Từ sáng sớm, không khí rộn ràng đã bao trùm nhà văn hóa cộng đồng buôn Khal. Già làng cùng những người có uy tín tất bật chuẩn bị lễ vật, chỉnh chiêng trống. Thanh niên trai tráng lo rượu, thịt, kê bàn ghế. Phụ nữ Êđê trong trang phục thổ cẩm truyền thống cùng nhau giã gạo, nhặt rau, nổi lửa chuẩn bị những món ăn đặc trưng. Ai nấy đều hân hoan, chung tay tạo nên một ngày hội thực sự. Chị H Hinh Niê, người dân buôn Khal, chia sẻ: “Từ sáng sớm chị em đã háo hức lên đây để phụ giúp chuẩn bị cỗ bàn, dọn dẹp nhà cửa, sẵn sàng đón khách quý. Tôi rất vui và tự hào vì được góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của người Êđê mình.”

Lễ cúng nhà mới của người Êđê buôn Khal được thực hiện theo nghi thức truyền thống, trang trọng và đầy ý nghĩa. Các lễ vật được chuẩn bị chu đáo, gồm một con heo, một con gà, sáu ché rượu cần và nhiều nông sản địa phương. Khi mọi thứ đã sẵn sàng, tiếng chiêng ngân vang báo hiệu lễ cúng chính thức bắt đầu. Thầy cúng Y H’Liêm Mlô (aê Phước), già làng buôn Khal, thực hiện các nghi thức cúng bài bản. Lời khấn cầu vang vọng giữa tiếng cồng chiêng trầm hùng, gửi gắm những ước vọng thiêng liêng về sự bình an, khỏe mạnh cho dân làng, sự đoàn kết gắn bó cộng đồng, mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no.

Theo già làng Y H’Liêm Mlô, lễ cúng nhà mới truyền thống của người Êđê xưa kia thường trải qua năm nghi thức chính. Đầu tiên là cúng báo cáo thần linh về ngôi nhà mới, tiếp đến cúng ông bà tổ tiên, cúng rửa nhà, cúng mừng sức khỏe và cuối cùng là chúc mừng gia chủ. Ngày nay, nghi lễ đã được giản lược bớt để phù hợp với điều kiện thực tế, nhưng vẫn giữ được những giá trị cốt lõi. Già làng Y H’Liêm Mlô giải thích: “Ý nghĩa sâu xa của lễ cúng nhà mới là để xua đi những điều không may mắn trong quá trình dựng nhà, cầu mong những điều tốt đẹp, may mắn và sức khỏe đến với gia chủ.”

Khi tiếng chiêng trở nên rộn ràng hơn, cũng là lúc nghi lễ chuyển sang phần hội. Bữa cơm cộng đồng ấm cúng được dọn ra, ché rượu cần được chuyền tay nhau. Trong ngôi nhà mới, mọi người sum vầy thưởng thức những món ăn truyền thống, cùng nhau uống rượu cần và hòa mình vào không gian văn hóa cồng chiêng đặc sắc. Ông Y Yuynh Kbuôr, Trưởng buôn Khal, vui mừng cho biết: “Lễ cúng nhà mới là dịp quý báu để bà con gặp gỡ, cùng nhau ôn lại những giá trị văn hóa cồng chiêng, thưởng thức rượu cần và gìn giữ bản sắc dân tộc. Chúng tôi càng thêm gắn bó, đoàn kết để cùng nhau xây dựng buôn làng ngày càng phát triển.”

Lễ cúng mừng nhà mới của người Êđê, dù là nhà riêng hay nhà cộng đồng, đều mang đậm giá trị văn hóa tâm linh sâu sắc. Không chỉ là nghi lễ tạ ơn thần linh, mà còn là dịp để kết nối cộng đồng, thể hiện niềm tin vào sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc Việt Nam./.