Hăm kon pơlei hơrih tăp dăr kueng 5, xah Mường Giàng, apŭng Quỳnh Nhai, dêh char Sơn La, dôm tơdra vang vơch, hiôk 'lơ̆ng, brông brŏng đơ̆ng brŏ tĭnh tẩu kơ unh hnam ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả hlôi jing juăt lơ̆m hloh dôm jĭt sơnăm kơ âu bơih. Ƀok Lả tơroi: Jing bơngai kon đei rơneh tih vơ̆ tơ̆ tơring teh ƀenh kơ joh ayŏ Thái trắng tơring đak krong Quỳnh Nhai, đơ̆ng oei 'lâ̆p ƀok hlôi hram lơ̆m tơdra hơri then, brŏ tĭnh đơ̆ng yă ƀok, mĕ ƀă. Kơyuơ noh, ah sơnăm 1973, ƀơ̆t tŏk 15 sơnăm, ƀok hlôi băt pogleh kloh klĕch brŏ tĭnh tẩu păng vang akŏm dôm tơdrong pơdah joh ayŏ kơdŏ suang kơyuơ tơring pơgơ̆r. Adoi đơ̆ng tơdrong lăp noh, ƀok hlôi chă hơlen lăng, hŏk pơhrăm đơ̆ng mih ma yuk hơlâu vă pơm pơjing keh kong brŏ tĭnh tẩu, kơluăi brŏ juăt jue ưh gơh kơƀah lơ̆m tơdrong hơrih đon lui kơ bơngai Thái trắng pơlei pơla kơdih.

Kiơ̆ kơ ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả: Vă pơm keh kong minh tŏ brŏ tĭnh tẩu athei đei tôm tơdrong nhen:  Hơkâu brŏ, plei brŏ, tơlei brŏ, … đang kơ noh pơrŏ um rŭp pơ-'lơ̆ng âu to ăn kơ brŏ. Vă gơh đei brŏ 'lơ̆ng, tơdrong kăp gĭt noh athei chă đei plei brŏ 'lơ̆ng. Plei brŏ đei pơm hăm get đak. Athei rơih plui kră, dĭvĭl, kơđoh ưh đei găm kơnê̆ âu to noh brŏ gơh ang brŏng 'lơ̆ng.

Tơmam đe pơm brŏ tĭnh tẩu đei 'long pơkao sữa, get đak, tơlei kươk. Blŭng a 'noh đe chrah 'long sữa vă pơm hơkâu brŏ, iŏk kơmăi kuer (dang vă kơ hăp kơnhă 'lơ̆ng) vă pơm plei brŏ, get noh kăt lê̆ 1/3 ah kơ̆l păng chrah mă hơtăng lơ̆m lăm. Adoi kiơ̆ kơ ngê̆ nhơ̆n Lả, minh tŏ brŏ tĭnh tẩu đei tơdra trŏ noh gơnơm lơ̆m tơdrong klaoh klĕch đơ̆ng bơngai pơm, adoi nhen dôm tơdrong kăl băt lơ̆m kơplah pơm brŏ:  “Vă pơm đei minh pôm brŏ 'lơ̆ng. Mă mônh noh 'long athei mă kro, đang kơ noh pơm jơnăr brŏ, pơm plei brŏ vă hơmet tơdra ăn kơ brŏ, kăt lê̆ 1/4 get kro, kôch lơ̆m lăm mă hơtăng noh tơdra brŏ gơh brŏng hiôk hloh”.    

Bơngai Thái trắng Quỳnh Nhai hơnơ̆ng iŏk tơdra brŏ tĭnh vă tơbang nơ̆r hưch, hơri tơtơl, pơgleh tơdra ăn tơdrong hơri hơsuang, mă kăl noh tơdra khăp, tơdra hơri ưh gơh kơƀah tơdra brŏ tĭnh. Pơm thoi yơ vă kon mon kon sâu roi năr roi băt pơm brŏ, băt pơgleh brŏ tĭnh, vă kơ brŏ tĭnh ưh đei hiơt hiong? Kơchĕng thoi noh, ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả  yuk pơih lăm pơtho gah tơdrong pơm, pơgleh brŏ tĭnh kơtă lơ̆m hnam kơdih po, hơvơn lơ bơngai truh pơhrăm, hăm lơ jơhngơ̆m bơngai.

Kơchăng hăm tơdrong pơm pơjing, hăt hot hăm tơdrong pơtho, truh dang ei ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả hlôi pơm đei hloh 2.000 tŏ brŏ tĭnh tẩu asong ăn dôm bơngai nhan lăp pơm tơmam tơƀlŏk, dah mă mưh đei bơngai 'meh răt 'măn. Hloh 100 bơngai hŏk đei ƀok pơtho ăn dang ei adoi gơh pơm brŏ, pơgleh kloh klĕch tĭnh tẩu. Lơ̆m noh đei bơngai mơlôh hloh dang ei lăp 'nao 10 sơnăm 'noh oh Hoàng Đức Huy, tơ̆ pơlei Phiêng Nèn, xah Mường Giàng hlôi băt pơgleh brŏ tĭnh tẩu. Huy tơroi: Vă gơh pơm brŏ, pơgleh thoi yơ mă hiôk, mă 'lơ̆ng noh ưh kơsĭ kơdih mă đei, mă athei pơ-'nam hŏk hơlen. Đei ƀok Lả chă pơtho ăn, inh băt pơgleh brŏ tĭnh tẩu hiôk 'lơ̆ng hloh. Noh athei pơm kiơ̆ tơchơ̆t pơgleh: Iŏk hơnglâu ti vă pơgleh rŏng 'ngĭr rŏng 'ngĭrr. Mă blŭng noh pơglek kiơ̆ tơlei brŏ, đơ̆ng rŏng kơ noh pơgleh 3 djoi tơlei, đang kơ noh jô̆ hơlen kiơ̆ tơlei brŏ mă gơh kloh klĕch pơgleh đei tơdra. Mă kăl noh hơnglâu ti athei hơbĕch, rơmuơn hơnơ̆ng 'noh mă gơh pơjing đei tơdra 'lơ̆ng hăm brŏ tĭnh tẩu: “Inh pơhrăm pơgleh brŏ tĭnh đơ̆ng ƀok Lả truh dang ei đei 2 sơnăm bơih, truh dang ei inh pơgleh kloh klĕch 6 ƀai. Khei năr truh, inh gô pơtoi pơhrăm pơgleh brŏ vă vei răk tơƀăk mong joh ayŏ kon kông Thái”.

Ưh hơdrô̆ pơm brŏ, pơtho brŏ tĭnh tẩu, ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả oei hăt hot vang jang lơ̆m tơdrong jang joh ayŏ tơ̆ tơring, jing bơngai vang jang lơ tơdrong pơdah joh ayŏ kon pơlei lơ̆m păng 'nguaih kơ dêh char hăm sơnong pơgleh brŏ tĭnh tẩu ăn dôm ƀai hơri khăp, hơri tơdra kră sơ̆... păng hlôi đei iŏk hơpah kơjung. Pơtih nhen:  03 tơmam hơpah A kơ 'măng pơlong joh ayŏ kơdŏ suang kon pơlei jâ̆p teh đak sơnăm 2009, 2015, 2016; hơpah A 'măng pơlong tơdra xoè tơpôl sơnăm 2015; hơpah A pơlong joh ayŏ tơpôl dêh char Sơn La sơnăm 2022. Tơdrong mă ƀok Lả tôch hơpơi 'meh noh tơdra brŏ tĭnh tẩu kơ hơdrung hơdrĕch ưh đei hiơt hiong, mă đei vei răk tơƀăk mong kiơ̆ sơnăm yăm kơ khei: “Vă tơdra brŏ tĭnh ưh đei hiơt hiong, khei năr truh inh pơtoi pơtho ăn khul joh ayŏ kơdŏ suang, pơih lăm hŏk ăn đe hŏk tro tơ̆ hnam trưng. Mă lei adoi hơpơi 'meh rim jăl jang tơrĕk tơgŭm, pơm trong hiôk, tơgŭm ăn bơngai hŏk đei đak nhă vă pơhrăm gơh tơnăp hloh”.

Kiơ̆ kơ 'nhŏng Ngần Văn Ngoan, kăn ƀô̆ joh ayŏ xah Mường Giàng: ngê̆ nhơ̆n  Điêu Chính Lả hlôi đei lơ tơgop kăp gĭt lơ̆m tơdrong vei răk tơƀăk mong kơjă joh ayŏ juăt jue kơ kon pơlei Thái trắng tơ̆ tơring âu: “Ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả jing minh lơ̆m dôm ngê̆ nhơ̆n tơgop tih tên lơ̆m tơdrong vei răk tơƀăk mong joh ayŏ kơ hơdrung bơngai Thái. Mă kăl lơ̆m tơdrong pơm păng pơtho brŏ tĭnh, truh dang ei lơ jơhngơ̆n kon sâu gơh pơm, pơgleh kloh klĕch brŏ tĭnh tẩu. Nhôn pơtoi hơlêm pơtrŭt ngê̆ nhơ̆n Điêu Chính Lả pơtoi tơdrong pơm, pơtho brŏ tĭnh ăn kon mon kon sâu mơlôh”.

Sơnăm 2015, ƀok Điêu Chính Lả hlôi đei Kơdră teh đak pôk hơnăn Ngê̆ nhơ̆n ưu tŭ kơyuơ hlôi tơgop tih tên lơ̆m tơdrong vei răk tơƀăk mong joh ayŏ kăp gĭt kơ hơdrung hơdrĕch. 'Nâu jing tơdrong hơlêm, pơtrŭt ƀok pơtoi hăm tơdrong lăp nhan  “vei unh” joh ayŏ kơ hơdrung hơdrĕch po.