Năr mât hŏk lơ̆m sơnăm hŏk ‘nao, 25 ‘nu hŏk tro lăm 1A, Hnam trưng jăl mônh păng jăl ƀar Nguyễn Văn Trỗi, xăh Ia Mơ, dêh char Gia Lai chơt hơiă đei hrŭk hơbăn ao ‘nao. Ư pă đei tơtăm pơngơ̆t nhen blŭng a, yoa đơ̆ng hơtuch khei 8, đe oh đĭ đei kô Hà Thị Hậu sơng năm tơ̆ hnam hŏk pơm juăt hăm tơdrong hŏk pơhrăm bơih. Đơ̆ng tơdrong hơmet anih ngôi, hơlen năng hla ar hŏk, tơmam hŏk pơhrăm truh hơbăn ao, đe oh pơtơm juăt hăm dôm tơdrong tơ̆ hnam hŏk bơih. Hăm đe hŏk tro oei hơtăih, kô Hậu oei adrin năm truh tơ̆ rim hnam vă pơlung đe oh năm hŏk.

Kô Hà Thị Hậu tơroi: “Tơ̆ âu, kô pơhrăm ăn đe kon mon nơ̆r hmach, kơkuh, yak tơ̆ trong, pơm kiơ̆ dôm tơdrong tơ̆ lăm hŏk, dôm tơdrong đei roi tơbăt. Pơtih gia, kô tơƀôh rup tơbŏl ‘nŏh đe oh kuăr ti gơn kơpal kơƀang; hơdai hăm ‘nŏh tơtă ăn mĕ ƀă hŏk tro răt tôm hla ar, tơmam hŏk pơhrăm, hơbăn ao… Mât lơ̆m lăm 1, đe kon mon oei đei lơ tơdrong tam mă băt.”

Ƀât mă hŏk tro ƀât blŭng jăl hŏk tôch pơnơh năm hŏk, đe thây kô kŭm hăm mĕ ƀă tơ̆ Hnam trưng jăl mônh păng jăl ƀar Nguyễn Văn Trỗi kŭm hơmet tôm tơdrong vă đe kon hơ ‘lơ̆p yak mât lơ̆m sơnăm hŏk ‘nao hăm rim tơdrong ‘lơ̆ng hlŏh.

Mŏ Phạm Thị Hương- mĕ hŏk tro tơ̆ plei Klăh, xăh Ia Mơ, dêh char Gia Lai tơroi: “Inh răt hơmet hla ar hŏk, ‘long chih, hơbăn ao; hơmet pơ ‘lơ̆ng jơhngâm đon đơ̆ng rŏng kơ pơyan pơdơ̆h he, hơmet ming jơnăr, tơdrong hŏk pơhrăm vă đe kon năm hŏk roi pơnam ƀiơ̆; ƀet tôm pơgang bơ̆ng jĭ”.

Tơ̆ xăh achon Nhơn Châu, Hnam trưng jăl mônh păng jăl ƀar Nhơn Châu sơnăm hŏk ‘nâu sơng 207 ‘nu hŏk tro, đei 9 lăm. Kô Hồ Thị Lại – Phŏ Hiê̆u trơng hnam trưng tơroi, hnam trưng đei 19 ‘nu kăn ƀô̆, thây kô, bơngai jang. Tơmam drăm năng atŭm hlôi pơm lăp hăm tơdrong pơtho pơhrăm bơih, mă lei tơdrong arih xa kơ đe thây kô tơ̆ âu oei tôch pơmat tat, trong yak vih vât pơmat tat, mă loi jĭ lơ̆m pơyan ‘mi. Vă pơlung, hnam trưng pơm anih oei xa jê̆ hnam trưng vă tơgŭm ăn thây kô hơđơ̆ng jơhngâm năm pơtho chư.

Adrol kơ ‘nŏh, hnam trưng oei jang hơdoi hăm dôm khul grŭp tơpôl, tơgŭm 1 păh hla ar hŏk păng hla ar chih ăn hŏk tro, vang tơgop pơm tơjur ƀiơ̆ tơdrong pơmat tat ăn mĕ ƀă hŏk tro tơ̆ xăh achon kông âu: “Hăm tơdrong arih xa oei pơmat tat tơ̆ xăh achon kông âu, kơsơ̆p hla ar hŏk ‘nao kŭm hiong lơ jơ. Mĕ ƀă pơmat tat hơnơ̆ng kơ tơtok. Băt tơdrong ‘nŏh, hnam trưng krao hơvơn tơpôl vang tơgŭm. Dang ei kŭm đei mong lơ hla ar hŏk ‘nao ăn đe mon hŏk lăm 6 truh lăm 9 păng đei tôm hla ar chih ăn đe ŏh mât hŏk lơ̆m sơnăm hŏk ‘nao.”

Ƀok Phạm Văn Nam – Kơdră vei lăng pơtho pơhrăm dêh char Gia Lai tơroi, đơ̆ng rŏng kơ tơmât hơdai, lơ̆m dêh char dang ei đei 1.396 anih pơtho pơhrăm hăm hlŏh 33.000 ‘nu thây kô. Mă lei, mât lơ̆m sơnăm hŏk 2025-2026, anih oei ưh kơmăh truh 3.532 thây kô păng bơngai jang pơting hăm tơdrong hơgăt. Ưh lăp ưh măh bơngai jang đĕch, tơmam drăm vă pơtho hŏk tơ̆ lơ tơring, mă loi jĭ tơring sơlam păng achon kông kŭm tam mă đei tôm, pơm pơmat tat ăn tơdrong pơtho păng hŏk pơhrăm ‘năi.

‘Nao âu, Anih vei lăng pơtho pơhrăm pơgơ̆r hơlen năng tơ̆ 7 xăh sơlam găh Pơmât păng tơlĕch trong man hnam trưng teh đak rong hŏk tro kon kông hăm kơsô̆ jên hlŏh 1.200 ti.

Dôm hnam trưng gô đei man kơjăp ‘lơ̆ng đơ̆ng lăm hŏk, anih oei xa, hnam gŏ, anih pơm ngôi truh anih jang pơgang tơ̆ hnam hŏk, pơvih ăn hlŏh 9.400 ‘nu hŏk tro, 1 puăt lơ̆m kơsô̆ âu jĭ hŏk tro bơngai kon kông. Tơchĕng adrol, 1,2 tơdrong jang gô đei tơlĕch jang lơ̆m sơnăm 2025 păng iŏk yoa đơ̆ng sơnăm hŏk 2026-2027. ‘Nâu jĭ tơdrong gĭt kăl tơgŭm pơm hơtŏk tơdrong ‘lơ̆ng mưh pơtho pơhrăm tơ̆ dôm tơring pơmat tat.

Vă tơtom pơm lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă lơ̆m sơnăm hŏk ‘nao, Anih pơtho pơhrăm roi tơƀôh ăn Anih vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai pơjing trong iŏk thây kô pơtho oei tam mă tôm, mă loi tơ̆ dôm môn hŏk ‘nao kiơ̆ tơdrong pơtho hŏk phổ thông 2018.

“Anih nhôn roi tơƀôh ăn Anih vei lăng kon pơlei dêh char pơjing trong iŏk dơ̆ng tôm 1.428 ‘nu thây kô; tơrek truh tơdrong iŏk thây kô ‘nao pơtho môn ‘nao kiơ̆ trong pơtho hŏk phô thông sơnăm 2018, tơdrong pơtho hŏk 2 vât 1 năr, tơdrong pơtho mầm non ăn hơioh đơ̆ng 3-5 sơnăm; pơjing trong tơplih thây kô, hơmet ming thây kô rơkăh năm pơtho tơ̆ dôm tơring oei ưh kơmăh, vă găn lê̆ tơdỏng rơkăh bơngai pơtho tơ̆ 1,2 tơring.”

Hăm tơdrong vang akŏm jơhngâm đơ̆ng hnam trưng, khul kơdră tơring păng mĕ ƀă hŏk tro, hŏk tro tơ̆ tơring sơlam, achon kông tơ̆ Gia Lai mă đơ̆ng oei đei lơ tơdrong pơmat tat ră mă lei oei sơđơ̆ng jơhngâm yak mât lơ̆m sơnăm hŏk ‘nao hăm ƀĕnh tơdrong chơt hơiă ‘nă hal./.