Khul jang đơ̆ng Anih vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai kŭm hăm bơngai tang măt ăn Anih vei lăng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang–plŏng kơdâu păng chă tơmang lăng, lơ anih jang tơmang lăng 'nao truh dăr lăng tơ̆ pơgar 'long Teh đak Kon Kăih King. Lăp hơtăih kơ trong gre 19 dôm cây sô̆ đĕch, iŏk đơ̆ng trong kuĕch mât tơ̆ anih vei lăng pơgar, cham char tơ̆ âu nhen thoi mât tơ̆ 1 tơring pha ra hloi: Čhing čhang tơm 'long tih, đei truh kơhrĕng sơnăm, jơva thong đak ro mât hơdai hăm ƀơ̆r sem asi, bri 'long tôch 'lơ̆ng hăm lơ kơloăi 'long, hơyuh kial rơngơp, rơgŏh 'lơ̆ng nhen sut pơđĭ tơdrong hrơ̆ng hreng, gleh lap rim năr. Mât roi hlom, khul ƀôh lơ juei chă xa 'ngiĕt, đŏk, kuĕnh pơđeng kơpal 'long, lơ jil chăl xa tơ̆ hơla bri 'long kơdrơ̆ng.

Truh ƀât tŏk bŏk Pơgar 'long teh đak Kon Kăih King 'măng mă âu, ƀok Phạm Anh Tuấn – Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai pơma hơdăh: “Pơgar ‘long teh đak Kon Kăih King jĭ tơmam tôch kăp gĭt đơ̆ng bri brăh hơpăh ăn, ưh lăp hăm Gia Lai đĕch, mă oei hăm teh đak Việt Nam păng apŭng plenh teh hai. Năr 'nâu, khul jang đei tôm bơngai đơ̆ng dôm anih jang kơpal păng anih chă tơmang lăng truh dăr lăng vă chă trong vei lăng hai, iŏk yoa dôm tơdrong 'lơ̆ng vă chă tơmang lăng hai, atŭm hăm 'nŏh krao hơvơn bôl boăl lơ̆m apŭng plenh teh truh hơlen năng Tơring vei lăng tơmam cham char bri brăh tôch 'lơ̆ng âu.”

Hăm teh xă vă jê̆ 42.000 ha bri kơdrơ̆ng, yơ̆p bri vă jê̆ 94%, Kon Kăih King jĭ bơbŭng hnam ăn hlŏh 1.700 kơloăi ‘long păng vă jê̆ 900 kơloăi sem bri brăh, lơ̆m noh đei lơ kơloăi tôch kăp gĭt nhen kuĕnh tơƀŏk jơk, đŏk jơ̆ng bul, ‘long hơngo 5 hlak hla đơ̆ng kră sơ̆ dăh mă pơkao tơpông lan kim tuyến. ‘Nâu kŭm jing anih teh tu krong kơ dôm đak krong tih tơ̆ Tây Nguyên nhen đak krong Pa, đak krong Đak Pne, đak krong Ayun, pơm pơ ‘lơ̆ng hơyuh kial hai, vei lăng jrăh jrai kơtu đak păng pơm pơ ‘lơ̆ng ăn cham char bri brăh tơ̆ tơring jŭm dăr tôch xă hai.

Ưh lăp anih kăp gĭt găh bri 'long đĕch, Kon Kăih King oei chĕp vei anih kăn kư̆ kăch mang K10 tôch kăp gĭt lơ̆m khei 'năr tơblăh Mi dơ̆ng. Lơ̆m dôm sơnăm ‘nŏh sơ̆, “bri ‘long pring vei ăn ƀô đô̆i, bri ‘long pơvang khul linh hơyăt”. Tơring tơ̆ jing tơter pơgar 'long 'nŏh jĭ anih oei xa kơ kon pơlei Bahnar hăm tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang 'lơ̆ng hơiă, đei rông, đei chĭng chêng, đei tơdrong juăt tanh brai vai khăn păng dôm tơdrong et soi thoi kră sơ̆ tơ̆ bri kông. Đĭ đăng dôm tơdrong 'nŏh pơjing đei um rup ‘lơ̆ng rŏ, čhing čhang bri kông hăm lơ tơdrong tơroi hơ 'mon tôch hơiă.

Ƀok Trần Việt Anh – Kơdră vei lăng Khul jang chă tơmang lăng dêh char, akhan, đĭ đăng dôm kơjă 'nŏh, gô pơjing đei tơmam chă tơmang lăng tôch 'lơ̆ng hơiă tơ̆ hơnăp kơnh: “Nhôn vă pơjing lơ tour chă tơmang lăng gĭt kăl tơmât hơdai chă tơmang lăng tơ̆ đak dơsĭ păng tơ̆ bri kông, pơtih gia tour 4 năr 3 măng, hăm 2 năr tơ̆ Quy Nhơn păng 2 năr tơ̆ Gia Lai, vă tơmoi chă tơmang lăng lăng ngôi đak dơsĭ hai, lăng ngôi bri kông ‘lơ̆ng rŏ hai. Trong tơmât hơdai âu gô pơm ‘nao, pơjing dơ̆ng tơdrong hơiă ăn tour tơmang lăng tơ̆ Gia Lai, sơng đei lơ bơngai lơ̆m teh đak păng đơ̆ng teh đak đe hai”.

Hăm măt lăng đơ̆ng bơngai bơ̆ jang đunh tơ̆ Anih vei lăng tơmam, cham char bri brăh âu, ƀok Ngô Đức Thắng – Kơdră vei lăng Pơgar ‘long teh đak Kon Kăih King, hơpơi ‘mĕh tơring âu gô tŏk jing anih chă tơmang lăng bri brăh ‘lơ̆ng rŏ, kơjăp đunh. Kiơ̆ ƀok, tơdrong ‘nâu ưh lăp tơgop vei lăng bri ‘long, dôm kơloăi gen kăp gĭt đơ̆ng sem tơrong, ‘long bri brăh đĕch mă oei iŏk yoa dôm tơdrong ‘lơ̆ng tơ̆ tơring hai vă Kon Kăih King ưh lăp pơvih ăn tơdrong tơchĕng hơlen tơmam cham char bri brăh đĕch mă oei gơ̆h tŏk dơ̆ng hơdai hăm dôm pơgar ‘long teh đak Cát Tiên, Cúc Phương, Ba Bể, Cát Bà… păng păr lơ̆m rim hla Lakak chă tơmang lăng dơ̆ng.

“Tơ̆ hơnăp kơnh, nhôn vă hơtŏk tơdrong vei lăng vă vei kơjăp cham char bri brăh, kơjă kăp gĭt đơ̆ng bri vă pơvih ăn tơdrong vei lăng năng tông; atŭm hăm ‘nŏh hơtŏk tơdrong jang hơdoi hăm dôm anih chă tơmang lăng pơjing 1,2 tơmam chă tơmang lăng, trong, anih jang pơvih ăn tơmoi; jang pơlong năng 1,2 tour – vă roi tơƀôh, tơchĕng hơlen; roi tơbăt um rup pơgar ‘long truh hăm dôm anih tơchĕng hơlen, hnam trưng. Nhôn oei vă pơm hla ar, pơjing tơdrong jang vă tơmât jên jang pơm pơ ‘lơ̆ng trong, anih jang, pơvih ‘lơ̆ng hlŏh ăn tơmoi chă tơmang lăng”.

Ƀok Phạm Anh Tuấn– Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai akhan, ƀât mă tŏ ‘mi kial oei tơplih păng bri ‘long lơ̆m plei teh roi ưh ‘lơ̆ng, lơ bri ‘long nhen Kon Kăih King jĭ tơmam tôch kăp gĭt ưh lăp hơdrô̆ hăm Gia Lai dăh mă Việt Nam đĕch, mă oei jing tơmam bĭ hơdai kơđĭ đăng kon bơngai dơ̆ng. Tơ̆ hơnăp kơnh, hơdai hăm tơdrong vei lăng kơjăp ‘lơ̆ng, dêh char oei vă pơ ‘nhŏ ăn tơdrong chĕng hơmet tơring, man anih jang, pơm trong năm truh tơ̆ dôm anih pơvih ăn tơmoi, tơmât hơdai kơjăp hăm tơdrong vei lăng cham char păng pơm kiơ̆ dôm tơdrong hơgăt vei lăng Pơgar ‘long teh đak Kon Kăih King:

“Blŭng a, nhôn vă hơlen năng dơ̆ng dôm tơdrong jang, đơ̆ng chĕng hơmet tơring truh pơgơ̆r bơ̆ jang. Tơchĕng adrol vă man anih jang, pơm trong mât tơ̆ tơring, pơm anih pơvih ăn tơmoi; đơ̆ng rŏng kơ 'nŏh chĕng hơmet tơring lơ̆m pơgar, pơm anih jang 'lơ̆ng hăm cham char, ưh đei phă hŭt cham char bri brăh dăh mă ƀơm ưh 'lơ̆ng truh tơ̆ bri 'long, sem tơrong kăp gĭt. Mă hơtuch 'nŏh jĭ pơgơ̆r sơng tơmoi trŏ hăm tơdrong hơgăt, jang mă 'lơ̆ng lăp hăm nơ̆r athei tôch kơhret athei vei lăng mă 'lơ̆ng pơgar 'long teh đak âu.”

Kon Kăih King jĭ hu măih tŏk bŏk bri kông Tây Nguyên. Chĕp vei păng iŏk yoa dôm kơjă kăp gĭt tơ̆ âu kŭm jing trong vei lăng ‘lơ̆ng ăn chăl ning mônh kơnh 1 anih cham char bri brăh tôch ‘lơ̆ng rŏ đơ̆ng plenh teh pơsư̆ ăn./.