VOV4.Bahnar -  Tiu Chư Sê ‘nŏh hơnăn gĭt kăl kơ khŭl mă blŭng đei Hơnĭh bơ̆ jang Vei lăng tơdrong tơchăr hơgei kơ Dơnŏ anĭh tơm vei lăng jang Khoa hŏk păng Kmăi kmŏk ƀơk ăn kon pơơlei chŏh jang sa Tây Nguyên. Hơnăn tơmam drăm au jei đei kĭ pơkăp vei lăng năng tông tơ̆ lơ tĕh đak, pơih trong ăn jang tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe. Mă lei, 14 sơnăm đơ̆ng mă đei pơjing trŭh dang ei, hơnăn au tŏk bŏk “mơhat”, dơ̆ng tơ̆ hơnăp hiong dong pă đei ƀô̆h tơ̆ hơnĭh tĕch mơdro.

Mĭnh lơ̆m dôm tơmam drăm oei đei gei iŏk yua logo Hồ tiêu Chư Sê.

Chĕp tơ̆ ti tơmam drăm tiu djrŭ đak iŭ Trúc Phùng Farm đei logo Hồ tiêu Chư Sê đơ̆ng kơ dĭh sư pơm tơlĕch, mŏ Phùng Thị Trúc, oei tơ̆ thôn Đoàn Kết, tơring Ia Pal, apŭng Chư Sê tơbăt, hăm mŏ ‘nau jing tơdrong hưch hanh hơmanh bơnê. Kơ yuơ hlôi đei khei ‘năr, tơroi trŭh tơ̆ tiu Chư̆ Sê ‘nŏh tơroi trŭh găh găr tiu găm lĕnh păng ƀau phu ‘lơ̆ng, hơ̆ păh ai đei ‘lơ̆ng hơ iă hlŏh hăm tiu tơring anai. Mă lei, mŏ jei akhan, tơdrong mă au oei tim mă tơgŭm ăn tơmam drăm au tĕch mơdro ƀônh hlot, jei tim mă tơgŭm ăn tĕch măt pơtêng hăm tiu tơring anai. Tơ̆ apŭng Chư Sê, hrei au, hơnih tĕch mơdro kơ mŏ Trúc jei jing hơnĭh oei iŏk yua logo Hồ tiêu Chư Sê hăm tơmam drăm tiu:“Ba đei lơ tơmam drăm nhen tiu găm, tiu ƀrê, tiu kơsĕ pơngơ̆m hăm đak iŭ pơklep hơnăn kơ Khŭl jang tơ̆ tơmam drăm bơ̆n. Tơdrong tơm ‘nŏh tơbăt hơdăh tơm a la chă, tơmam drăm ba iŏk yua pơm tơlĕch, tơbăt hơdăh tơdrong kăp gĭt lơ̆m oei sa, jang sa tơ̆ tơring ba oei. Kơ jă re pơm ăn kon pơlei pă gan ‘mĕh vă iŏk yua hơnăn au nhen lĕ sơ̆ bơih.”

Mŏ Trúc hơdrin hơnhăk tơmam drăm pơ klep logo Hồ tiêu Chư Sê chă tĕch mơdro

Ƀok Hoàng Phước Bính, Kơ iĕng kơdră chĕp pơgơ̆r Khŭl jang tiu Chư̆ Sê tơbăt, lơ̆m khei ‘năr tiu măt, hơgăt tĕh pơtăm tiu kơ apŭng au đei trŭh 3000 ha, lơ̆m 1 sơnăm phĕ sơ̆k đei đơ̆ng 12-15 tân, tơmơ̆t 17% akŏp tơmam drăm tiu lơ̆m tĕh đak. Akŏp măt bơngai vang mơ̆t lơ̆m khŭl ƀơ̆t mă dŏh trŭh 1.700 ‘nu, tôch kơ lơ lơ̆m au ‘nŏh dôm kon pơlei pơdrŏng, dôm hơp tak xăh jang sa pran kơtang.

Mă lei, mă đơ̆ng tơdrong tĕch mơdro tiu tơ̆ Chư̆ Sê mơ suơ̆t mơ soăt, mă lei lăp pơdơ̆h ƀơ̆t tĕch răt dĭh băl kơ kon pơlei hăm bơngai mơdro đĕch. Tơdrong chă jang tiu jĭ kơ dĭh kơ dĭh ŭnh hnam. Tơ̆ au, tim mă đei hơnĭh mơdro sa tơm ayơ “dơ̆ng pang tang măt” vă tơ iung pơjing tơdrong jang sa kơ jăp ‘lơ̆ng păng hơnhăk tơmam drăm tiu đei hơnăn Hồ tiêu Chư Sê tĕch mơdro tơ̆ au tơ̆ to. Lăp đei Hơp tak xah Hồ tiêu Chư Sê hlôi đei ‘măng đei lơ tơmam drăm chă tĕch mơdro tơ̆ au tơ̆ to mă lei hlôi pơdơ̆h đơ̆ng dôm năr blŭng sơnăm au bơih. Ƀok Hoàng Phước Bính drơ̆ng akhan, lơ̆m 14 sơnăm au ki, đơ̆ng mă hơnăn Hồ tiêu Chư Sê đei pơjing, tơring oei lăp mĭnh tơring jang pơtăm tiu đĕch. Jĭ tơngla pơm tơm, mă ‘mĕh vă atŏk tơ iung hơnăn, mă lei Khŭl jang tiu Chư̆ Sê ư̆h kơ kĕ vă jang đei:“Chă tĕch găr tiu hmă ‘nŏh kăl kă kiơ đei hơnăn. Mă tơpă dôm hơnăn, trong tơbăt groi tĕh, mă đơ̆ng tơdrong kiơ dơ̆ng ‘nŏh tơdrong kăl hlŏh ‘nŏh hăm hơnhăk đei tơmam drăm tĕch mơdro tơ̆ au tơ̆ to ưh, hăm iung jang đei jơnei dăh mă ư̆h.”

Hơnăn Hồ tiêu Chư Sê atŭm logo 2 hơ ie tiu kơsĕ krum măt ‘năr tŏk bŏk tŏk jơ̆ng kông ‘nŏh jĭ kơđŏh hơnăn tơmam drăm mă blŭng mă Hơnĭh bơ̆ jang Vei lăng tơdrong tơchăr hơgei Việt Nam ƀơk ăn kon pơơlei chŏh jang sa Tây Nguyên lơ̆m sơnăm 2007. Ƀok Nguyễn Tấn Thắng, Kơdră chĕp pơgơ̆r Tơdrong jang găh au kơ Dơnŏ anŏh vei lăng Tơdrong jang Khoa hŏk păng Kmăi kmŏk dêh char Gia Lai tơbăt, sơ̆ hơnĭh au hlôi đei mĭnh tơdrong vă jang vă tơbăt hơdăh găh hơnăn Tiu Chư̆ Sê. Atŭm hăm nŏh, hơnăn au jei hlôi đei Dơnŏ anĭh tơm vei lăng jang Khoa hŏk păng Kmăi kmŏk tơgŭm djru kĭ pơkăp vei lăng năng tông hơnăn tơ̆ 8 tĕh đak. ‘Nau jing dôm hơ yak kơ jăp vă pơ̆ih trong ăn tơdrong atŏk tơ iung hơnăn tơ̆ lơ̆m tĕh đak păng rim hơnĭh mơdro sa tơ̆ tĕh đak đe kơ tiu. Kiơ̆ đơ̆ng ƀok Thắng, tơdrong kăl hlŏh sơkơ̆t hơdăh hơnăn đei ƀô̆h tơ̆ hơnĭh mơdro sa dăh mă ư̆h ‘nŏh oei gômơ̆ng đơ̆ng tơngla hăm pơjing đei trong jang sa kơ jăp ‘lơ̆ng, trong tơgoăt jang sa hơdoi kơ kon pơlei hăm hơnih mơdro sa dăh mă ư̆h: “Hơnăn tơpôl găh tơpôl, mŭk drăm kơ tơpôl, hăp ư̆h kơ đei găh lơ̆m hơnĭh bơ̆ jang tĕh đak ayơ ôh. Đơ̆ng rŏng sơkơ̆t hơdăh tơdrong pơm tơm, tơngla hăm kĕ atŏk hăp atŏk tơ iung dăh mă ư̆h, tĕh đak ư̆h kơ gơ̆h vă tơgŭm djru hơnơ̆ng ôh, kơdĭh tơngla pơm tơm kơ hơnăn kăl atŏk tơ iung, tĕh đak ư̆h kơ gơ̆h vang găn ga lơ̆m au ôh.”

Tơdrong đei pơjing, mă lei ư̆h kơ đei vei lăng năng tông kơ jăp pơm ăn hơnăn Hồ tiêu Chư Sê kơ dêh char Gia Lai lăp pơdơ̆h ƀơ̆t hơnăn, hlôi đei tơ ƀô̆h hơdăh tơdrong ư̆h kơ gan gơ̆h hơgei lơ̆m tơdrong jang tiu kơ tơring.Mă đơ̆ng tơring jang tiu să, đei ư hơnhang ang hơnhăk lơ̆m tĕh đak, mă lei kơ yuơ ư̆h pơjing đei rim trong jang kăl kơna hlôi pơm ăn kơ dĭh hiong dong, ư̆h kơ nhăk đei iok yua kơ jăp ăn kon pơlei chŏh jang sa tơring. Tơ̆ găh trong anai, ‘nau jei jing mĭnh trong tơ ƀô̆h hơdăh kăl kơchăng găh tơ iung pơjing, atŏk tơ iung hơnăn ăn tơmam drăm chŏh jang sa tơ̆ Gia Lai pơma hơdrô̆, Tây Nguyên pơma atŭm.

Bơngai chĭh: Nguyễn Thảo VOV Tây Nguyên

Tơblơ̆ nơ̆r: Amazưt