VOV4.Bahnar - Sơ năm ‘nâu, jĭ hơ buh Covid-19 hlôi pơm kơ hret tôch kơ tih ăn choh jang sa tơ̆ dêh char Dak Nông. Pơ ŏ, ƀơ, sâu riêng... dôm plei ‘long mă hlôi ăn iŏk yua 200 triệu hlak jên 1 hek tar tơ̆ kơ pal, dang ei iŏk yua mŭk drăm oei tam mă truh 1 puăt, ƀơ̆t lôh jên. Dôm kơ loăi ‘nhot, ƀum đei tĕch ưh kơ hlot, pơm hiong răm tôch kơ tih ăn bơ ngai jang chŭn mir. Mă đơ̆ng thoi noh ră, lơ̆m tơ drong kơ hret đơ̆ng jĭ hơ buh, anih jang găh choh jang sa hlôi jang hơ dai tĕch tơ mam đei yua, yak blŭng jang druh kiơ̆ hăm tơ drong ‘nao păng tŏk bŏk tơ iung jang tŏk.

Hơp tak xăh Choh jang sa, ‘long – pơ gang hla ‘long Thịnh Phát, plei R’But, xăh Quảng Sơn, apŭng Đăk Glong, ‘nao yak hloh dôm năr mơ mat tat hloh jô̆ đơ̆ng ƀơ̆t pơ jing. Mơ mat tat pơ tơm blŭng đơ̆ng khei 5 ƀơ̆t dôm tơ mam đơ̆ng choh jang sa yua đơ̆ng hơp tak xăh pơm tơ lĕch tĕch hơ nat, tơ jur kơ jă kơ tang. Truh khei 7 păng khei 8 ƀơ̆t anih tĕch mơ dro pơ lei tơm Hồ Chí Minh păng lơ dêh char găh pơ băh ưh kơ gơh tĕch mơ dro, ‘noh tơ mam đơ̆ng Thịnh Phát tĕch ưh kơ hlot. Yă Nguyễn Thị Toản, kơ dră vei lăng Hơp tak xăh Thịnh Phát tơ băt, lơ̆m tơ drong ‘noh, kơ dră chĕp kơ̆l Anih vei lăng kon pơ lei dêh char Dak Nông, apŭng Đăk Glong păng Anih vei lăng găh choh jang sa – hơ tŏk tơ iung tơ ring tơ rang dêh char hlôi tŭn pran jang hơ dai, dar deh tơ gŭm hơp tak xăh tơ chă anih răt iŏk. Tơ mam ƀum hla ƀey hlôi đei tĕch hiôk; hla ƀey krôp, ‘nhot hơ drih kŭm tŏk kơ jă lơ pơ têng hăm hơ drol kơ jĭ Covid-19 đei ƀôh. Gĭt kăl hloh, kơ dră chĕp kơ̆l dêh char hlôi jur truh tơ̆ tơ ring pơm tơ lĕch vă set hơ len yan âu, răp mơ̆ng nơ̆r apĭnh păng tơ gŭm hơp tak xăh jang pơ keh trong jang pơm tơ lĕch, jang druh kiơ̆ hăm tơ drong oei đei jĭ covid-19 gô krê hơ mơt tơ̆ hơ năp kơnh:

Hơp tak xăh hlôi apĭnh păng Anih vei lăng kon pơ lei dêh char kŭm hlôi drơ̆ng nơ̆r tơ gŭm tơ mơ̆t jên jang pơm 1 hnam kơ mĭl kŭm hăm cham sơ̆k vă sơ̆k kro ƀum hla ƀey. Nhen dang ei, ƀum ƀla ƀey ‘noh tŏk kơ jă, dang hla ƀey krôp hloi, tơ pă ‘noh ưh kơ băt liơ jô̆ tơ chĕng. Kơ lih thoi noh hơp tak xăh tŏk bŏk chĕng hơ met dơ̆ng, mưh dang 2 năr gô rei pơ tăm 5 sào, vă vei sơ đơ̆ng ưh kơ đei lai yơ kơ tĕch tơ mam kŭm ưh kơ đei lai yơ akŏm lơ tơ mam. Dêh char hlôi chĕng hơ met 1 tơ ring 26 héc ta vă hơp tak xăh jang thoi noh.

Mĭnh tơ ring pơ tăm xă tơ̆ apŭng Đăk Song, đei Anih vei lăng găh choh jang - hơ tŏk tơ iung tơ ring tơ tang dêh char jang hơ dai răt răt iŏk

Tơ drong tơ gŭm đơ̆ng khŭl kơ dră rim tơ ring păng rim anih jang dêh char Dak Nông oei đei jang kiơ̆ tơ tom hăm pơ đĭ dôm anih jang truh dêh char vă  tơ kkep hơ dai tĕch tơ mam đơ̆ng choh jang sa đei. Yă Nguyễn Thị Xuân Hương, vei lăng kŏng ti pơm tơ lĕch păng pơ vih pơ văn choh jang sa Hương Cao Nguyên, dêh char Dak Lak tơ băt, kiơ̆ kơ tơ̆ng ang jang hơ dai đơ̆ng dêh char, Kŏng ti Hương Cao nguyên hlôi tơ chă truh tơ ring pơm tơ lĕch ‘nhot lơ tơ̆ apŭng Đăk Song. Mă lei, khei ‘năr kăt tĕch ‘noh ƀlep ƀơ̆t khei ‘năr jĭ Covid-19 kơ na tôch kơ mơ mat tat găh bơ ngai jang. ‘Noh kŭm jing pơ yan ‘mi lơ tơ̆ tơ ring, trong nơ năm. Gre chơ ‘nhot lĕch đơ̆ng dôm tơ ring teh Bazan tơ sĕr rơ ƀơ̆r, hlŭt kŭm jing dôm tơ drong pơ găn tih. Lơ̆m kơ plăh mơ mat tat pơ tăl băl, anih jang mơ dro sa hlôi pơ ma dơ nuh hăm Anih vei lăng găh choh jang sa – hơ tŏk tơ iung tơ ring tơ rang Dak Nông, păng tơ lĕch, rô̆, kăt, chô̆ tăh hơ met, chơ hlôi đei hơ met ‘lơ̆ng. Tơ ring ‘nhot Đăk Song hlôi tĕch tơ tom:

Nhen kŏng ti ĭnh ‘noh pơ tơm blŭng ĭnh hlôi thuê 1 anih jang đei dôm bơ̆n hla ar pơ kăp vă jang ăn kơ nhôn tơ drong bơ ngai jang, chô̆ tăh hơ met, mă lei kŭm ưh kơ sa kiơ. Đơ̆ng rŏng ‘noh, ĭnh pơ ma dơ nuh hăm Anih vei lăng găh choh jang sa Dak Nông tơ klep hơ dai oh hăm rim hơp tak xăh păng 2,3 hơ nih mơ dro sa đei đe lui ngeh păng đei bưng ai tơ̆ dôm apŭng tơm găh dôm tơ mam ĭnh kăl. ‘Noh lăp 1 khei, ‘noh tơ mam đei 1 năr 100 tấn, hlôi hơ met pơ ‘lơ̆ng đei lơ tơ drong tĕch tơ mam ăn tơ ring pơm tơ lĕch tơ mam.

Anih jang mơ dro sa tăh chô̆ hơ met cho prăt măng vă tom chơ tĕch ăn tơ ring pơ tăm ‘nhot Đăk Song

 Hăm tơ drong vang yak hơ dai đơ̆ng khŭl kơ dră rim tơ ring – kon pơ lei păng anih jang mơ dro sa, choh jang sa Dak Nông hlôi pơm dă ƀiơ̆ kơ hiong răm lơ. Truh dang ei, rim dêh char, pơ lei tơm lơ̆m teh đak pơ tơm jang druh kiơ̆ tơ drong ‘nao, rim tơ drong jang tĕch mơ dro hlôi hiôk ƀiơ̆, tơ gŭm choh jang sa tơ jur ƀiơ̆ ưh kơ pŭn ai. Ƀok Phạm Tuấn Anh, kơ dră Anih vei lăng găh choh jang sa Dak Nông tơ băt, vă choh jang sa jang druh kiơ̆ tơ drong ‘nao, vei sơ đơ̆ng pơm tơ lĕch hai, iŏk đei jơ nei tang găn jĭ Covid-19 hai, dêh char gô hơ dai hăm hơ tŏk jang hơ dai tĕch tơ mam, mă lei gĭt kăl hloh ‘noh jĭ pơ jing dôm tơ ring pơm tơ lĕch tơ mam hơ dai hăm tĕch hăm răt:

Tơ gŭm pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam đơ̆ng choh jang sa ‘noh Anih vei lang găh choh jang sa hlôi pơ jing 3 grŭp jang kơ tă anih păng 1 grŭp hơ met pơ ‘lơ̆ng tơ drong kơ tơ̆ng ang. Mưh bơ ngai pơm tơ lĕch, rim anih tĕch mơ dro đei tơ drong kiơ găh răt iŏk, kơ jă dăh mă gre chơ, bơ ngai jang ‘noh rim grŭp jang kơ anih jang gô hơ met pơ ‘lơ̆ng, jang hơ dai hăm rim anih răt iŏk. Găh đunh đai, anih jang pơ trŭt jang hơ dai rim anih răt tĕch, rim hơp tak xăh păng rim anih tĕch mơ dro, pơm tơ lĕch vă pơ jing đei dôm tơ ring pơm tơ lĕch tơ mam, jang hơ dai hăm pơm tơ lĕch – răt iŏk, pơ jing tơ drong pơ vei kơ jăp ‘lơ̆ng.

Jĭ Covid-19 oei tŏk bŏk đei ƀôh krê hơ mơt. Mă lei hăm tơ drong kơ chăng jang druh kiơ̆, Dak Nông hlôi hoei pă pơ vĭnh kiơ. Dôm hơ nih jang hơ dai răt iŏk tơ mam choh jang sa oei đei pơ̆ih ăn hơ nơ̆ng păng bơ̆ jang sơ đơ̆ng, dar deh iŏk dơ̆ng jang tŏk ăn choh jang sa pơ ma hơ drô̆, mŭk drăm kơ dêh char pơ ma atŭm.

Dương Đình Tuấn: Chih

Thuem: Tơ blơ̆