VOV4.Bahnar - Lăp đơ̆ng rŏng khei ‘năr tơ jur kơtang, khei năr blŭng sơnăm au, tiu hlôi tŏk măt trŭh 70.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ păng hơnơ̆ng vei kơ jăp kơ jăp au lơ̆m mĭnh ƀar khei au.Hrei ‘nau, kon pơlei lơ apŭng tơ̆ dêh char Gia Lai tŏk bŏk pơtăm hơlơ̆k tiu dơ̆ng. Mă lei, dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa tơring pơkă athei kon pơlei kăl hơlen mă brĕ vă sơđơ̆ng đei iŏk yua kơ jăp lơ̆m tơdrong jang sa păng dă ƀiơ̆ pơm hiong răm.

Kon pơlei năm tơ̆ kơchơ găh pơbăh apŭng Chư̆ Sê vă răt dơđăh tiu

Atŭm hăm ŭnh hnam năm tơ̆ ‘măng jang kơchơ găh pơbăh apŭng Chư̆ Sê, dêh char Gia Lai vă rơ̆ih răt dơđăh tiu, ‘nhŏng Nguyễn Trọng Huấn, oei tơ̆ thôn Ia Sâm, tơring Ia Roong, apŭng Chư̆ Sê tơbăt: pơyan au, ŭnh hnam hơdrin pơtăm đei 5 sao tiu. Kiơ̆ đơ̆ng ‘nhŏng Huấn, kơ jă găr tiu vă jê̆ trŭh 70.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ nhen hrei au, bơngai pơtăm gô jang sa iŏk đei dang 100 trĭu hlak jên lơ̆m 1 ha. Jei kiơ̆ đơ̆ng ‘nhŏng Huấn akhan, tĕh hlôi đei hơmet pơ ‘lơ̆ng, sơdrông pơrang pơram tiu lơ̆m tĕh jei pă gan đei bơih. ‘Nau jing dôm tơdrong rơvơn hơ iă hlŏh vă pơtăm ‘nao. Mă lei, vă dă ƀiơ̆ hiong răm, ‘nhŏng Huấn lăp pơtăm lơ̆m hơgăt tĕh iĕ, tơdăh kơ jă tiu sơđơ̆ng, ‘nhŏng gô lang să chă pơtăm tiu dơ̆ng lơ̆m pơyan đơ̆ng rŏng:“Kon pơlei nhôn tơ̆ au lăp gơnang hơdrô̆ tiu păng chehphe đĕch. Dang ei chehphe jei re, kơ jă tiu tŏk ƀiơ̆ kơna kon pơlei pơtăm tiu. Dang ei bơ̆n pơtăm 500, 700 hơdrơ̆ng ‘mơ̆i, tơdăh đei iŏk yua kơ jăp lei pơtăm dơ̆ng. Tơdăh kơ jă tiu hơnơ̆ng dôm au, trŭh 100.000 lei tơdrong erĭh sa kơ kon pơlei dă ƀiơ̆ mơmat tat ƀiơ̆.”

Ƀok Huấn pơtăm hrau tiu lơ̆m mir pơgar ‘long găo 1 sơnăm

‘Nao chă pơtăm 3 ha tiu lơ̆m mir pơgar ‘long găo 1 sơnăm kơ ŭnh hnam, ƀok Lê Đình Huấn, oei tơ̆ thôn An Điền, tơring Ia Blang, apŭng Chư Sê tơbăt, ‘nau jing mĭnh trong jang vă kơ ƀok dă ƀiơ̆ hiong răm mư̆h pơtăm dơ̆ng tiu. ‘Ngoăih pơtăm hrau, ƀok Huấn oei iŏk dơ̆ng hơdrơ̆ng so, răt kăt tơlei tiu hroi vă dă ƀiơ̆ tơhoach kon jên lơ. Kiơ̆ kơ ƀok, hơdrĕch tiu hroi kơ jă 10.000 hlak jên lơ̆m 1 ioi, re hlŏh 5.000 hlak jên pơtêng hăm tơlei tiu blŭh tơ̆ kơpal, găh tơdrong đei plei jei lei lăi mơ̆n. Lơ̆m 1 hơdrơ̆ng tiu đei 2 dơnơm tiu, atŭm hăm hơdrơ̆ng păng phŏng mơ̆r tŭh ăn, akŏp kon jên tơmơ̆t jang pơtăm lơ̆m 1 ha tiu hrei au dang 70 trĭu hlak jên:“Ba chă pơtăm hrau, kơna kon jên tơmơ̆t jang jei tŏ sĕt ƀiơ̆. Dang ei, tơlei tiu chăt tơ̆ kơpal hui kơ đei kơna ba tơplĭh pơtăm tơlei tiu hroi, hơdrĕch re ƀiơ̆ găh tơdrong blŭh vơ̆jing ‘lơ̆ng jei lei lăi mơ̆n.”

Ƀok Hoàng Phước Bính, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Khŭl jang tiu Chư̆ Sê (Gia Lai) tơbăt: Tơdrong rơvơn kơ kon pơlei tơ au hrei au ‘nŏh kon pơlei đĭ băt chă pơtăm vei lăng năng tiu đơ̆ng sơ̆ bơih. Atŭm hăm ‘nŏh, lăp đơ̆ng rŏng đei tiu lôch rơ ông rơ ang kơ yuơ pơrang pơm ăn, tơdrong chă pơtăm mơ̆ng kơ vă pơ̆ih să sơ̆ gô tơgŭm ăn kon pơlei kơchăng ƀiơ̆ lơ̆m ‘măng pơtăm au. Kiơ̆ đơ̆ng ƀok Bính, lơ̆m pơtăm ‘nao, kon pơlei chŏh jang sa tơ̆ au kăl kơchăng:“Kiơ̆ đơ̆ng nhôn chă pơkă athei kon pơlei mă mĭnh ‘nŏh ‘nĕ chă pơtăm tiu tơ̆ mir pơgar tiu lôch sơ̆, dăh chă rơ̆ih groi tĕh lăp ăn kơ pơtăm tiu; chă rơih hơdrĕch mă ‘lơ̆ng, mă ƀlep; chă pơtăm tơ̆ hơdrơ̆ng ‘long hơdrĭh, lê̆ ‘ngiĕt chăt, lăp chŏh ‘ngoăih dơnơm tiu, ‘nĕ lê̆ sơlŭng jrŭ tơ̆ dơnơm tiu, kơnh đak tơ̆ng, pơm ăn đei sơdrông pơrang pơrăm. Mă tơpơ̆h ‘nŏh iŏk yua tơruih đak pơkom, tơruih pruih nhen đak ‘mi, prŭih đak kơtŏh tơ̆ dơnơm; dăh pơtăm tŭh mơ̆r, phŏng ƀlep hăm nơ̆r pơtho vă mir pơgar tiu đei jing ‘lơ̆ng hơ nơ̆ng.”

Kon pơlei pơtăm tiu hrau hăm ‘long pơtăm anai păng iŏk yua hơdrơ̆ng so vă dă ƀiơ̆ tơhiong lơ kon jên jang

Ƀok Nguyễn Văn Hợp, Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh vei lăng Chŏh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang apŭng Chư̆ Sê akhan, hrei au, akŏp hơgăt tĕh pơtăm tiu hlôi đei plei lơ̆m apŭng hrei ‘nau ‘nŏh hloh 2.900 ha. Tơchĕng lăng, lơ̆m pơyan au, hơgăt tĕh pơtăm ‘nao tŏk kơ hrĕng hektar. Kiơ̆ đơ̆ng ƀok Hợp, ‘ngoăih nơ̆r pơkă đơ̆ng Khŭl jang Tiu, kon pơlei jei kăl kơchăng trŭh tơdrong iung jang hơdoi păng jang kiơ̆ rim tơdrong pơkăp ‘lơ̆ng mă hơnĭh mơdro sa păng rim hơnĭh răt iŏk ‘mĕh vă:“Khei năr au, tơdrong jang pơtăm tiu đei hơ iă ƀiơ̆. Hơgăt tĕh sơdrông pơrang pơrăm hlôi tang găn kĕ ƀiơ̆, kơ jă jei măt ƀiơ̆. ‘Nau jing tơdrong rơvơn hlŏh vă kon pơlei jang tiu dơ̆ng. Mă lei, ĭnh jei pơkă ăn kon pơlei ƀơ̆t măt chă jang vei lăng năng tông dôm mir pơgar hlôi đei tiu jing ‘lơ̆ng. Tơdăh kon pơlei pơtăm ‘nao lei pơm kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t lơ̆m jang sa, jang hơdoi hăm hơnĭh mơdro sa tơm vă tĕch răt tiu sơđơ̆ng kơna mă jang sa đei sơđơ̆ng hlŏh.”

Bơngai chĭh: Nguyễn Thảo

Tơblơ̆ nơ̆r: Amazưt