Dôm năr ou, ŭnh hnam mŏ H’Bŭi Ayun oei tơ̆ pơlei Drai Sĭ, tơring Ea Tul, hơngŭr hăm mir pơgar ‘long sa plei păng kon tơrong, kon kơlap. Mŏ H’Bŭi tơbăt, ŭnh hnam jĭ oei hơnơ̆ng hơngŭr hăm 1ha chehphe, jang sa ưh kơ gan lĕch. Mŏ jei lơ ‘măng tơcheng truh tơdrong tŏk iŏk kon jên đơ̆ng hơnih mong jên vă jang sa, hơmŏ đei iŏk yoa kơjăp, mălei pơngơ̆t găh tơdrong pơdơ̆ng mŭk drăm, tơdăh pơdreo ưh kơ kĕ ‘noh hơnih mong jên iŏk teh, kơna ưh kơ pơ̆n.

Đunh kơ ou 7 sơnăm, đơ̆ng rŏng chă apĭnh jet koeng ƀôt păng khul drŏ kăn pơlei Drai Sĭ, mŏ mă pơprơ̆n tŏk iŏk 70 triu hlak jên đơ̆ng hơnih mong jên, iŏk jên ou răt hơdăh ‘long sa plei pơtăm hrou lơ̆m mir pơgar chehphe, rong dơ̆ng nhŭng, iĕr vă iŏk hrôih rong klui. Trong jang ou hlôi tơgŭm ăn mŏ H’Bŭi đei iŏk yoa kơjăp ƀiơ̆. Truh sơnăm 2023, dôm dơnơm ‘long sa plei pơtăm hrou hlôi đei plei, mŏ hlôi pơdreo tôm jên hre so đơ̆ng noh tŏk iŏk dơ̆ng vă răt mir đe, pơih să chă jang sa.“Sơ̆ hơrih sa mơmat tat, jang sa ưh kơ lĕch. Gơnơm đei pơmai oh chă pơtho khan, pơtho ăn trong jang sa, đơ̆ng noh tŏk iŏk jên răt rong nhŭng iĕr. Ba hŏk pơhrăm păng băt chă rong kon tơrong kon kơlap, choh jang sa trŏ lăp. Gơnơm đơ̆ng noh truh dang ei ŭnh hnam hlôi tơplih, jang sa iŏk yoa kơjăp ƀiơ̆.”

Ưh pơdơ̆h ƀơ̆t jang sa iĕ tŏ sĕt, roi năr lơ kon pơlei choh jang sa tơ̆ Dak Lăk hlôi hŭt trong jang sa kiơ̆ sơ̆ ki. Lơ ŭnh hnam pơ̆n tŏk iŏk jên truh kơ ti hlak jên vă tơmơ̆t jên jang kiơ̆ trong jang sa hle: Jang sa pơtăm hrou hrăo ‘long pơtăm, pruih đak hăm kmăi kmŏk atŭm hăm rong kon tơrong. Nhen ŭnh hnam ‘nhŏng Nguyễn Văn Đức, oei tơ̆ tơring Ea Ning hlôi tŏk iŏk 3 ti hlak jên vă răt đing kmăi pruih đak kơdih, tơ iung pơjing ming man pơgar ‘lơ̆ng hơ iă păng vei lăng tơnăp ‘lơ̆ng dơnơm ‘long pơtăm đunh sơnăm. Dang ei, mir pơgar chehphe pơtăm hrou hăm ‘long plei pơlou, sâu riêng atŭm hăm 6.000 tŏ bip kơtăp păng hơnih ‘nơ̆m kơtăp bip hơnhăk đei iok yoa kơjăp, lơ̆m 1 sơnăm jang sa iŏk đei truh 1 ti hlak jên. ‘Nhŏng Nguyễn Văn Đức tơroi tơbăt:“Hơdrol sơ̆ ba tŏk iŏk lăp mơjĭt triu, jang sa iĕ, dang ei ‘noh tŏk iŏk truh mĭnh ƀar ti hlak jên vă tơmơ̆t jang sa lơ tơdrong. Tơdăh ưh kơ đei jên jang ‘noh jang sa ưh kơ kĕ. Gơnơm trong tơgŭm djru đơ̆ng Teh đak, đơ̆ng Hơnih mong jên pơchoh trong ‘lơ̆ng kơna nhôn mă đei rơvơn gơ̆h chă tŏk iŏk jên vă tơmơ̆t choh jang sa păng rong kon tơrong.”

Adoi đơ̆ng trong pơkoĕl kăl đei jơnei mưh tŏk iŏk jên, mŏ Dương Thị Tuyết Sương, oei tơ̆ tơring Ea Ktur hlôi tơchơ̆t pơdơ̆h jang tơ̆ pơlei tơm, brŏk vih tơ̆ hnam vă pơjing tơdrong jang sa. Đơ̆ng 800 triu hak jên tŏk iŏk ‘măng mă blŭng, klo akăn mŏ hơmet pơ ‘lơ̆ng 2ha prăh prang vă pơjing hơnih rong kon tơrong. Đơ̆ng rŏng hloh 1 sơnăm, hăm dôm iĕr rong iŏk tĕch hlôi tơgŭm ăn sơđơ̆ng kon jên jang sa, pơih să tơmơ̆t jên jang pơtăm dơ̆ng chehphe, ‘long plei pơlou, sâu riêng păng tĕch mơdro tơmam drăm choh jang sa. Kiơ̆ đơ̆ng mŏ Sương, kon jên tŏk iŏk hlôi tơgŭm ăn ŭnh hnam pơ̆n tơchĕng, tơplih trong jang sa hle.“Sơ̆ teh bơ̆n prăh prang, gơnơm đei tŏk iŏk jên đơ̆ng hơnih mong jên kơna tơdrong jang sa mă đei nhen dang ei. Dang ei lơ̆m mir pơgar rong iĕr, pơtăm hloi chehphe păng pơtăm hrou bơ̆n ‘long plei pơlou. Hơnih mong jên tơgŭm djru tôch kơ brĕ vă ŭnh hnam nhôn gơ̆h đei chă tŏk iŏk kon jên tơtom.”

Hăm kon pơlei choh jang sa Dak Lăk, tŏk iŏk jên dang ei pă khan tơdrong pơm ăn jơhngơ̆m đon tơtăm hơmơt ưh kơ kĕ pơdreo mă lei hlôi pơm ăn truh tơdrong tơmơ̆t jên jang trŏ lăp vă iŏk đei jơnei kơtang. Ƀok Trần Văn Thương, oei tơ̆ tơring Quảng Phú tơbăt, tơdăh lăp chă pơkom kiơ̆ sơnăm lei đunh ‘mơ̆i mă kĕ đei sơđơ̆ng, lơ̆m mă kon hơ ‘lơ̆p tih vơ̆ kiơ̆ kơ ‘năr, tơdrong ‘meh vă răt yoa tôch kơ lơ. Tŏk iŏk jên đơ̆ng hơnih mong jên ưh khan lăp hơdrô̆ tơmơ̆t jang sa mă lei jei vă lăng tông nông gia ăn kon hơ ‘lơ̆p hŏk pơhrăm tôm tong.“Tơdăh jang dar deh lei tôch kơ đunh kơna klo hơkăn nhi tơchơ̆t năm tŏk iŏk jên đơ̆ng hơnih mong jên. Hơnih mong jên jei pơjing rơvơn ăn tŏk iok jên tơmơ̆t jang sa, vă rong ‘me kon hơ ‘lơ̆p hŏk pơhrăm truh tơ̆p truh troch, vă đơ̆ng rŏng ou kơnh hŏk đang ‘noh đei tơdrong jang sơđơ̆ng, pă đei nhen trong chă tơchĕng sơ̆ ki athei hŏk đĭ lăp 4 ‘noh athei kon hơ ‘lơ̆p pơdơ̆h vang choh jang sa”.

Tơpă yan ou đei ƀôh, mưh tơplih jơhngơm đon tơchĕng “tŏk iŏk hli hre đom” jing “băt tŏk iŏk vă pơm pơdrŏng”, kon pơlei choh jang sa Dak Lăk hlôi pơm tơplih jơhngơ̆m đon tơtăm hre hlôi jing hơdrin jang sa iŏk yoa kơjăp. Hăm tơdrong đei ƀôh hơdăh yan ou đơ̆ng hơnih mong jên ăn tŏk iŏk tơm lơ̆m tơmơ̆t choh jang sa păng tơring choh jang sa, ƀok Phan Thanh Huy, Agribank hơnih sơdrai Dray Bhăng, dêh char Dak Lăk tơbăt, đơ̆ng mă hli hre đom, lơ ŭnh hnam hlôi chă tơchĕng hơlen hloh dơ̆ng, choh jang sa trŏ lăp hloh dơ̆ng.“ ‘Moi kiơ̆ đơ̆ng khul kang ƀô̆ jur truh tơ̆ tơring, năm truh rim ŭnh hnam mă hơnih bơ̆n ăn tŏk iŏk đei ƀôh, lăp đơ̆ng rŏng tŏk iŏk đei kon jên ‘noh kon pơlei hlôi jang sa pơnam, hram mir pơgar tơnăp păng tơdrong hơrih sa kơ đe sư hlôi tơplih ‘nao tơpă mơ̆n, đe sư jei roi năr roi lang să choh jang sa, mă kăl lơ̆m choh jang sa”.

Hăm hơnăp jang “jrăng pơjră” kơ tơdrong jang mŭk drăm, tơdrong jang choh jang sa-bri ‘long-rong ka hơdang ling lang đei Đảng, Teh đak lăng ba kơjăp ‘moi kiơ̆ rim trong jang tơgŭm djru ăn tŏk iŏk kon jên hăm jên cheh tŏ sĕt, tơgum djru choh jang sa. Tơ̆ Dak Lăk, kon jên ăn tŏk iŏk găh choh jang sa păng tơring choh jang sa hlôi pơm ăn kon pơlei rim pơlei pơla tơplih jơhngơ̆m đon jang sa kiơ̆ trong jang sa trŏ lăp hloh, atŏk kơtang jang kiơ̆ choh jang sa chăl hle hloh. Đơ̆ng noh, tơgop lơ̆m tơ iung pơjing keh đang tơring tơrang ‘nao.