VOV4.Bahnar – Mưh ‘măng kial hơle\ch tơngie\t hơheo ‘no\h jing jơ ‘năr rim pơgar tơ\ 2 tơring An Phú păng Trà Đa pơlei tơm Pleiku, dêh char Gia Lai hơngu\r jang vei lăng pơtăm pơkao Têt. Kon pơlei tơ\ au hlôi đei hlo\h 20 sơnăm tơ klep hăm tơdrong jang pơtăm pơkao Têt mă lei ư\h khan pơyan ayơ jei io\k đei jơnei.

            Pơkao pơtăm vă tăh lơ\m kơ [^nh tơ\ au ‘no\h pơkao lay ơn, pơkao huệ păng đei hloi pơtăm bơ\n pơkao ku\k, pơkao ly. Kiơ\ đơ\ng ‘nho\ng Lê Thành Trung (thôn 2, tơring An Phú), tơdrong jang pơtăm pơkao Têt tơ\ An Phú hlôi đei đơ\ng 25 sơnăm sơ\ bơih. Lơ\m mă noh sơ\, kon pơlei lăp pơtăm hơdre\ch pơkao lay ơn tơring đe\ch (ngăl chă krao akhan pơkao lay ơn ‘ngie\t) hăm sơdrai ie\, kơ đe\h, pơkao 1 to\ [rê sơdrai to\ se\t nhen pơkao ‘ngie\t đe\ch. Dang 15 sơnăm năm tơ\ au, hơdre\ch pơkao lay ơn lơ\m te\h đak jei đei hơdre\ch hle, oei đei dơ\ng hơdre\ch pơkao lay ơn te\h đak đe đei tơm păng pơkao t^h, kơmau lơ kơ loăi, tru\h hloi pơkao lay ơn dreng [rê tôch kơ ‘lơ\ng.

            Mư\h bu\ch đang ‘nhot, te\h hlôi prăh prang dang 10 năr, [um hơdre\ch pơkao lay ơn, pơkao ly đơ\ng Đà Lạt đei răt tơmơ\t. Tru\h năr blu\ng khei 10 âm l^ch tơ\ chu\n hlôi đei cho\h rơ uơ đang, pơm kơnong tu\h mơ\r đang, ‘no\h kon pơlei mă pơtăm. Dang 1 gie\ng, [um pơkao chăt, roi đunh roi kơ jung, blu\h hla. Hơnơ\ng lơ lo\h chă vei lăng năng tông, đơ\ng ro\ng 80 tru\h 90 năr (gô mơ\ng kiơ\ kơ loăi pơkao, to\ kial) kơna mă chă kăt te\ch pơkao.

            Chă te\ch mơdro pơkao ăn năr Têt, u\nh hnam ‘nho\ng Trung pơtăm 5 sao pơkao lay ơn, jang pơlong năng lơ\m 300m2 pơkao lay ơn. Lơ\m khei ‘năr vei lăng, ‘nho\ng lăp hơvơ\h 2 ‘nu bơngai jang lơ\m 1 năr; jơ ‘năr Têt kăl hơvơ\h tru\h 12 ‘nu bơngai lơ\m 1 năr vă chă kăt, cho#, pơdu\ tơ\ gre. Pơkao lay ơn đe\ch bu\ch te\ch đơ\ng khei tơ [ang tru\h năr 23 khei do\ng kap, mă kăl chơ te\ch tơ\ Hà Nội hăm gre sơ ‘ngie\o ke\ chơ tru\h 1 tân 4 tă, păng tăh măh lơ\m gre dang đơ\ng 80.000-100.000 sơdrai lơ\m m^nh ‘măng chơ; đơ\ng ro\ng ‘no\h mă chơ te\ch tơ\ rim dêh char tơ je# nhen: Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa… Jo# hơto\, u\nh hnam ‘nho\ng Trung te\ch io\k đei 30 tr^u hlak jên lơ\m 1 sao, đơ\ng ro\ng tơ klăh pơ đ^ kon jên chă jang. ‘Nho\ng Trung tơroi: “Pơkao lay ơn chă pơtăm tơ\ te\h găm, groi te\h ‘năr tơngie\t, drang to\ ‘no\h hăp ‘lơ\ng hlo\h tơ\ te\h go#h, te\h hrau chuơ\h. Tơdrong ‘lơ\ng kơ pơkao ‘moi kiơ\ dơnơm hăp trăp, pơkao t^h, pơkao đunh jô hơlu\ng”.

            Tơ\ thôn 4, kiơ\ đơ\ng [ok Nguyễn Văn Long tơ\ trong ba năm tơ\ chu\n kơdơ An Phú să sap, kial hơle\ch pơm ăn ‘năr rơngơp. Hlôi đ^ ‘năr dơ\ng mă lei oei kơdrơ\m bơngai chă bu\ch, chă vei lăng ‘nhot, pơkao. {ok Long tơbăt, chu\n ‘nhot tơ\ au tôch ‘lơ\ng ăn pơtăm bơ\n ‘nhot pơkao prăt sơnăm. Jơ ‘năr Têt, dôm chu\n ‘nhot tơ\ au kon pơlei chă pơtăm pơkao lay ơn, to\ se\t pơkao ku\k vă chă hlut lơ\m kơ [^nh.

            Yak hơlơ\k năm tơ\ tơring Trà Đa, đei mo\ Nguyễn Thị Quý- Kơdră che\p pơgơ\r Khu\l kon pơlei cho\h jang sa tơring ba trong, nhôn năm tơ\ chu\n pơkao tôch kơ să kơ tơring. Tơ [ơ\p [ok Lê Đức Thắng (thôn 5) đei kon pơlei lơ\m tơring ư\ akhan “[ok tơm” tơdrong jang pơtăm pơkao Lay ơn kơ tơring. {ok Thắng tơroi: “Hlo\h 20 sơnăm au ki, đei ‘nho\ng oei tơ\ Đà Lạt asong [um hơdre\ch păng chă pơtho ăn găh pơtăm, ^nh pơtăm pơlong năng 1 sao pơkao lay ơn. Ư|h kơ ê, lơ\m hơgăt te\h hle, pơkao hơr^h hlo\h 90%. Pơkao blu\h vơ\ jing ‘lơ\ng, pơkao ‘lơ\ng ư\h kơ jei tơ\ groi te\h pơkao tơm Đà Lạt mơ\n. Kơna ba mă lang să, chă pơtăm prăt sơnăm, krao hơvơn kon pơlei vang chă pơtăm hloi”.

            Pơkao lay ơn j^ kơ loăi pơkao chă pơtăm, vei lăng [ônh, nhen le\ ư\h kơ gan đei sơdrông phă pơra\m. Mă lei, tơdăh to\ ‘mi kial tơpl^h, pơt^h gia hơnơ\ng kơ to\ lơ\m [ar pêng năr blu\ng khei do\ng kap lei pơkao gô cho#h hrôih hrơ\p m^nh ‘măng ư\h kơ ke\ vă pơm ăn kơ hăp cho#h đunh ôh.

            Te\ch mơdro ăn pơkao Têt sơnăm au, hơdro# tơring Trà Đa pơtăm 12 ha 2 sao m^nh poăt pơkao lay ơn, ako\m chă pơtăm tơ\ 70 u\nh hnam găh thôn 1 păng thôn 5. Hơdro# u\nh hnam [ok Đoàn Khắc Châu (thôn 1) ‘no\h pơtăm hlo\h 2 ha pơkao. Rim u\nh hnam anai nhen: u\nh hnam Nguyễn Văn Thương, Mai Xuân Thương (oei lơ\m tô 1 mơ\n) lơ\m 1 u\nh hnam pơtăm 5 sao. Pơyan bu\ch te\ch pơkao, đe sư chơ pơkao năm tơ\ rim hơn^h răt pơkao tơ\ tơring An Phú vă chơ te\ch tơ\ Hà Nội hăm gre sơ ‘ngie\o.

            Găh uơ oei, lăp đơ\ng ro\ng soi tơblo\k jơ\ng [ok Táo (23 khei Do\ng kap), rim bơngai mơdro đơ\ng rim dêh char tơ je# chă dơ\ng gre rim trong man tơ je# chu\n pơkao, drơ\ng m^nh nơ\r kơ jă te\ch răt ‘moi kiơ\ năr đơ\ng no\h bu\ch kăt tăh lơ\m gre. Lăp to\ se\t pơkao kon pơlei chơ ba te\ch mơdro lơ\m kơ chơ Pleiku.

            Tơdrong jang pơtăm pơkao Têt ư\h khan pơyan ayơ jei io\k đei jơnei, đei sơnăm jei hiong răm, đei sơnăm io\k yua kơ jăp, mă lei jơhngơ\m đon hưch hanh hơmanh bơnê hơnhăk dôm pơkao vang tơgop lơ\m pơyan Puih mak pơm ăn kon pơlei cho\h jang sa dôm pơlei pơtam pơkao Pleiku tơ klep kơ jăp tru\h dang ei.

{ai ch^h đơ\ng {a\o Gia Lai

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt