VOV4.Bahnar - Dôm xơnăm tơjê̆ âu, ‘nhot, pơkao păng ‘long xa plei đei xơkơ̆t jĭ mŭk drăm hiôk kơ dêh char Gia Lai lơ̆m hơtŏk choh pơtăm. Dêh char tŏk bŏk oei pơm kiơ̆ Pơkăp hơtŏk pơtăm ‘nhot, pơkao păng ‘long xa plei truh xơnăm 2030, xơkơ̆t truh xơnăm 2040, vă hơtŏk kơjă kăp hăm ‘nhot, pơkao păng ‘long xa plei. Đơ̆ng noh hơtŏk mŭk drăm lơ̆m minh hơgăt teh pơm jang, pơjing tơdrong jang tơmang pơhiơ̆ choh jang xa, axong tơdrong pơm jang. Vă pơm jang đei jơnei tơdrong mă âu, anih choh jang xa păng rim tơring tŏk bŏk oei hơtŏk pran găh hơgăt teh păng tơdrong jang, tơrĕk kăp gĭt găh hơtŏk kăp tơmam pơtăm.

Axong jang mă blŭng vă pơtăm tơpŭng hăm jên huach truh kởhĕng trĭu hlj jing tơchơ̆t kăp gĭt đơ̆ng Nguyễn Đình Thanh, oei tơ̆ thôn Hồ Nước, thĭ trâ̆n Chư Sê, apŭng Chư Sê, dêh char Gia Lai. Vă pơjing đei pơgar tơpŭng xă 1000m2 unh hnam xư hlôi axong jên mă blŭng noh 260 trĭu hlj vă răt hơdrĕch tơpŭng đơ̆ng teh đak Nhâ̆t, bơ̆ hnam păng pơkăp đing pơro kơtoh đak. Jên axong mă blŭng lơ mă lei tơdrong pơyua adoi lơ mơ̆n. Rim 1 sao tơpŭng đei yua truh 3 tâ̆n plei, rim xơnăm pơtăm đei 4 pơyan. Hăm kơjă tĕch đơ̆ng 40 truh 60 rơbâu hlj 1 kĭ, đơ̆ng rŏng rim ‘măng iŏk yua unh hnam Thanh đei yua lơ: “Unh hnam inh ưh đei lơ mir pơgar, ka phê noh đunh xơnăm kră krŭt, ưh kơ băt pơm kiơ vă đei yua ăn unh hnam. Pơtăm tơpŭng noh kiơ̆ tơroi tơbăt duh băt đơ̆ng đunh mă lei ưh đei jên jang. Âu ki inh hơlen pơtăm lăng lơ̆m 1 sao hăm tơdrong tơgŭm đơ̆ng anih choh jang xa apŭng noh ƀôh hơdrĕch pơtăm âu ƀlep hăm tơring teh âu”

Tơ̆ apŭng Đăk Pơ, dêh char Gia Lai, lơ anih jang mŭk drăm hlôi jang hadoi hăm bơngai jang mir vă pơtăm lơ hơdrĕch ‘nhot đei kơjă kăp gĭt găh mŭk drăm, tĕch ăn lơ dêh char, plei tơm. Hơdăh noh, anih Hơp tak xăh Choh jang xa păng Tĕch pơdro An Trường Phát (apŭng Đăk Pơ) hlôi tơguăt hăm kơ hrĕng unh hnam pơtăm ‘nhot tơ̆ 2 xăh Cư An, Tân An. Hơdăh, Hơp tak xăh axong 17 hơdrĕch ‘nhot, ƀum, plei ‘long ăn 7 anih jang mŭk drăm lơ̆m păng ‘nguaih kơ dêh char, hăm kơsô̆ tĕch tơlĕch jê̆ 30 tâ̆n minh khei. Atŭm hăm noh, Hơp tak xăh xơkơ̆t ăn kon pơlei hơmet choh pơtăm, hơtŏk hơgăt ăn ‘nhot, ƀum, plei ‘long gơh đunh đai, tơjur ƀiơ̆ tơdrong pơtăm ‘nhot xa hla. Yă Nguyễn Tuyết Hoa, Kơdră Vei lăng Jên hu, Kơdră Hơp tak xăh Choh jang xa păng Tĕch pơdro An Trường Phát, apŭng Đăk Pơ, Gia Lai ăn tơbăt: “Hơp tak xăh An Trường Phát pơm jang hăm kon pơlei pơtăm ‘nhot, lơ̆m tơring kăl dôm yơ noh ba axong dôm ăi. Kơyuơ noh ‘meh vă đơ̆ng Hơp tak xăh noh pơm thoi yơ gơnơm jơnŭm pơgơ̆r tơring, dôm tơdrong tơroi tơbăt, păng dôm anih jang kơpal pơtoi tơgŭm thoi yơ vă dôm anih jang kăl găh ‘nhot ƀum plei kĭ pơkăp tĕch răt găh kơjă, tơmam drăm xơđơ̆ng ăn kon pơlei noh pơtơm ăn kon pơlei tơdrong erih xơđơ̆ng”

Ƀok Nguyễn Trường – Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng Đăk Pơ, tơring đei anih juăt pơtăm ‘nhot, ƀum, ‘long xa  plei tih xă tơ̆ Gia Lai ăn tơbăt: Đăk Pơ dang ei đei hloh 6000 ha teh juăt pơtăm ‘nhot. Apŭng tŏk bŏk oei pơkăp vă pơjing hơnăn “ ‘Nhot Đak Pơ”. Mưh đei xơkơ̆t, âu gô jing trong hiôk vă tơring pơih xă, pơjing tơring juăt pơtăm ‘nhot kơjăp xơđơ̆ng duh nhen vă tơmam pơtăm đei gơh tĕch tơlĕch lơ̆m teh đak păng tơ̆ teh đak đe: “Găh unh hnam kon pơlei pơtăm ‘nhot, apŭng pơgơ̆r dôm anih juăt jang, jang hadoi hăm dôm xăh Tân An, Cư An jing dôm tơring pơtăm ‘nhot tơm kơ apŭng, pơtho ăn kon pơlei akŏm pơtăm dôm hơdrĕch ‘nhot xa ƀum, xa plei, xa tơm. Yơ̆ng âu ki, Anih vei lăng kon pơlei dêh char duh akŏm khul jang khul zalo vă tơlĕch pơm jang, tơroh tĕch tơmam choh pơtăm. ‘Nâu duh jing minh trong jang đei jơnei tơnăp hơ ‘nhăk minh ƀar tơmam drăm ‘nhot lơ̆m tơring păng minh ƀar tơmam choh pơtăm nai, tơchă anih tĕch tơlĕch ‘nhot lơ̆m tơring ăn kon pơlei choh jang xa”.

-Jang kiơ̆ Tơdrong jang lang să pơtăm ‘nhot, pơkao plei ‘long lơ̆m dêh char Gia Lai trŭh sơnăm 2030 păng lăng trŭh sơnăm 2040, hơnĭh bơ̆ jang vei lăng tơdrong au hlôi pơjing trong vă jang tôch hơdăh. Hơdrô̆ lơ̆m sơnăm 2021 gô lang să dang 34.000ha ‘nhot rim kơ loăi, lơ̆m au akŏm pơ̆ih să pơtăm ‘nhot ‘lơ̆ng. Bơngai chĭh kơtơ̆ng ang ăn Radiô NPMVN hlôi đei pơma dơnŭh hăm ƀok Đoàn Ngọc Có, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang dêh char Gia Lai găh tơdrtong au.

- Ƀok ăi, khei năr au ki, Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang dêh char jei hlôi pơjing trong vă jang găh tơlĕch jang kiơ̆ tơdrong jang lang să pơtăm ‘nhot, pơkao plei ‘long lơ̆m dêh char Gia Lai, mư̆h lei ih tơroi lăng trong vă jang au ‘nŏh Dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa kơ dêh char gô akŏm tơlĕch jang kiơ̆ tơdrong jang yă kiơ vă mư̆h tơlĕch jang kiơ̆ đei jang kiơ̆ ‘lơ̆ng hơ iă hlŏh?

          Ƀok Đoàn Ngọc Có: ‘Moi kiơ̆ Tơdrong tơchơ̆t X kơ Khŭl kơdră chĕp pơgơ̆r Đảng dêh char ‘nŏh, Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa dêh char hlôi jang tơgŭm ăn Dơnŏ anĭh vei lăng kon pơlei tơlĕch trong jang lang să pơtăm ‘nhot, pơkao plei ‘long lơ̆m dêh char trŭh sơnăm 2030 păng lăng trŭh sơnăm 2040. Gia Lai đei groi tĕh să ‘lơng, tŏ ‘mi kial sơđơ̆ng vă lang să chă pơtăm ‘nhot ‘lơ̆ng adoi nhen lang să chă pơtăm ‘long sa plei. Adoi hơvơn đe tơmơ̆t jên jang hăm rim hnam kmăi pơm tơlĕch tơmam drăm lơ̆m dêh char vă pơjing đei tơmam drăm ‘lơ̆ng tĕch ăn tĕh đak đe, pơjing đei tơdrong lang să pơtăm ‘nhot, pơkao, plei ‘long lơ̆m dêh char. Hơdrô̆ lơ̆m sơnăm 2021 gô tơlĕch jang dang 34.000ha ‘nhot rim kơ loăi lơ̆m au akŏm rim ‘nhot sa ‘lơ̆ng. Chŏh jang sa akŏm kiơ̆ rim trong pơkăp ‘lơ̆ng Vietgap, Globogap, jang tŭh mơ̆r păng tơklep hăm kmăi kmŏk tơruih đak pơkom ăn kơ ‘nhot vă ‘nhot jing ‘lơ̆ng. Tơlĕch jang hloi tĕch mơdro ‘nhot năm tơ̆ rim tơring tŏk bŏk nhen Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định. Adoi chơ tĕch năm tơ̆ pơlei tơm Hồ Chí Minh păng Hà Nội păng tĕch mơdro hloi năm tơ̆ tĕh đak Trung Quốc păng rim tĕh đak đe lơ̆m plei tĕh.

Găh pơkao, Gia Lai gô pơ̆ih să chă pơtăm lơ̆m sơnăm au hăm hơget tĕh pơtăm gô trŭh 135.000ha hăm rim pơkao ‘lơ̆ng vă tơgŭm ăn tĕch mơdro lơ̆m khei ‘năr têt Nguyên Đán păng dôm năr lêh. Hăm ‘long sa plei khei năr kơnh Gia Lai pơma hơdrô̆ păng Tây Nguyên pơma atŭm gô jing tơring tơm kơ ‘long sa plei kơ yuơ đei groi tĕh să tôch lăp ăn chă pơtăm ‘long sa plei đei iŏk yua kơ jăp.

- Ƀok ăi, vă jang đei iŏk yua kơ jăp trong tơlĕch jang au ‘nŏh ih tơroi lăng trong tơlĕch jang tơ̆ rim tơring gô đei hơlen jang kiơ̆ lơ liơ vă tơgoăt dĭh băl lơ̆m chŏh jang sa vă pơjing ăn tơdrong jang sa đei rơvơn hlŏh?

Ƀok Đoàn Ngọc Có: Ƀơ̆t măt ‘nŏh Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa iung jang hơdoi kơ jăp hăm kơdră tơring năm dăr lăng, lăng hơlen groi tĕh păng hơlen lăng tŏ ‘mi kial tơ̆ au lơ liơ ‘mơ̆i. Đơ̆ng nŏh mă đei trong tơlĕch jang hơdăh, chă pơtăm ‘nhot sa, pơkao, ‘long sa plei yă kiơ mă đei jing ‘lơ̆ng hăm groi tĕh, tŏ ‘mi kial tơ̆ tơring mă ‘nŏh vă jang sa đei iŏk yua kơ jăp, hơnhăk đei atŏk kơtang jang sa kơ dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa lơ̆m khei năr kơnh tĕnh koăng hlŏh păng đei hơyak atŏk kơtang hlŏh dơ̆ng pơtêng hăm khei năr hơdrol au ki. Mă kăl gô pơjing đei tơmam drăm tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe hơnhăk đei iŏk yua kơ jăp ăn hơnĭh vei lăng chŏh jang sa, tơgop lơ̆m atŏk tơ iung mŭk drăm-tơpôl kơ dêh char.

- Lei a, bơnê kơ ih ƀok hơ!

Lan – Zưt chih păng pơre nơ\r