VOV4.Bahnar - Dôm tơ ring tơ\ Dak Lak oei mât lơ\m jăl 2 kơ tơ drong jang pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, hăm lơ tơ drong mơ mat đei băt hơ drol păng 1,2 tơ drong đei chih răk đơ\ng bơ\ jang ki. Hăm 1,2 xăh tơ\ apu\ng Krông Pach, de#h char Dak Lak, tơ drong kăl io\k đei tih hlo\h, đei băt nhen thoi âu: Vă pơ jing đei tơ ring tơ rang ‘nao, athei pơm ăn te\h tơ\ tơ ring kăp g^t nhen thoi hu măih. Lơ u\nh hnam kon pơ lei tơ\ dôm xăh Ea Kênh, Ea Yông hlôi jang đei thoi no\h tơ pă, hăm trong jang pơ tăm hơ lam ‘long xa plei lơ\m pơ gar che\h phe, đei io\k yoa lơ hlo\h dôm j^t ‘măng pơ têng hăm pơ tăm 1 kơ loăi ‘long.

Hơ tuch khei 10, pơ gar che\h phe kơ [ok Lê Hải Đăng, plei Phước Thành, xăh Ea Yông, apu\ng Krông Pach hlôi pơ tơm đei [o#h dôm hơ ie che\h phe đum [rê, tơ [o#h ăn 1 pơ yan phe\ ‘nao. Lơ\m pơ gar, dôm hnam ie\r tơ khyo\r tơ khyônh tơ\ hơ la yơ\p ‘long, nơ\r ie\r hmoi mơ kiek mơ kiok. Dôm ‘long sâu riêng pơ tăm hơ lam lơ\m pơ gar chăt kơ jung nhen ‘long bri. {ok Đăng tơ roi tơ băt, rong ie\r tơ\ hơ la yơ\p ‘long ‘no\h j^ tơ drong jang ‘nao đei pơ long lăng lơ\m sơ năm ‘nâu. Oei tơ mam hơ nhăk ăn kơ [ok lơ ti hlak jên lơ\m vă je# 10 sơ năm âu ki, ‘no\h j^ che\h phe păng hlo\h kơ hre\ng tơ nơm ‘long sâu riêng păng [ơ Booth, pơ tăm hơ lam lơ\m pơ gar:

“ Bơ ngai pơ tăm che\h phe ngăl ‘no\h mơ mat hlo\h. Mă lei dang ei pơ tăm thim [ơ Booth, thim ssâu riêng, ‘no\h [o#h rơ nu\k rơ noa. Nhen ^nh ku\m răt dôm to\ gre ôtô bơ\ih. Kon hơ ‘lơ\p 3 ‘nu ‘no\h rong ăn ho\k pơ hrăm jơ nei ngăl”.

Lei lăi nhen [ok Lê Hải Đăng, [ok Ngô Văn Tam oei tơ\ plei Phước Hòa ku\m jing bơ ngai pơ dro\ng t^h tên hăm lăp 1 hec tar che\h phe pơ tăm hơ lam sâu riêng păng [ơ. {ok Ngô Văn Tam, tơ roi tơ băt, rim sơ năm hăm kơ jă sâu riêng đơ\ng 20 tru\h 30 triệu hlak jên 1 tấn, u\nh hnam io\k đei đơ\ng 600 tru\h 800 triệu hlak jên. Sơ năm sơ\, io\k yua đei tru\h 1 ti 200 triệu hlak jên, păng sơ năm ‘nâu to\k tru\h 1 ti 600 triệu hlak jên. Rim pơ yan, lăp đơ\ng 3 tru\h 4 tơ nơm sâu riêng, [ok ke\ răt đei 1 kây măih. {ok Tam tơ roi:

“Jang thoi âu ‘no\h io\k yua mă blu\ng ‘no\h j^ ‘long che\h phe, mă 2 ‘no\h ‘long sâu riêng păng mă 3 ‘no\h j^ ‘long [ơ. Lơ\m no\h, sâu riêng ăn io\k yua lơ hlo\h, rim tơ nơm thoi âu ‘no\h ăn io\k yua 10 triệu hlak jên, 1 hec tar đei dang 800 triệu hlak jên. Oei che\h phe, đơ\ng ro\ng kơ nôp tơ mam ăn te\h đak ‘no\h oei đei 2 tấn.

Đơ\ng ro\ng 13 sơ năm pơ tăm sâu riêng hơ lam lơ\m che\h phe, pơ đ^ 1 tơ ring cho\h pơ tăm hlo\h 400 hecta tơ\ xăh Ea Yông apu\ng Krông Pach de#h char Dak Lak lei lăi nhen 1 tơ ring bri brăh păng hơ nhăk ăn kon pơ lei jang chu\n mir 2,3 hre\ng ti hlak jên rim sơ năm. Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Phụng Minh, bí thư Đảng xăh Ea Yông, ‘nâu j^ tơ drong jang mu\k drăm hơ dăh hlo\h kơ xăh. Yak lơ\m jăl jang mă 2 pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, jơ nei âu gô đei xăh lang să lơ\m jơ\p rim pơ lei pơ la:

“ Tơ drong ‘lơ\ng cho\h jang sa hơ dăh hlo\h tơ\ xăh ‘no\h j^ pơ tăm hơ lam ‘long sa plei lơ\m pơ gar che\h phe. 1 hec tar ăn io\k yua đơ\ng 700 triệu tru\h 1 ti 200 triệu hlak jên 1 pơ yan lăp đơ\ng sâu riêng đe\ch, tam mă jo# che\h phe. Lơ\m xăh đei dang 300 u\nh hnam io\k đei kơ so# jên âu. Yua kơ io\k yua lơ de#h hnang đơ\ng tơ drong jang pơ tăm hơ lam, kơ na xăh hlôi tơ mơ\t tơ drong jang ăn lơ\m tơ drong hơ găt păng to\k bo\k đei tơ le\ch jang lang să”.

Ư|h khan lăp jing tơ drong jang ‘lơ\ng đơ\ng Ea Yông, pơ tăm hơ lam sâu riêng ‘lơ\ng lơ\m pơ gar che\h phe to\k bo\k jing tơ drong jang ‘lơ\ng hlo\h tơ\ Tây Nguyên dang ei. Tơ drong jang âu hơ to\k đei tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng te\h go#h bazan, ‘no\h đei kơ so# jên tơ mơ\t jang ‘no\h to\ se\t, io\k yua lơ păng sơ đơ\ng dơ\ng. lơ xăh tơ\ apu\ng Krông Pách, tơ\ de#h char Dak Lak păng dôm de#h char Tây Nguyên hlôi năm tơ\ Ea Yông ho\k kiơ\ păng lang să tơ drong jang âu lơ\m yan âu, păng tơ ring hơ yơ ku\m jang đei. 1 lơ\m dôm tơ ring jang đei ‘nao ‘no\h j^ tơ\ xăh Ea Kênh, apu\ng Krông Pách. {ok Trần Thành Vinh, Kơ dră an^h vei lăng kon pơ lei xăh tơ roi tơ băt, lơ\m 2,3 sơ năm tru\h, io\k yua jo# păh lăp kơ\l bơ ngai lơ\m xăh ro\ lăng to\k hlo\h 2 ‘măng, [ơ\t vă je# 1 rơ bâu hec tar sầu riêng pơ tăm hơ lam che\h phe đei io\k yua:

“Sầu riêng tru\h jơ năr âu, xăh đei 30 hec tar, 1 hec tar ăn io\k yua đơ\ng 50 tấn tru\h 70 tấn. Sơ năm 2018 gô đei 50 hec tar păng sơ năm 2019 gô đei dang 1 rơ bâu hec tar đei io\k yua, yua kơ kon pơ lei đe pơ tăm đơ\ng sơ năm 2012. Tơ dăh hăm plei lơ păng kơ jă nhen hrei ‘nâu ‘no\h sơ năm 2018, 2019, io\k yua jo# păh lăp kơ\l bơ ngai lơ\m xăh gô đei đơ\ng 50 tru\h 70 triệu hlak jên 1 ‘nu 1 sơ năm.”

Tơ ring tơ rang ‘nao đei tru\h 19 tơ drong hơ găt athei bơ\ jang kiơ\, mă lei đ^ đăng adoi yak tru\h hơ to\k ‘lơ\ng kơ jă jang sa păng tơ drong kơ jăp đơ\ng an^h jang găh cho\h jang sa. ‘Lo\ng sâu riêng pơ ma hơ dro#, rim kơ loăi ‘long sa plei nai pơ ma atu\m, adoi lăp hăm te\h go#h bazan tơ\ Dak Lak, păng gơ\h pơ tăm hơ lam lơ\m pơ gar che\h phe. Mă tơ pă, trong pơ tăm hơ lam âu to\k bo\k hơ nhăk kơ jă te\h đak bazan tru\h hăm tơ drong răp gô đơ\ng rim bơ ngai, j^ hơ păng te\h hơ păng măih. Tơ dăh đei lăng să păng đei jo# hơ len ‘lơ\ng găh an^h te\ch mơ dro, ‘nâu gô jing tơ dỏng tơm lơ\m pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao tơ\ de#h char.

Đình Tuấn: Ch^h

Thuem tơ blơ\