Đơ̆ng rŏng lơ xơnăm tơlĕch jang hăt hot, truh dang ei hlôi đei 42 lơ̆m 85 xăh kơ dêh char Kon Tum kăp gĭt đei jơnei tơchơ̆t tơring pơxĕl 'nao. Xô̆ hơ-iă hloh noh kiơ̆ Tơdrong Tơchơ̆t jang kơ teh đak găh pơjing tơring pơxĕl 'nao, xơnong jang tơm kơ kon pơlei tơ̆ tơring kon kông hlôi đei iŏk jang. Tơdrong mă dêh char Kon Tum tơlĕch jang kơjăp Tơdrong Tơchơ̆t jang kơ teh đak găh pơjing tơring pơxĕl 'nao hlôi tơgop kăp gĭt lơ̆m tơdrong hơtŏk mŭk drăm – tơpôl tơ̆ tơring pơxĕl păng  hơtŏk tơ-iung mŭk drăm tơ̆ tơring. Lơ̆m 10 xơnăm kơ âu, tơdrong hơtŏk mŭk drăm kơ dêh char Kon Tum hơnơ̆ng kơjung hloh pơtêng hăm pơkăp 7,5%; Kơsô̆ unh hnam hin dơnuh tơjur oei pă hơla 11%; Tơdrong pơyua hăm rim 'nu bơngai jang đơ̆ng hơla 28 trĭu hlj xơnăm 2013 truh jê̆ đĭ xơnăm 2022 tŏk truh  53 trĭu hlj... Xô̆ hơ-iă hloh noh kiơ̆ Tơdrong Tơchơ̆t jang kơ teh đak găh pơjing tơring pơxĕl 'nao, xơnong dơnơm kơ kon pơlei tơ̆ tơring kon kông hlôi đei iŏk jang. Ƀok  A Glom, oei tơ̆ pơlei Đăk Boi, thĭ trâ̆n Đăk Glei, apŭng Đăk Glei ăn tơbăt, tơdrong vang jang pơjing tơxĕl 'nao kon pơlei đei lơ tơplih lơ̆m pơm jang, tơdrong erih dar deh đei hơtŏk kiơ̆ kơ rim xơnăm: “Xơnăm 2022, kon pơlei nhôn akŏm choh jang xa, pơtăm ƀa, pơtăm ƀum păng dôm hơdrĕch ‘long kŏng ngĭp đei yua lơ găh mŭk drăm. Lơ̆m xơnăm 2023, inh thơ thâu hăm kon pơlei grăng pran ling lang, pơtoi vei răk tơƀăk mong joha yŏ juăt jue kon kông, yua chĭng chêng lơ̆m dôm tơdrong akŏm et xa âu to, rim unh hnam athei hơtŏk jang mŭk drăm gơh đei ƀiơ̆. Inh tang măt ăn kon pơlei  Đăk Boi thơ thâu hăm tôm kon pơlei lơ̆m thôn pơlei đei tơdrong erih tơplih ‘nao, mŭk drăm hơtŏk, kon xâu pơ-‘nam hŏk pơhrăm, chu nguan, kon pơlei hŏk hơlen đei lơ tơdrong ‘nao, ưh đei kiơ̆ khôi kơtul chơdư xơ̆ bơih”.

Hăm tơdrong hơdrin ưh pơdơ̆h, truh dang ei, pơlei tơm Pleiku, dêh char Gia Lai hlôi đei 9 pơlei iŏk đei jing tơring tơrang ‘nao, đơ̆ng noh pơm tơplih tôm tong adoi nhen tơdrong erih sa păng jơhngơ̆m đpon kon pơlei. Đơ̆ng sơnăm 2018 truh sơnăm 2022, pơlei tơm đei 24 pơlei kĭ pơkăp iŏk đei jing tơring tơrang ‘nao. Kiơ̆ kơ ‘nŏh, pơlei tơm Pleiku hlôi tơgum vă jê̆ 76 ti hlak jên vă pơlei chă ming hơmet rông, tơ iung pơjing hơnih đă ƀŏng lŏng tơplŏng kơdau, răt dơ̆ng hơmrŭk chĭng chêng, pơm trong pơlei, tơgum djru rim ŭnh hnam jang kiơ̆ rim trong jang atŏk tơ iung mŭk drăm ŭnh hnam. Tơdrong tơ iung pơjing pơlei pơla ‘nao tơgop pơm hơtŏk tơdrong erih sa kơ kon pơlei. Sơnăm 2023, pơlei tơm gô vă chă hơvơn đei 93 ti hlak jên vă hơnơ̆ng iung jang tơ iung pơjing pơlei pơla ‘nao lơ̆m tơring.Yă Phan Thị Thu Trang - Kơ iĕng Kơdră Hơnih vei lăng Mŭk drăm pơlei tơm Pleiku tơbăt: Khei năr kơnh, hơnih au hơnơ̆ng pơrô̆ pơrôp dôm bơngai đei jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng, chă hơvơn rim khul vă tơgŭm djru tơ iung pơjing pơlei vă vei kơjăp păng atŏk kơtang iŏk đei jơnei găh rim trong pơkăp găh pơlei pơla ‘nao.“Lơ̆m sơnăm 2023, pơlei tơm hơdrin đei dơ̆ng 2 pơlei iŏk đei jing pơlei pơla ‘nao ‘noh pơlei C kơ tơring Gào păng pơlei Têng 1 – tơring Tân Sơn. Jang kiơ̆ Tơdrong tơchơ̆t kơsô̆ 826 sơnăm 2022 kơ Hơnih vei lăng kon pơlei găh pơjing rim Tơdrong pơkăp ‘nao lơ̆m pơlei pơla ‘nao. Khei năr kơnh, Hơnih vei lăng Mŭk drăm gô hơnơ̆ng iung jang hơdoi hăm rim hơnih bơ̆ jang păng Hơnih vei lăng kon pơlei rim tơring pơchoh trong păng tơlĕch nơ̆r apĭnh athei Hơnih vei lăng kon pơlei kơ pơlei tơm tơlĕch ăn rim trong jang kăl vă tơgŭm djru iŏk đei jơnei tơring tơrang ‘nao hăm rim pơlei tim mă jang keh đang păng vei kơjăp rim trong pơkăp tơring tơrang ‘nao hăm rim pơlei hlôi drơ̆ng jing pơlei trŏ lăp tơring tơrang ‘nao”

Lơ̆m pơjing tơring pơxĕl ‘nao, tơchơ̆t kơsô̆ 13 (găh pơgơ̆r pơm jang) jing minh lơ̆m dôm tơchơ̆t kăp gĭt, đei xơnong hơtŏk mŭk drăm – tơpôl tơ̆ tơring, jing tơdrong tơm vă keh đang dôm tơchơ̆t iŏk yua păng pơkăp kơsô̆ unh hnam hin dơnuh. Xơkơ̆t hơdăh tơdrong kăp gĭt noh, dêh char Đăk Lăk hlôi păng tŏk bŏk adrin pơm kiơ̆ tơchơ̆t âu. Truh dang ei, jâ̆p dêh char Đăk Lăk đei jê̆ 700 Hơp tak xăh, lơ̆m noh đei hloh 470 Hơp tak xăh jang găh choh pơtăm, tơgop hơ-‘nhăk 124 xăh đei jơnei tơchơ̆t kơsô̆ 13 găh pơm jang lơ̆m pơjing tơring pơxĕl ‘nao. Ƀok Nguyễn Hoài Dương, Kơdră Anih jang Choh pơtăm – Hơtŏk tơring pơxĕl dêh char Đăk Lăk ăn tơbăt: Lơ Hơp tak xăh pơm jang đei jơnei hlôi axong tơdrong jang, pơyua xơđơ̆ng ăn bơngai jang, tơgop xut lê̆ pơngot tơjur hin dơnuh tơ̆ tơring pơxĕl: “Athei pơjing đei tơdrong pơyua xơđơ̆ng ăn bơngai jang mir vă hơtŏk tơdrong erih mŭk drăm truh joh ayŏ đon bơnôh gô đei hơtŏk. ‘Meh đei jơnei thoi noh athei pơgơ̆r dơ̆ng tơdrong pơm jang rơih dôm tơmam drăm kiơ̆ akŏm, hơtŏk pơ-‘lơ̆ng tơmam drăm đei tơchơ̆t, athei tơguăt hăm anih jang nai vă tĕch tơlĕch tơmam drăm âu, hơtŏk jang hadoi, anih jang hadoi, hơvơn anih jang mŭk drăm axong găh choh pơtăm, tơring pơxĕl, hơvơn axong jang găh tơdrong pơm tơlĕch tơmam drăm, kĕ đei thoi noh tơmam drăm ‘nao gơh đei tơlĕch tĕch xơđơ̆ng lơ̆m tơring păng kon pơlei pơtơm đei yua xơđơ̆ng”

Tơ̆ pơlei Sưk, tơring Ea Đar, apŭng Ea Kar, dêh char Đắk Lắk đei 430 ŭnh hnam hăm vă jê̆ 2.000 ‘nu măt bơngai, hloh 80% ‘noh bơngai kon kông. Găh lơ kon pơlei tơ̆ au choh jang sa, pơtăm ‘long đunh sơnăm. Dôm sơnăm au koi, Hơnih vei lăng kon pơlei tơring hlôi iung jang hơdoi hăm Hơnih pơtrŭt choh jang sa apŭng Ea Kar pơ̆ih lơ lăm pơtho tơbăt khoa hŏk kih thuơ̆t, pơtho tơbăt ăn kon pơlei jang kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t lơ̆m choh jang sa, tơjur kon jên tơmơ̆t jang sa, atŏk đei iŏk yua kơjăp. Gơnơm đơ̆ng noh, kon pơlei đei rơvơn chă choh jang sa, atŏk tơ iung mŭk drăm, ŭnh hnam pơngot rơvĕt dơnuh hin lơ̆m pơlei hlôi tơjur kơtang kiơ̆ sơnăm. Yă H Djuan Êban (Amí Ner), Bơngai chĕp kơ̆l pơlei Sưk tơbăt:“Tơdrong tơjur dơnuh akŏm lơ̆m dôm ŭnh hnam dơnuh, nhen lơ̆m pơlei au sơ̆ đei truh 100 ŭnh hnam dơnuh. Păng đơ̆ng rŏng 3 jăl jang mă ba pơm thôn trơng ‘nŏh truh dang ei pơlei Sưk lăp pă 34 ŭnh hnam găh ŭnh hnam dơnuh. Lơ̆m tơdrong xut xa pơngot rơvĕt tơjur dơnuh hin ‘nŏh ba hơnơ̆ng chă dăr lăng, tơroi tơbăt ăn kơdră kơpal păng tơlĕch trong jang tơgŭm djru nhen tơgŭm djru yŏng kon tơrong, hơdrĕch ‘long pơtăm, pơtho tơbăt kih thuơ̆t vă kon pơlei băt chă jang sa. Hơdrin yak hloh dơnuh hin”.

Yă Thị Rai, 50 xơnăm, oei tơ̆ pơlei Serê 1, xăh Đăk Ru, apŭng Đăk R’lấp ăn tơbăt, đơ̆ng rŏng jê̆ tong anê̆ anglŏ xơnăm teh đak đei iŏk rơngei, tơdrong erih kon pơlei roi năr roi đei hơtŏk; anih jang đei ming man tơ̆ thôn, pơlei nhen dui tơlei unh hơyuh, bơ̆ trong nơnăm, hnam pơgang xăh... đei keh đang. Tơdrong pơyua ăn kon pơlei dang ei tơ̆ pơlei Serê 1, xăh Đăk Ru hlôi keh đang pơjing tơring pơxĕl ‘nao, lơ̆m pơlei oei 1 - 2 unh hnam hin dơnuh đĕch. Dang ei kon pơlei tơ̆ pơlei tŏk bŏk oei pơlong pơm jang, atŭm hăm Đảng ƀô̆, kon pơlei xăh Đăk Ru adrin pơjing tơring pơxĕl ‘nao. Yă Thị Rai ăn tơbăt: “Đơ̆ng rŏng kơ yaih phŏng hlôi 48 xơnăm bơih, tơdrong erih kon pơlei M’nông tơ̆ pơlei Serê 1 hlôi xơđơ̆ng, dôm unh hnam mă teh đak tơchơ̆t tơgŭm, unh hnam tơnap tap adoi đei teh đak tơgŭm. Kon hơ-ioh đei năm hŏk tơ̆ hnam trưng, đei trong, đei unh hơyuh, jĭ pơlŏ đei hnam pơgang, tơdrong erih hlôi tơplih lơ, jĭ pơlŏ dang ei chă đei ƀak sih adoi ƀônh, trong vih vơ̆t hiôk hian. Kon pơlei akŏm hơtŏk mŭk drăm vă pơjing tơring pơxĕl ‘nao hơtŏk tơ-iung tơ̆ pơlei pơla bơngai M’nông”