Hop akŏm pơma hơdăh, tơdrong arih xa kơ kon pơlei kon kông dêh char Lâm Đồng hlôi tŏk ‘lơ̆ng găh rim tơdrong. Tơdrong hŏk iŏk păng jang kiơ̆ tơtom dôm tơdrong rơgei ‘lơ̆ng đơ̆ng KHKT mưh choh jang xa hlôi tơgŭm pơm hơtŏk iŏk yoa jô̆ păh lăp truh 50 triu hlak jên 1 ‘nu 1 sơnăm, tŏk 12,5% pơting hăm sơnăm 2019; kơsô̆ unh hnam tơnuh jur oei pă 3,24%. Mă loi, dang ei lơ̆m dêh char đei 353 anih jang xa yoa bơngai kon kông pơm tơ ‘ngla, hăm jên jang truh 2.773 ti; 13 tơmam OCOP 3 sơnglŏng.

Jĭ tơ ‘ngla 1 pơgar xă iung jang xa đơ̆ng sơnăm 2017, bơngai tang măt K’Hoàng, bơngai K’ho tơ̆ xăh Phú Hội, apŭng Đức Trọng tơroi, gơnơm tơmât jên jang trŏ trong mưh choh jang xa hăm kơmăy kơmŏk ‘nao, ‘nhŏng jang xa đei yoa ‘lơ̆ng păng tŏk tôch hrĕnh, tŏk hlŏh 7 ‘măng pơting hăm ‘nao jang xa, jang đei lơ kơloăi ‘nhot, ƀum, plei ‘long ‘lơ̆ng lăp hăm tơdỏng hơgăt Global GAP: “Trong iung jang xa đơ̆ng iunh blŭng a pơm 1.000m2 hnam kơmĭl, đang kơ ‘nŏh dar dĕh kiơ̆ khei ‘năr jang xa ‘noh pơih xă dơ̆ng, truh 2.000m2 đang kơ ‘nŏh roi đunh roi tŏk. Kiơ̆ đơ̆ng dôm hla ar apinh răt tơmam, dang ei inh pơih xă teh rei pơtăm lơ̆m hnam kơmĭl xă truh 7.000m2. Lơ̆m Farm hnam nhôn, mă lơ ‘nŏh pơtăm kiơ̆ hla ar pơkăp răt đơ̆ng dôm anih jang”.

Băt hơdăh cheh phe jĭ 1 lơ̆m dôm kơloăi ‘long pơtăm tơm, hơnăn cheh phe Arabica Lạc Dương đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng vă jang tŏk, ‘ngoăih kơ krao hơvơn kon pơlei jang kiơ̆ trong pơtăm hăm mơ̆r, chih hơdăh anih pơtăm păng jang hơdoi kiơ̆ trong pơm hơtŏk kơjă, Khul kơdră pơgơ̆r tơring oei tưk tơiung tơdrong jamng chĕh phe kiơ̆ trong pơtruh tơmam đơ̆ng choh jang xa jơ̆p plei teh.

Ƀok Y Cường – 1 unh hnam jang chĕh phe đunh sơnăm tơ̆ xăh Lát, apŭng Lạc Dương tơroi, đơ̆ng đei truh hăm dôm lăm pơtâp pơhrăm ‘nŏh gơ̆h hlôh jang xa thoi yơ vă găr chĕh phe gơ̆h tĕch đei yă măk: “Jang chĕh phe kơjăp ‘lơ̆ng blŭng a ‘nao mơ̆ng bu bu kŭm ưh gan hlôh. Đơ̆ng rŏng đei khul kơdră tpơring roi tơbăt, mih ma duch nă băt păng hlôh vao mưh hiong bri ‘nŏh ƀơm ưh ‘lơ̆ng truh tơ̆ cheh phe, ƀơm truh yă tĕch cheh phe. Lơ̆m dôm sơnăm âu ki, mih ma duch nă đei pơtâp pơhrăm, mơ̆ng nơ̆r tơroi găh châu Âu gô ưh đei răt chĕh phe ƀât yơ lê̆ hiong bri ‘long, yoa thoi noh kon pơlei kŭm pơngơ̆t păng đei đon tơplih mong. Dang ei kon pơlei akŏm jơhngâm jang xa, pơm hơtŏk plei ‘lơ̆ng, plei ‘yăl ăn ‘long chĕh phe”.

Tơ̆ xăh Lát, apŭng Lạc Dương mơ̆n, yă Rolan Cơ Liêng (bơngai K’Ho) ‘măn kơ băt dôm yơ jơhngâm đon vă pơjing hơnăn cheh phe kiơ̆ tơdrong juăt đơ̆ng hơdrĕch kơdih hăm hơnăn krao “K’Ho Coffee”. Lơ sơnăm âu ki, “K’Ho Coffee” đĭ jing tơmam dơ̆ng tang ăn tơdrong ƀou phu ‘lơ̆ng đơ̆ng cheh phe tơ̆ groi kông LangBiang păng jĭ tơmam tơƀôh ăn cheh phe rơgŏh ‘lơ̆ng đơ̆ng bơngai K’Ho: “Inh ‘mĕh pơjing đei hơnăn tơmam đơ̆ng bơngai Việt hơnhăk truh ăn teh đak đe băt păng ‘mêm. Inh adrin vă tơƀôh đei kơjă kăp gĭt đơ̆ng kon pơlei tơ̆ âu. Tơdăh ba ưh đei adrin ‘nŏh dôm kơjă ‘nŏh gô ưh đei. Hăm mih ma duch nă ‘nŏh đĭ đei tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆ bơih, inh ‘mĕh tơmât hơdai đĭ đăng. Kơjă kăp gĭt hlŏh jĭ bơ̆n athei adrin vă pơjing đei hơnăn tơmam kơjăp ‘lơ̆ng, đunh đai”.

Vang truh akŏm păng iung pơma tơ̆ Hop akŏm bơngai tang măt dôm hơdrĕch kon kông dêh char Lâm Đồng ‘măng mă IV, ƀok Y Vinh Tơr, Kơdră jang hiă lơ̆m Trung ương Đảng, Phŏ Kơdră Anih vei lăng hơdrĕch kon kông akhan, tơdrong jang atŏk tơiung mŭk drăm tơpôl tơ̆ tơring kon kông kơ dêh char Lâm Đồng jang đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng. Mŭk drăm, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, jang pơgang, pơtho pơhrăm, vei sơđơ̆ng tơdrong arih xa tơpôl, vei sơđơ̆ng teh đak đei tơplih hrơ̆ch ‘lơ̆ng. Lơ tơdrong hơgăt, tơdrong jang iŏk đei lơ hlŏh kơsô̆ jô̆ atŭm tơ̆ tơring Tây nguyên. Vă hơnơ̆ng tưk tơiung dôm tơdrong hlôi jang đei, ƀok Y Vinh Tơr akhan, Lâm Đồng athei hơnơ̆ng akŏm đei lơ jên jang, tơmam drăm ăn tơring kon kông, hơtŏk tơdrong jang tơm kơ teh đak găh pơjing tơring tơrang ‘nao păng tơjur tơnuh hin kơjăp.

“Hơnơ̆ng jang hơdoi, tưk tơiung tơdrong pran ‘lơ̆ng đơ̆ng kơdih găh teh, tŏ ‘mi kial, tơmam bri brăh, anih gru groa so, cham char ‘lơ̆ng rŏ păng tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang so sơ̆ kơ rim khul tơpôl. Vă kiơ̆ đơ̆ng noh, pơjing đei tơdrong jang xa, đei iŏk yoa kơjăp ăn kon pơlei. Bơ̆ jang tơdrong tơgŭm mưh iung jang xa, chă anih tĕch tơmam đơ̆ng jang đei, chă tơdrong jang ăn kon pơlei kon kông”.

Hop akŏm tơlĕch đon pơhnŏng vă adrin truh sơnăm 2030, iŏk yoa jô̆ păh lăp tơ̆ tơring kon kông đei đơ̆ng 84 - 87 triu hlak jên, 1 ‘nu 1 sơnăm; păng kơsô̆ unh hnam tơnuh jur đơ̆ng 2-3% 1 sơnăm... Tưk tơiung dôm tơdrong iung jang xa, pơjei băl choh jang xa; tơrek truh rim tơdrong vă jang tŏk mŭk drăm lơ̆m unh hnam, tơ̆ anih tĕch mơdro, HTX tơ̆ dôm pơlei pơlei lơ̆m dêh char.