơ đe o\h ho\k đang ‘no\h jang gơ\h hloi”.

Kiơ\ kơ [ok Phạm Văn Phương, Pho\ kơ dră vei lăng an^h pơ tho pơ hrăm tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng apu\ng Krông Ana, de#h char Dak Lak, sơ năm 2016 tru\h dang ei lơ\m apu\ng đei hlo\h 3.600 ‘nu bơ ngai jang đei ‘me\h vă ch^h hơ năn kiơ\ ho\k 15 tơ drong jang cho\h jang sa păng tơ drong jang nai hai. An^h pơ tho pơ hrăm hlôi pơ tho tơ drong jang đei hlo\h 1.000 ‘nu bơ ngai jang tơ ring tơ rang đei hlo\h 30% ‘me\h vă ch^h hơ năn. Rim tơ drong jang pơ tho ‘no\h: Pơ tăm pơ mâu, chơ cho\h hơ băn ao, vei rong kon tơ rong, hơ met gre hon đa – kơ măy cho\h jang sa, ming man, ki thuơ\t pai sa, u\nh điên… Kơ so# tơ chă ăn tơ drong jang rim sơ năm đei hlo\h 80%, tơ gop ‘lơ\ng lơ\m tơ drong jang tơ jur dơ nu\h hin tơ\ tơ ring.  “Tơ drong tơ le\ch jang pơ tho tơ drong jang ăn kơ bơ ngai jang tơ ring tơ rang kiơ\ tơ drong jang 1956 đơ\ng Thủ tướng te\h đak tru\h dang ei, hơ dro# an^h pơ tho tơ drong jang hlôi hơ to\k tơ iung ‘lơ\ng. ‘Nâu jing 1 lơ\m dôm tơ drong jang pơ tho tơ drong jang ăn kơ kon pơ lei jang chu\n mir đei tơ drong jang đei io\k yua vă kon pơ lei dă [iơ\ kơ mơ mat tat. Kiơ\ đơ\ng pơ tho pơ hrăm tơ drong jang tôch kơ lơ bơ ngai ho\k yak hlo\h dơ nu\h hin.”

Vă hơ nơ\ng hơ to\k ‘lơ\ng păng đei yua pơ tho tơ drong jang, pơm lăp hăm ‘me\h vă ho\k tơ drong jang đơ\ng bơ ngai jang tơ ring tơ rang păng an^h chă bơ nagi jang, an^h pơ tho pơ hrăm tơ drong jang – pơ tho pơ hrăm hơ nơ\ng apu\ng Krông Ana hlôi păng to\k bo\k tơ klep pơ tho tơ drong jang hăm pơ jing tơ drong jang, hơ to\k io\k yua, tơ pl^h hơ met ming bơ ngai jang păng tơ jur dơ nu\h hin kơ jăp.

Hương Lý ch^h

Thuem: Tơ blơ\