VOV4.Bahnar -Tôch sơ năm 2017, kon pơ lei tơ\ dôm plei hle lơ\m xăh Đăk Smar, apu\ng Kbang, de#h char Gia Lai, tơ pă mơ\n hlôi oei sa sơ đơ\ng, cho\h jang sa dơ\ng 1 [ôt tơ\ plei hle. Dôm tơ drong kăl vă pơ yua ăn tơ drong ar^h sa nhen u\nh điên, trong hnam trưng ho\k, hnam pơ gang ku\m nhen te\h cho\h jang sa hlôi asong ăn ‘lơ\ng vă kơ kon pơ lei ar^h sa. ‘Nâu j^ tơ drong tôch kơ g^t kăl vă sơ năm ‘nao 2018, kon pơ lei Đăk Smar hơ nơ\ng jang to\k, pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao ph^ tơ no\ [iơ\.

Plei hle Krối, xăh Đăk Smar, apu\ng Kbang ‘no\h đei hlo\h 200 to\ hnam kơ jăp ‘lơ\ng, rơ go\h oei tơ til băl 2 păh trong [ê to\ng pơ brơ\ng đơ\ng blu\ng  pơ lei tru\h j^h pơ lei. Trong, u\nh điên, đak yua ku\m hăm rim tơ drong jang nai ku\m hlôi đei hơ nhăk tru\h rim u\nh hnam, pơm lăp hăm rim tơ drong ‘me\h vă oei sa rim năr đơ\ng kon pơ lei. {ok Đinh Nhô, bơ ngai Bahnar, plei Krối tơ roi tơ băt, đơ\ng ro\ng 7 sơ năm oei tơ\ plei hle, tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei hlôi sơ đơ\ng, ‘lơ\ng [iơ\ lơ pơ têng hăm an^h oei so:  

“Hơ drol kơ pôk r^, tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei oei lơ\m bri tôch kơ mơ mat. Io\k đơ\ng jang kiơ\ oei tơ\ plei hle; cho\h jang dơ\ng 1 [ôt đơ\ng hnam kơ măy u\nh điên An Khê Ka Nak tơ drong ar^h sa hlôi tơ pl^h tôch kơ lơ. Hnam oei, trong nơ năm, u\nh điên, hnam trưng ho\k, hnam pơ gang tôm đ^. Kon pơ lei tôch hơ iă.”

Ku\m hăm an^h jang kăl đei tơ mơ\t jên jang pơm ‘lơ\ng, kon pơ lei oei 1 dơ nơ\ng, cho\h jang sa dơ\ng 1 [ôt kơ plei Krối hlôi đei asong tôm te\h oei, te\h cho\h jang sa kiơ\ hơ găt vă vei sơ đơ\ng hơ to\k tơ iung mu\k drăm. {ok Đinh Lớp, [ok pơ gơ\r plei Krối, xăh Đăk Smar tơ roi tơ băt, jo# păh lăp 1 u\nh hnam lơ\m pơ lei đei asong 400 mét vuông te\h oei păng vă je# 2hec tar te\h cho\h jang sa. Lơ\m hơ găt te\h âu, ku\m hăm dôm ‘long pơ tăm nhen [a đak, hơ [o, [um [lang, hrei ‘nâu, kon pơ lei lơ\m pơ lei hlôi pơ tăm đei che\h phe, kơ su, tiu păng 1,2 ‘long kăp g^t nai hai. Rim kơ loăi ‘long pơ tăm hlôi ăn io\k yua hăm plei tôch kơ lơ. Gơ nang đơ\ng no\h tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei hlôi [rư\ [rư\ hơ to\k tơ iung.

“Plei Krối sơ\ tôch kơ mơ mat, kơ dơ nu\h hin de#h. Io\k đơ\ng te\h đak pôk r^ kon pơ lei oei tơ\ plei hle oei sa 1 dơ nơ\ng, cho\h jang sa dơ\ng 1 [ôt, tơ drong ar^h sa kon pơ lei hlôi hơ to\k tơ iung, ph^ tơ no\. Pơ tăm đei lơ kơ loăi ‘long kơ na dang ei kon pơ lei ư\h pă bơ ngơ\t pơ ngơ\t dơ\ng bơ\ih.”

Sơ năm 2010, xăh Đăk Smar đei 3 pơ lei bơ ngai kon kông, hăm hlo\h 220 u\nh hnam, vă je# 1.000 ‘nu bơ ngai jang kiơ\ oei tơ\ plei hle vă pơ yua ăn tơ drong jang pơm hnam kơ măy u\nh điên An Khê- Ka Nak. Găh lơ hơ găt te\h hnam oei păng mir ro\h đơ\ng kon pơ lei oei lơ\m tơ drong che\ng hơ met te\h tơ ring dơ nâu đak pơm hnam kơ măy u\nh điên âu.  

Jăl jang blu\ng, tơ drong jang pôk r^ oei sa 1 dơ nơ\ng, cho\h jang sa dơ\ng 1 [ôt tơ [ơ\p 1,2 tơ drong mơ mat tat, lơ u\nh hnam kon pơ lei ư\h kơ ‘me\h le\ch đơ\ng plei so. Hăm tơ drong hơ drin đơ\ng găh tơ ‘ngla tơ mơ\t jên jang, khu\l kơ dră tơ ring păng mă loi ‘no\h j^ tơ drong krao hơ vơn, năm hơ drol đơ\ng dôm bơ ngai mă đe lui yom, bơ ngai pơ gơ\r pơ lei, kră pơ lei, dôm tơ drong tơ hlăk tơ hl^n hlôi đei hơ met pơ ‘lơ\ng. Hrei ‘nâu, kon pơ lei oei tơ\ dôm plei hle lơ\m xăh hlôi sơ đơ\ng ar^h sa, jang sa. {ok Đinh A Nhé, Bí thư chi bộ plei Cam, xăh Đăk Smar, apu\ng Kbang, de#h char Gia Lai, tơ roi tơ băt.

“Sơ\ tơ\ lơ\m dơ nâu đak kon pơ lei tơ\ xăh Đak Smăr tôch kơ mơ mat, dơ nu\h hin. Io\k đơ\ng tơ pl^h năm oei tơ\ plei hle ‘no\h tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei hlôi păi lơ bơ\ih. Te\h đak man hnam oei, an^h mong đak, đak kuey păng asong chu\n na 2 pơ yan ăn 1 u\nh hnam 2 sao kơ na tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei păi hlo\h lơ. Kơ dră Đảng, an^h vei lăng kon pơ lei păng rim khu\l tơ pôl kơ xăh hlôi bơ ngơ\t tru\h tơ gu\m kon pơ lei nhôn tôch kơ lơ. Pơ ma atu\m 4 pơ lei kơ xăh Đak Smăr tă kơ đei tơ drong ar^h sa sơ đơ\ng ngăl. Kon pơ lei gô hơ drin jang sa, hơ to\k tơ iung mu\k drăm hlo\h dơ\ng.”

{ok Nguyễn Quý Thao, Kơ dră an^h vei lăng kon pơ lei xăh Đăk Smar, apu\ng Kbang, tơ roi tơ băt, tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei rim plei hle lơ\m xăh hlôi sơ đơ\ng. Xăh hlôi păng to\k bo\k hơ drin vă tơ drong ar^h sa kon pơ lei roi ‘năr roi ‘lơ\ng hlo\h, lơ\m no\h, tơ drong ako\m tơ pl^h trong jang ‘long pơ tăm to\k bo\k đei tôch kơ bơ ngơ\t tru\h.

“Trong vă jang tơ\ năp kơnh, hăm khu\l kơ dră tơ ring gô krao hơ vơn dôm u\nh hnam đei te\h ư\h kơ ‘lơ\ng athei tơ mơ\t lơ\m pơ tăm bri vă vei lăng cham char păng hơ to\k io\k yua. Oei te\h hơ yơ ‘lơ\ng krao hơ vơn kon pơ lei pơ tăm dôm ‘long đei kơ jă te\ch măk nhen tiu, che\h phe. Dôm te\h hơ yơ lăp hăm pơ tăm [a đak nhôn ku\m pơ tru\t kon pơ lei tơ ge\ch io\k pơ tăm [a vă hơ to\k thim io\k yua.”     

Đơ\ng ro\ng 7 sơ năm le# ăn te\h vă jang kiơ\ tơ drong jang pơm hnam kơ măy u\nh điên, tơ drong ar^h sa kơ kon pơ lei oei tơ\ plei hle xăh Đăk Smar, apu\ng Kbang hlôi đei dôm hơ yak hơ to\k tơ iung đei sơ đơ\ng. Lơ\m groi te\h âu, dôm ‘long pơ tăm kăp g^t to\k bo\k jing ‘lơ\ng tơ\ mir ro\h, dui kiơ\ đon lui, hơ me\ng đơ\ng kon pơ lei găh 1 tơ drong ar^h sa ph^ tơ no\ tơ\ tơ ring oei hle.

Công Bắc ch^h

Thuem tơ blơ\