VOV4.Bahnar - Khei năr âu ki, yuơ răm đơ̆ng pơrang jĭ Covid-19, tơdrong tĕch tơlĕch tơmam drăm ưh đei xơđơ̆ng, mă hăt noh tơ̆ plei tơm HCM pơm ăn kơjă tơmam choh pơtăm kơ dêh char Lâm Đồng hlôi tơjur kơtang. Lơ̆m noh, đei lơ ‘nhot – pơkao pơtăm đang athei choh lê̆ kơlih tĕch ưh gơh, pơm ăn tơdrong erih kon pơlei ƀơm lơ tơnap tap.

Dôm năr âu, unh hnam yă Ngô Thị Tâm, tơ̆ xăh Tân Châu, apŭng Di Linh (Lâm Đồng) xơ ‘nhôi kơyuơ plei ƀơr lơ̆m pơgar kơ unh hnam ưh gơh tĕch. Mă kơjă tơjur tôch kơđeh mă lei duh ưh đei bơngai răt noh yă lê̆ hăp hư răm, ruh ƀenh pơgar. Yă Tâm ăn tơbăt, khei năr âu xơnăm xơ̆, hăm kơjă tĕch đơ̆ng 40.000 hlj truh 50.000 hlj minh kĭ ƀơr hơdrĕch 034, pơgar ƀơr âu kơ unh hnam hlôi pơyua lơ, dang ei noh răm kơtang hloh: “Pơgar ƀơr âu xơnăm xơ̆ đei yua truh 1 tâ̆n păng tĕch hăm kơjă đơ̆ng 40.000 hlj  truh 50.000 hlj 1 kĭ. Xơnăm âu noh răm dêh, kơjă reh bơih mă ưh đei bơngai răt. Dang ei ưh đei bơngai răt noh lê̆ ƀơr ruh ƀenh tơm thoi to đĕch”.

Adoi nhen thoi noh, unh hnam ƀok Nguyễn Duy Định, tơ̆ xăh Tân Lạc, apŭng Bảo Lâm duh hĕl hol kơyuơ kơjă tơjur. Pơtăl kơ adrol ki noh kơjă ƀơr tĕch đei 30.000 hlj 1 kĭ đei đe năm răt kơtă tơ̆ pơgar păng kla jên hloi, noh dang ei pĕ kơdih, chơ năm tĕch mă lei tĕch hăm kơjă pơhlom 14.000 hlj 1 kĭ. Pơrang jĭ Covid-19 hlôi pơrăm tih tên truh tơdrong erih kon pơlei tơ̆ âu. Ƀok Nguyễn Duy Định tơroi: “Xơnăm âu kơjă tơjur tôch kơtang. Xơnăm xơ̆ oei tĕch đei 30.000 hlj 1 kĭ mă đei năm răt tơ̆ pơgar păng pĕ kơdih. Xơnăm âu tĕch đei đơ̆ng 13.500 hlj truh 14.000 hlj 1 kĭ mă pĕ kơdih đang kơ noh chơ ‘nhăk tĕch tơ̆ kơchơ”.

Ưh adrô̆ plei ƀơr mă lơ tơmam choh pơtăm nai kơ dêh char Lâm Đồng cduh tơnap kơ tĕch tơlĕch păng kơjă tơjur. Jing bơngai hlôh vao dôm jĭt xơnăm lơ̆m tơdrong jang pơtăm pơkao tĕch tơlĕch lơ̆m tơring, mă lei tam mă lai yơ ƀok Nguyễn Văn Thành, tơ̆ phương 9, plei tơm Đà Lạt hrat hrĭn tơchă anih tĕch tơlĕch pơkao nhen dang ei. Ƀok Thành ăn tơbăt, tôm 2.500m2 pơkao kăt xơdrai kơ unh hnam, lơ̆m noh mă lơ pơkao kŭk nhen lĕ kră hoh, chôh pơkao ang kơtă lơ̆m pơgar noh athei bŭch hŭt lê̆. Đei tŏ xĕt noh chă tĕch lơ̆m anih akŏm kơchơ Đầm Sen (tơ̆ plei tơm HCM) pơih ‘măng pơm jang lơ̆m 3 năr đơ̆ng năr 11 truh năr 13/6 âu ki. Tơdrong mă kơchơ âu pơtoi tang ‘măng pơdơh kơ jang vă tang găn păng tơjră jĭ Covid-19 kơtă đơ̆ng rŏng kơ noh, duh jing kơplăh tơdrong tĕch răt pơkao ăn Đà Lạt roi kơhret hloh dơ̆ng, tơdrong jang pơtăm pơkkao kơ unh hnam pơtoi tơjrâ̆m lơ tơnap tap: “Dang ei đe truh răt hăm kơjă yơ noh ba tĕch hăm kơjă noh đĕch, kơlih gơih ăn dôm anih hơnơ̆ng kơ răt duh gơh mă lei hăm kơsô̆ tŏ xĕt đĕch, ưh đei bơngai năm kơchơ răt noh gơh tĕch tơ̆ yơ. Gre chơ pơtruh tơmam lơ mă kơchơ  Đầm Sen ưh pơih ‘măng, ưh đei bơngai răt noh nhôn duh ưh gơh tĕch pơkao. Kơyuơ noh, dang ei adrô̆ tĕch răh rai tơ̆ âu đei dôm yơ xa xăi dôm ei đĕch”.

Adoi thoi ăi, tơdrong jang pơtăm pơkao kơ unh hnam yă Hồ Thị Búp tơ̆ pơlei pơkao Thái Phiên, phương 12, plei tơm Đà Lạt duh jing tơhlăk tơhlĭn ƀơ̆t mă lơ tơring tĕch răt pơkao lơ̆m teh đak, mă hăt noh plei tơm HCM pơdơh răt tơmơ̆t kơyuơ răm đơ̆ng pơrang jĭ Covid-19. Kiơ̆ kơ yă Búp, hăm kơsô̆ jên axong jang pơhlom 45 trĭu hlj ăn 600m2 pơkao, pơtăm kơ unh hnam đei cheh lơ̆m 50 trĭu hlj nhen rim pơyan, pơyan pơkao âu ki unh hnam hiong hoh hloi păng lôh athei bŭch pơđĭ pơkao: “Lôh lơ kơyuơ đơ̆ng Covid-19 noh duh lao đon, phơ phŏ ưh kơ ‘meh jang bơih. Mă lei mưh ưh pơtoi pơm jang, pơyan đơ̆ng rŏng kơnh tơdrong tĕch răt pơkao xơđơ̆ng noh thoi yơ, kơyuơ noh dang ei athei chiu chăo mă jang đĕch băt pơm thoi yơ”.

Hăm tơdrong hơbuh hli đơ̆ng pơrang jĭ Covid-19, kon pơlei jang mir dêh char Lâm Đồng hơnơ̆ng tơjră hăm lơ tơdrong răm đơ̆ng tơdrong tĕch răt. Kiơ̆ kơ ƀok Phan Thanh Sang, Kơdră Jơnŭm jang pơkao Đà Lạt, vă pơklaih tơnap tap ăn kon pơlei, yơ̆ng âu ki, anih jang kơpal dêh char Lâm Đồng đei hla bar pơkăp pơkăl găh plei tơm HCM axong kơchơ pơkao Đầm Sen pơih ‘măng tĕch răt lơ̆m 3 năr, chă răt minh păh kơsô̆ pơkao ăn Đà Lạt. Mă lei, đunh đai kơnh bơngai pơtăm pơkao pơma adrô̆ păng dôm tơmam choh pơtăm kơ Lâm Đồng pơma atŭm kăl đei tơdrong jang tơguăt kơjăp hloh lơ̆m pơtăm păng tĕch răt tơmam drăm, ‘nguaih kơ noh duh kăl pơih xă lơ trong tĕch tơlĕch, jô̆ hloi tĕch online vă tang găn ƀiơ̆ tơdrong răm ƀơ̆t ƀơm dôm tơdrong tơrĕk tơnap tap tih lơ̆m tĕch pơdro, lơ̆m noh răm đơ̆ng pơrang jĭ Covid-19. Ƀok Phan Thanh Sang ăn tơbăt: “Tơ̆ anăp, hơlêm kon pơlei tơ̆ âu athei tơguăt kơjă hăm dôm bơngai pơdro tơ̆ noh, păng duh oei akŏm pơkao tơ̆ âu vă pơtruh ăn plei tơm HCM, dôm dêh char tơring Pơmơ̆t  truh kơtă dôm shop, anih tĕch răt gô tơjur ƀiơ̆ tơdrong răm đơ̆ng pơrang jĭ Covid-19. Đunh đai kơnh, Jơnŭm jang pơkao Đà Lạt pơtoi pơtruh nơ̆r hăm dêh char dăh tơlĕch tenh tơdrong tĕch răt pơkao, pơjing tơdrong jang chơ tĕch răt logistic năm truh dôm dêh char, plei tơm lơ̆m jâ̆p teh đak. Đơ̆ng noh chơ tĕch pơkao gô xơđơ̆ng hloh”.

Vă hơtŏk pơm tơlĕch păng tĕch tơmam choh pơtăm lơ̆m khei năr pơrang jĭ Covid-19 hơbuh hli, atŭm hăm tơdrong kơ ‘nôh đơ̆ng kon pơlei lơ̆m chơ chă tơroh tĕch tơlĕch tơmam drăm vă kơ xơđơ̆ng, pơkăl dôm anih jang kơpal tơrĕk hloh dơ̆ng chă trong tơgŭm, xơkơ̆t pơm jang, hơtŏk pran tơdrong tĕch răt, hơvơn axong hơtŏk jang kŏng ngĭp pơm tơlĕch, vei hơlen tơmam choh pơtăm duh nhen pơ ‘lơ̆ng tơmam drăm vă hơtŏk tơdrong tơgar tĕch răt lơ̆m tơring.

Kơ yuơ đei ƀơm đơ̆ng jĭ Covid-19 hlôi pơm ăn jang sa, kơ jă tơmam drăm păng tĕch mơdro tơmam drăm chŏh jang sa kơ kon pơlei dêh char Lâm Đồng tơƀơ̆p tôch mơmat tat. Lơ lŏh tơ̆ hơnăp tơdrong đei ƀô̆h au, Dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa dêh char Lâm Đồng đei dôm trong vă jang hơ dăh lơ liơ vă tơgŭm ăn kon pơlei vei kơ jăp chŏh jang sa păng sơđơ̆ng đei iŏk yua kơ jăp, sơđơ̆ng trong tơlĕch jang tơ iung pơjing chŏh jang sa kơ dêh char atŏk ‘lơ̆ng păng tơmam drăm măt kiơ̆ trong kơ jăp ‘lơ̆ng. ‘Măng pơma dơnŭh tơ̆ hơlau au đơ̆ng Bơngai chĭh kơtơ̆ng ang hăm ƀok Nguyễn Văn Châu, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Dơnŏ anĭh bơ̆ jang Chŏh jang sa păng Atŏk atŏk tơ iung Chŏh jang sa dêh char Lâm Đồng gô pơm hơdăh tơdrong ‘nau:

- Ƀok Nguyễn Văn Châu ăi! Lơ̆m khei ‘năr đei jĭ hơbŭh Covid-19 pơrăm kơtang hlôi pơm kơnê̆ kơtang trŭh jang sa, kơ jă tơmam drăm păng hơnĭh răt iŏk tơmam drăm chŏh jang sa kơ kon pơlei, ih hơlen lơ liơ găh tơdrong ‘nau?

- Ƀok Nguyễn Văn Châu: Mư̆h jĭ hơbŭh pơrăm kơtang tơ̆ rim dêh char, pơlei tơm lơ̆m tĕh đak, mă kăl tơ̆ rim hơnĭh răt iŏk lơ tơmam drăm chŏh jang sa kơ Lâm Đồng nhen pơlei tơm Hồ Chí Minh ‘nŏh nhôn đei trong jang nhen: akŏm pơrô̆ chŏh jang sa, tang găn pơrang jĭ, mă ƀar vei lăng tơmam drăm pơ yua ăn chŏh jang sa nhen hơdrĕch, phŏng ... vă vĕh ver tơdrong pơlơ̆m lơ̆m jĭ hơbŭh Covid-19 hơnhăk rim tơmam drăm pơyua ăn chŏh jang sa ư̆h kơ ‘lơ̆ng lơ̆m tĕch ăn kon pơlei; mă pêng, kăl hlŏh ‘nŏh tơgŭm djru găh tơdrong tĕch răt tơmam drăm chŏh jang sa. Lơ̆m rim trong jang ‘nŏh, nhôn akŏm kăl hlŏh găh atŏk kơtang tơgoăt răt iŏk tơmam drăm chŏh jang sa vă tơgŭm ăn kon pơlei chŏh jang sa tĕch mơdro tơmam drăm sơđơ̆ng. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh atŏk kơtang vei lăng tơdrong rơgŏh ‘lơ̆ng tơmam drăm chŏh jang sa, tơgŭm ăn kon pơlei vang jang lơ̆m khŭl tĕch răt tơmam drăm mă ki hei dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa păng tơring hlôi pơjing. Mă hơdăh ‘nŏh rim tơdrong vă jang tơgoăt jang hơdoi hlôi đei kĭ pơkăp vă vei hơnơ̆ng păng atŏk tơ iung. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh, nhôn hơnơ̆ng chă dreng lăng tơdrong chŏh jang sa, mă kăl tơmam drăm jang sa tơ̆ rim jơ ‘năr vă đơ̆ng nŏh iung jang hơdoi hăm kơdră rim tơring, rim hơnĭh mơdro sa, rim hơp tak xah pơm lơ liơ răt iŏk đei tơmam drăm drăm chŏh jang sa ăn kon pơlei. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh dơ̆ng, nhôn, tơgoăt jang hơdoi hăm Dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa mĭnh ƀar dêh char vă hơmet pơ ‘lơ̆ng tơdrong răt iŏk, adoi nhen iung jang hơdoi hăm Dơnŏ anĭh vei lăng mơdro sa vă tơchă hơnĭh răt iŏk tơmam drăm ăn kon pơlei.

- Nhen ih ‘nao tơroi ‘nŏh, ‘ngoăih atŏk kơtang tơgoăt jang hơdoi chŏh jang sa păng tĕch răt, kơ jă păng tơmam drăm ‘lơ̆ng jei kăl đei ‘lơ̆ng hơ iă lơ̆m tơdrong tĕch răt dĭh băl. Lơ lŏh vă jang đei tơdrong au, dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa dêh char gô đei trong iung jang lơ liơ?

- Ƀok Nguyễn Văn Châu: Vă pơtrŭt kơtang chŏh jang sa atŏk tơ iung, mĭnh lơ̆m dôm tơdrong kăl hlŏh bơ̆n kăl xek tơlang ‘lơ̆ng tơdrong pơm tơlĕch păng tĕch mơdro tơ̆ tĕh đak đe tơmam drăm chŏh jang sa, pơ̆ih să hơnĭh răt iŏk vă dui ba tơdrong chŏh jang sa atŏk tơ iung kơ jăp ‘lơ̆ng. Đei ƀar tơdrong, mă blŭng ‘nŏh hơvơn đei rim hơnĭh mơdro sa tơm lơ̆m tĕh đak păng tĕh đak đe năm tơmơ̆t jên jang tơ̆ Lâm Đồng lơ̆m tơdrong jang nhen: Pơm tơlĕch hla che, chehphe, ‘nhŏt, ƀum, plei păng rim tơmam drăm ‘long sa plei; mă ƀar ‘nŏh atŏk tơ iung rim hơnĭh mơdro sa lơ̆m dêh char kơtă tơ̆ tơring hloi, pơtrŭt atŏk kơtang jang mir pơgar să, rim ŭnh hnam kon pơlei đei rơvơn pơjing hloi rim hơnĭh mơdro sa tơm … Vă kơ bơ̆n atŏk tơ iung ‘lơ̆ng hơ iă păng chŏh jang sa đei lơ tơmam drăm ‘lơ̆ng. Lơ̆m au, găh tơdrong pơm tơlĕch tơmam drăm chŏh jang sa, atŏk đei tơmam drăm ‘lơ̆ng ‘nŏh kăl hlŏh. Hơdrin xek tơlang ‘lơ̆ng rim tơmam drăm mă bơ̆n jang đei hrei au, mă kăl rim tơmam drăm nhen ‘nhot, pơkao, đak tŏh rơmo păng rim tơmam drăm jang sa tĕch mơdro kơ ‘năr jei kăl đei tĕch mơdro sơđơ̆ng ‘lơ̆ng hơ iă.

- Ƀok ăi, ‘ngoăih rim trong jang mă ih hlôi pơma tơroi ‘nŏh, lơ nơ̆r pơma akhan dêh char jei kăl atŏk kơtang hơvơn tơmơ̆t jên jang, pơjing rơvơn atŏk tơ iung hơnĭh jang kmăi kmŏk pơm tơlĕch tơmam drăm chŏh jang sa atŏk tơ iung. Ih tơchĕng lơ liơ găh tơdrong ‘nau?

- Ƀok Nguyễn Văn Châu: Jang kiơ̆ tơdrong tơchơ̆t 57 đơ̆ng Thủ tướng Tĕh đak ‘noh dêh char Lâm Đồng hlôi pơjing tơdrong tơchơ̆t găh trong jang pơtrŭt tơgŭm djru hơvơn tơmơ̆t jên jang lơ̆m chŏh jang sa tơring chŏh jang sa. Dơnŏ anĭh vei lăng kon pơlei dêh char hlôi pơjing đei rim tơdrong vă jang hơvơn kon jên tơmơ̆t jang, lơ̆m au akŏm akŏm lơ̆m mĭnh ƀar tơdrong jang tĭh nhen: tơdrong vă jang hnam kmăi pơm tơlĕch pro preng, tơdrong vă jang pơm tơlĕch plei ‘long, tơpu sơdrông pơm brai, ‘long pơgang păng mĭnh ƀar tơdrong vă jang anai. Hơpơi rim hơnĭh mơdro sa lơ̆m tĕh đak păng tĕh đak đe tơmơ̆t jên jang tơ̆ dêh char Lâm Đồng vă pơtrŭt kơtang chŏh jang sa kơ dêh char atŏk tơ iung. Hơdrô̆ rim hơnĭh jang đơ̆ng rŏng phĕ bŭch, hrei au adoi nhen lơ̆m khei ‘năr kơnh ‘nŏh hăm Dơnŏ anĭh vei lăng chŏh jang sa nhôn gô akŏm pơm tơlĕch rim tơmam drăm chŏh jang sa, vei lăng rim trong vei lăng ‘lơ̆ng tơmam drăm vă mư̆h hơnhăk tơmơ̆t lơ̆m hơnĭh tơm đơ̆ng rŏng phĕ bŭch mă đei tơmam drăm ‘lơ̆ng tơbăt hơdăh hơnĭh, tơring chŏh jang sa. Vă mư̆h lăp đơ̆ng rŏng pơm tơlĕch pơgia, pơm tơlĕch ‘lơ̆ng tơ̆ rim hơnĭh tơm đơ̆ng rŏng phĕ bŭch ‘nŏh đei tơmam drăm ‘lơ̆ng lăp hăm hơnĭh tĕch răt tơmam drăm ‘mĕh vă.

- Lei ah, bơnê kơ ih ƀok hơ!

Tơblơ̆ nơ̆r: Lan - Amazưt