Yă Kpuih H’Joi, 40 sơnăm oei tơ̆ pơlei Sung Kép, xah Ia Kla, apŭng Đức Cơ, dêh char Gia Lai noh unh hnam đei xa yua đơ̆ng tơdrong mong jên tơgŭm tơpôl. Hơdrol ki, unh hnam yă H’Joi đei tơdrong hơrih tơnap tap dêh.

Gơnơm đei tŏk iŏk  80 trĭu hlj đơ̆ng jên mong tơgŭm tơpôl, unh hnam yă H’Joi hlôi ming hnam oei păng đei jên chă pơtăm 3ha găr sơlơ̆k tơ̆ teh mir kơ unh hnam. Đei hnam kơjăp, đei pơgar ‘long pơm jang hlôi tơgŭm unh hnam yă H’Joi sơđơ̆ng hloh vă hơtŏk mŭk drăm unh hnam: “Hơdrol ki ah ‘mi noh iŏk kơthau kơxô vă dŏ đak ‘mi ro. Dang ei gơnơm đei teh đak asong tŏk iŏk noh đei jên pơm hnam ‘nao thoi âu ‘noh hmach bơnê lơ. Gơh đei hnam oei adoi sơđơ̆ng jơhngơ̆m vă chă pơm jang pơvih ăn tơdrong hơrih”

Xah Ia Kla, apŭng Đức Cơ jing xah tơring II, hăm kơsô̆ unh hnam hin dơnuh păng tơjê̆ hin dơnuh lơ hloh, mă lơ noh kon pơlei kon kông. Dang ei lơ̆m xah đei 1.056 unh hnam đei tŏk iŏk jên tơgŭm hăm kơsô̆ hre hloh 63 tih hlj tơ̆ Anih Mong jên tơgŭm tơpôl apŭng. Ƀok Hoàng Đức Anh, Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei xah Ia Kla ăn tơbăt: “Đơ̆ng dôm kơsô̆ jên asong tŏk iŏk ‘măn hơtŏk jang xa ‘noh tơdrong hơrih kon pơlei dar deh đei tơplih păng sơđơ̆ng. Xah gô pơtoi jang hadoi hăm anih Mong jên tơgŭmt ơpôl apŭng vă tơlĕch asong tŏk iŏk jên truh kơtă hăm kon pơlei, truh hăm dôm bơngai kăl iŏk tơgŭm, vă pơm thoi yơ tơchơ̆t mă hơtuch đĭ đăng noh athei hơtŏk tơdrong hơrih ăn kon pơlei”

Unh hnam bre klo hơkăn pơmai Siu Nhã (31 sơnăm) păng ‘nhŏng Đoàn Công Toàn (35 sơnăm) oei tơ̆ kueng 6, thĭ trâ̆n Chư Prông, apŭng Chư Prông adoi hloh kơ tơnap tap gơnơm đơ̆ng jên tơgŭm âu. Sơnăm 2022, unh hnam pơmai Siu Nhã hlôi tŏk iŏk 80 trĭu hlj đơ̆ng Jên mong tơgŭm tơpôl vă hơtŏk pơm jang. Pơmai Nhã tơroi, hơpơi ‘meh tih hloh kơ bre klo hơkăn noh klaih đơ̆ng hin dơnuh păng tơdrong ‘noh tŏk bŏk oei jing tơpă: “Khei năr ki tơdrong hơrih unh hnam ưh đei sơđơ̆ng nhen dang ei ôh. Đơ̆ng mă bre klo hơkăn măr nhi tŏk iŏk jên tơgŭm tơpôl noh hăm kơsô̆ jên âu nhôn pơtăm đei 1ha kaphê hăm 400 jrăng tiu, mŭk drăm unh hnam sơđơ̆ng hloh. Ba hơdrin pơm jang minh ƀar sơnăm dơ̆ng noh klaih đơ̆ng hin dơnuh păng đei tơdrong hơrih sơđơ̆ng hloh”

Ƀok Từ Ngọc Thông, Phŏ Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei apŭng Chư Prông ăn tơbăt, jên mong tơgŭm tơpôl pơtruh ăn apŭng hlôi tơgŭm tơjur đei 3% kơsô̆ unh hnam hin dơnuh rim sơnăm: “Jên mong tơgŭm tơpôl jing minh lơ̆m dôm trong jang vă pơm kiơ̆ pơkăp jang tơjur hin dơnuh kơjăp sơđơ̆ng. Hăm Tơchơ̆t kơsô̆ 40 sơnăm 2014 âu jing hơyak jang pran gah yua jên mong tơgŭm tơpôl vă chă tơgŭm ăn tŏk iŏk pơm jang dôm tơdrong jang tơpôl. Truh dang ei nhôn hlôi hơtŏk tơdrong pơkăp pơm jang vă tơjur hin dơnuh kơjăp sơđơ̆ng lơ̆m tơring”

Truh dang ei, jên mong tơgŭm tơpôl hlôi pơtruh hăm dôm xah tơnap tap lơ̆m jơ̆p dêh char Gia Lai. Kơsô̆ jên asong tŏk iŏk đei truh 16.500 tih hlj, hăm hloh 500 rơbâu unh hnam hin dơnuh, unh hnam tơjê̆ hin dơnuh păng dôm bơngai mă teh đak tơchơ̆t tơgŭm đei tŏk iŏk jên jang, lơ̆m noh bơngai kon kông đei truh tong hơnê̆. Đơ̆ng noh, kơsô̆ unh hnam hin dơnuh kơ Gia Lai hlôi tơjur đơ̆ng hloh 23% ah sơnăm 2014 oei pă hloh 8% nhen dang ei. Ƀok Rah Lan Chung, Phŏ Ƀĭ thư Tĭnh uy Gia Lai ăn tơbăt: “Lơ̆m khei năr truh, lơ̆m chăl jang ‘nao,minh ƀar tơdrong jang đei tơlĕch noh oei lơ tơdrong tam mă trŏ ƀlep. Kơyươ Tĭnh uy đei nơ̆r pơtruh hăm Trung ương, pơkăl chih akŏm Tơchơ̆t kơ Anih tơm Chĭnh trĭ gah hơtŏk tơdrong pơgơ̆r đơ̆ng Đảng hăm tơdrong jang Mong jên tơgŭm tơpôl lơ̆m jơ̆p teh đak pơma hơtŭm păng Gia Lai pơma hơdrô̆ vă pơm jang tơnăp hloh, tơgop kăp gĭt lơ̆m tơdrong hơtŏk tơ-iung teh đak adoi nhen hơtŏk tơ-iung dêh char Gia Lai.”

Gơnơm đei tŏk iŏk jên mong tơgŭm tơpôl, Gia Lai hlôi đei trong jang đunh đai lơ̆m pơm kiơ̆ tơchơ̆t jang kơ teh đak gah tơjur hin dơnuh kơjăp sơđơ̆ng, pơjing tơring tơrang ‘nao, hơtŏk mŭk drăm – tơpôl tơ̆ tơring kon pơlei kon kông păng groi kông.