Adrol kơ ƀato yâu ka đei kơƀang sô̆ BĐ 97083TS lĕch đơ̆ng tơnŏk Tam Quan (phường Hoài Nhơn, dêh char Gia Lai) vă yak ka tơ̆ đak dơsĭ, tơ ‘ngla ƀato Nguyễn Hứa kŭm hăm dôm bơngai jang lơ̆m ƀato hơmet tôm hla ar kăl, đei hloi hla ar yâu ka, hơnăn dôm bơngai jang păng kơmăy vei lăng trong yak, yâu ka. Ưh lăp hơmet ‘lơ̆ng adrol kơ lĕch đơ̆ng tơnŏk duk đĕch, mă tôch trong jang xa, ƀok chih jô̆ rim tơdrong rok trong yâu ka, pơm kiơ̆ ‘lơ̆ng tơring đei asong yâu ka, ưh đei pơm glăi tơring kâm tơ̆ đak dơsĭ.

Ƀok Hứa ăn tơbăt, đơ̆ng ka hơdang Việt Nam đei Anih vei lăng Châu Âu (EC) phak the jơk, kon pơlei pŭ lơ tơdrong hiong răm yoa yă tĕch tôch reh pơting hăm adrol ki. Đơ̆ng rŏng đei roi tơbăt păng hlôh vao, tơdrong pơm kiơ̆ tơdrong hơgăt IUU ‘nŏh vei lăng hloi tơdrong đei yoa ăn kơdih, ƀok kŭm hăm dôm tơ ‘ngla ƀa to yâu ka tơ̆ đak dơsĭ kĭ pơkăp păng pơm kiơ̆ ‘lơ̆ng.

“Ƀato inh jang xa tơ̆ tơring đak dơsĭ Trường Sa, chă yâu bơ̆n ka bronh, ka ngư. Năm jang athei đei tôm hla ar, chih tơroi rim tơdrong rok trong yâu ka. Bơngai jang ka nhôn pơm kiơ̆, hơpơi 'mĕh jăh pleh lê̆ the jơk vă jang ka hơdang gơ̆h kơjăp 'lơ̆ng ƀiơ̆. Inh chă tơroi ăn dôm tơ 'ngla ƀato nai 'nhŏng oh lơ̆m khul athei mât 1 ƀơ̆r đon ưh đei yâu glăi tơ̆ đak dơsĭ teh đak đe, tơgŭm băl bơ̆ jang tơ̆ đak dơsĭ”.

Tơnŏk ka Tam Quan, phường Hoài Nhơn, jĭ 1 lơ̆m dôm tơnŏk ka tih hlŏh kơ dêh char Gia Lai, hăm rơbâu tŏ ƀato yâk ka hơnơ̆ng kơ mât lĕch. Ƀok Đặng Văn Dẫn- Phŏ Kơdră vei lăng tơnŏk ka ăn tơbăt, dang ei anih âu oei jang kiơ̆ trong vei lăng ƀato năm yâu ka tôch kơjăp.

Đĭ đăng hla ar mât lĕch lơ̆m tơnŏk đei pơm kiơ̆ kơmăy phân mêm vei lăng; ƀato lăp gơ̆h mât dơ̆ng dăh mă lĕch mưh kơmăy vei lăng (VMS) kơdâu sơđơ̆ng ‘lơ̆ng bơih đĕch. Adrol kơ ƀato mât lơ̆m tơnŏk, tơ ‘ngla ƀato athei tơroi hơdrol 1 jơ, vă kăn ƀô̆ hơlen năng kơsô̆ chih răk rok trong jang xa. Đơ̆ng rŏng kơ năng ƀôh đei tôm tơdrong kăl ‘nŏh ƀato pơtơm mât dơ̆ng lơ̆m tơnŏk, vă jô̆ hơlen ka hơdang păng chih tơroi hloi lơ̆m kơmăy, kiơ̆ đơ̆ng noh gơ̆h pơm rơđăh ka hơdang đei rôp yâu đei.

Ƀok Dẫn tơroi, tơ̆ hơnăp kơnh, tơnŏk vă hơnơ̆ng vei kơjăp tơdrong vei lăng, ưh ăn chơ tơmât ka hơdang đơ̆ng dôm ƀato ưh chu pơm kiơ̆, atŭm hăm ‘nŏh tơmât jên pơm hơmet tơnŏk ka vă pơm lăp roi ‘lơ̆ng ăn tơdrong tang găn rôp yâu ka IUU: “Nhôn jang hơdoi kơjăp hăm dôm anih jang kiơ̆ luơ̆t nhen kơđông linh vei lăng tơring sơlam, Anih vei lăng ka hơdang păng khul kơdră tơring, vang hơlen năng kiơ̆ kơmăy (VMS). Tơdăh ƀôh ƀato yơ năm klĕch tơring sơlam ‘nŏh nhôn krao tơvih dơ̆ng. Tơ̆ tơnŏk Tam Quan, rim khei nhôn hơnơ̆ng pơih tơdrong roi tơbăt ăn dôm bơngai huơ̆r ƀato păng bơngai jang vă hơtŏk đon hlôh vao găh tang găn rôp yâu ka IUU”.

Hrei ‘nâu, dêh char Gia Lai jĭ 1 lơ̆m dôm tơring đei ƀato yâu ka lơ hlŏh lơ̆m teh đak, hăm vă jê̆ 6000 tŏ ƀato, ka hơdang rôp yâu đei rim sơnăm hlŏh 270.000 tân. Lơ̆m noh đei 3.200 tŏ ƀato hơnơ̆ng năm rôp yâu ka tơ̆ đak dơsĭ.

Ƀok Nguyễn Công Bình – Phŏ Kơdră Anih vei lăng ka hơdang dêh char Gia Lai ăn tơbăt, vă bơ̆ jang kiơ̆ dôm tơdrong hơgăt tang găn rôp yâu ka IUU, dêh char hlôi jang đang tơdrong chih măt, pơm hla ar jang, ƀơk ăn hla ar năm yâu ka ăn dôm grŭp ƀato păng chih tơroi rim tơdrong lơ̆m kơsô̆ chih răk kơ teh đak. Kơmăy hơlen năng trong yak (VMS) đei khul jang kơpal năng hơlen prăt măng, prăt năr, tơtom chă ƀôh ƀato yak klĕch tơ̆ tơring đe nai dăh mă kơmăy hư, ưh gơ̆h roi tơbăt hăm anih vei lăng, khŏm sek tơlang tơpăt dôm ƀato pơm glăi.

“Nhôn akŏm jơhngâm hơlen năng, chĕng hơmet tơring ăn dôm ƀato yâu ka, dôm tơring đei ƀato pơm glăi, klăih sơng kăn ƀô̆, đảng viên vei lăng dôm ƀato pơm glăi vă tơtom chă ƀôh păng tang găn dôm ƀato vă pơm glăi. Nhôn roi tơƀôh ăn dêh char tơgŭm, hơmet tôm kơmăy vei lăng ăn ƀato yak hlŏh 15m. Rim khei, nhôn pơgơ̆r ăn dôm khul jang năm tơ̆ dôm dêh char găh Pơbăh, pơlung dôm tơ ‘ngla ƀato păng kon pơlei jang xa kĭ pơkăp ưh đei pơm glăi. Đơ̆ng khei 5/2024 truh dang ei, ưh đei ƀato yâu ka yơ pơm glăi tơring đak dơsĭ teh đak nai, đei đe rôp vei”.

Kon pơlei jang ka păng dôm anih vei lăng kơ dêh char Gia Lai, oei bơ̆ jang kiơ̆ ‘lơ̆ng dôm tơdrong hơgăt tang găn rôp yâu ka IUU. Tơdrong adrin âu ưh lăp vang tơgop vă pleh hŭt lê̆ ‘the jơk’ hăm ka hơdang đơ̆ng EC hăm Việt Nam đĕch, mă oei pơjing tơdrong ‘lơ̆ng ăn 1 tơdrong jang ka gơ̆h tŏk pran kơjăp, vei lăng 'lơ̆ng tơdrong jang xa, arih xa đunh đai ăn kon pơlei jang ka./.