Sâu riêng păng sâu riêng. Dôm năr hơtuch khei 8 tơ̆ Ƀuôn Jung 2 jei nhen lơ pơlei pơla tơ̆ tơring Ea Yông, apŭng Krông Pach, dôm tơdrong jei ƀôh hơdăh găh sâu riêng, mưh pơm lêh ‘măng mă 2 đei pơgơ̆r dơ̆ng păng pơyan phĕ tŏk bŏk lơ̆m jơ ‘năr kơtang hloh. Jĭ pơlei bơngai Êđê mă blŭng tơ̆ Dak Lăk pơtăm sâu riêng lom dreng găr iĕ lơ̆m hơgăt teh să pơtăm, vang tơ iung pơjing hơyak blŭng a vă Dak Lăk đei jing tơdrong jang sâu riêng tih să hloh lơ̆m teh đak, dang ei kon pơlei ƀuôn Jung 2 jei hlôi jing dôm bơngai tơ-‘ngla kơ pơm lêh. Hơnhŭr hơnhăr pơ uh pơ ang jang rơ̆ih hơlen plei sâu riêng, 'nhŏng Y Rô Ma Niê tơbăt, mă đơ̆ng khei pơyan tôch pơjoăl, mă lei ‘nhŏng oei ‘măn jơ ‘năr vang năm pơm lêh:“Tŏk bŏk hơmet ăn pơm lêh. Dôm năr ou ba năm chă chhơ̆ tơ̆ trong, vă hơmet ăn pơm lêh sâu riêng.
Hloh 20 sơnăm vang atŏk tơ iung sâu riêng, kon pơlei ƀuôn Jung 2 dang ei ưh khan lăp tơ-‘ngla kơ dôm hnam tih ‘lơ̆ng, gre ôtô, dôm mir pơgar sâu riên kơ ti hlak jên mă lei oei vang mơ̆t lơ̆m tơdrong jang tĕch mơdro sâu riêng. Dôm ŭnh hnam vang pơtăm sâu riêng đơ̆ng blŭng dôm sơnăm 2000, dang ei jei hlôi pơdrŏng ngăl. Jơhnơr mơlôh ƀiơ̆, mă đơ̆ng hlôi đei hnam man, đei gre bơbĭt, đei gre kŏng nŏng ...gah lơ bơngai jei oei lăng kơdih akhan găh ŭnh hnam dơnuh. Nhen Y Kôt A Yun, 37 sơnăm, akhan ‘nao lăp đei mĭnh pơgar sâu riêng iĕ plei ‘măng blŭng kơna oei tơgĕch chă jang chơ plei sâu riêng ăn kơ đe vă đei iŏk yua tŏ sĕt:“Sâu riêng ĭnh sơnăm ou plei blŭng a, lăp đei dang mĭnh ƀar tă đĕch. Mir sâu riêng ba iĕ, mălei jei hơdrin chă jang. Găh tơdrong chă chơ plei sâu riêng ăn kơ đei truh 12 jơ gơmăng, 1 jơ pơgê mă brŏk truh tơ̆ hnam. Đei ‘măng truh pơgê hloi mă brŏk”.
Jĭ mĭnh pơlei găh ‘ngoăih kơ tơring tơm pơtăm sâu riêng Krông Pach, ƀuôn Jung 2 dang ei ưh khan lăp tơdrong jang sa kơ dih lơ̆m ŭnh hnam. Kon pơlei lơ̆m ƀuôn Jung 2 tŏk bŏk jing dôm bơngai kăl hloh kơ Hơp tak xah choh jang sa Ea Yông, joăt chă pơtăm dôm ‘long pơtăm rơgoh ‘lơ̆ng păng sâu riêng rơgoh. Ƀok Mai Đình Thọ, sơ̆ jang Kơ iĕng kơdră chĕp pơgơ̆r Đảng apŭng Krông Pach, Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơp tak xah tơbăt, Hơp tak xah tĕch mơdro tơmam drăm choh jang sa rơgoh Ea Yông ‘noh jĭ mĭnh pơbŭng hnam tơgoăt tơgoăl, đei bơngai mŭk sư pơm kơdră khul choh jang sa, đei hnam chua vang jang hơdoi. Rim bơngai jang lơ̆m hơp tak xah ‘noh bơngai Êđê, bơngai M‘nông, bơngai Tày, bơngai Nùng vang chă pơma dơnuh dih băl trong choh jang sa, tĕch mơdro, vang tơbăt dih băl trong jang sa hơ iă, đei iŏk yua hơdoi, atŭm dih băl tơ iung pơjing hơp tak xah jing mĭnh hơnih gơnang ‘lơ̆ng tơ̆ apŭng. Lơ̆m mir pơgar sâu riêng plei dut dat tơ jê̆ bro gĭt kăl dăr sơnăm Đồn Điền CaDa, trong năm tơ̆ mir pơgar pơkao chôh tơbŭk tơbăk, ƀok Thọ chơt hơ iă, ‘nou jĭ hơnih mă kon pơlei pơnhŏ ăn tơmoi lơ̆m jơ ‘năr chơt hơ iă Kuô̆k khánh păng dôm năr pơm lêh sâu riêng: “Dang ei bơ̆n ƀôh lơ lou, hăm kon pơlei noh hơmet ăn kơtĕch kơ khei bơih. Lăng năng to jĭ mĭnh bri pơkao hloi ou. Yak năm tơ̆ ou ƀar păh jih trong pơkao ngăl găh trong hlôi ming man ‘lơ̆ng vă tơmoi chă yak hiôk hian hloh”.
Nhôn lĕch veh đơ̆ng buôn Jung 2 mưh ‘năr đĭ ling glơh, ƀôh Hnam hop akŏm pơlei ƀuôn Jung tơƀit tơƀat kon pơlei năm hôp, nơ̆r hơpĭnh, nơ̆r tơgop hiơ hiơ̆r hiăr păr jơ̆p lơ̆m cham. Kon pơlei vang năm hôp tơbăt, ‘nou hop akŏm kơ yuơ Khul chĕp pơgơ̆r pơlei păng Chi ƀô̆ pơlei pơgơ̆r. Ƀok Bùi Đình Thành, Kơdră Khul vei lăng pơlei ƀuôn Jung 2 tơbăt, tơdrong kăl hloh kơ hop akŏm ou ‘noh hơvơn kon pơlei vang pơm trong. Păng hăm tơdrong đei kơ pơlei, tơdrong mă ou ƀônh ƀŏ đei drơ̆ng nơ̆r; tơdrong chă hơvơn gre ôtô kơ rim ŭnh hnam vang tơgŭm ăn pơm lêh sâu riêng, jei ưh kơ đei tơnap yă kiơ mơ̆n:“ Pơtôch hop akŏm tôch kơ ‘lơ̆ng. Mă đơ̆ng tơdrong chă tơra tôch kơ lơ, mĭnh ŭnh hnam 1 triu hlak jên, mă lei kon pơlei jei drơ̆ng nơ̆r ngăl. Tơdrong tơm kơ nhôn ‘noh pơm trong vă kon pơlei năm hơpong dôm bơngai hiong răm. ‘Nou jĭ tơdrong ‘lơ̆ng, kon pơlei lăp đon ngăl. Găh tơdrong pơm lêh ‘noh đei mĭnh ƀar tơdrong pơgơ̆r joh hơri, tôn chĭng chêng. Ŭnh hnam ayơ đei gre bán tai ‘noh vang yak hơdoi hăm khul iung năm pơm lêh”.
Têt pơm tơm kơdih teh đak atŭm hăm Pơm lêh sâu riêng păng năr lêh joh ayŏ kơdŏ soang rim hơdrung tơ̆ ƀuôn Jung, tơ̆ tơring Ea Yông păng pơđĭ lơ̆m tơring tơm sâu riêng Krông Pach, dêh char Dak Lăk. Tơdrong tôn chĭng chêng hơsoang nhen lĕ chă dăr tăp dar khul gre chơ tơmam drăm tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe; hla kơ păr mơ liơk kiơ̆ gre kơdou. Pơm tơm kơdih, rơngei hiôk hian, hơnŭk hơnoa; hơtŏ hơnơ̆ng, tơgoăt tơgoăl, atŏk tơ iung ... tŏk bok tơƀôh hơdăh jơhngơ̆m đon chơt hơ iă ‘nă hal kơ rim răih bơngai.
Viết bình luận