Jien mek tame tok pagam pambak tame bruk pala quế, min yaok pluh thun ni mai, tong abih bruk pandar cai prong sit dalam sang amuk  Phạm Thị Tịch, palei  Đa Vắc, xã Xuân Hòa, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai jeng hu langyah samar drah. Hadei di tuk likhah duik likhah pasang, parabha drap ar ka dom anek, muk Tịch khik veik labaih  2 hecta quế thun ni praong hu  7 thun, jien cakak dhar hala yaok thun ginup pandar cai yaok harei. 5 thun tal, tuk phun quế pablei hu, jeng hu sa pok jien prong piah rong drei tuk umo taha. Amuk Tịch ndom lac:

Meng tuk pala phun quế ni kein laba  biak glong. Kayua yaok thun sang hulin anek mbang bac yau ni tok hu 100 ye cakak 100, hu 50 ye cakak  50, bo tuk halei jeng hu phun quế, oh hu hagait karei. Dut  song dom phun karei ye oh hu phun hagait samu di taneh ni, dok hu  kein lagaih, dok hu yaom, duah hu jien gam gam bo oh ba nao halei, caik di sang urang  mai cakon nao.

Oh taeng hagait sang muk  Tịch, dalam 31 palei di  xã Xuân Hòa oh hu sang halei lac oh pala quế. Dom  xã karei  dalam huyện yau  Điện Quan, Thượng Hà, Tân Dương, Vĩnh Yên, halei halei jeng mboh  quế . Phun quế mik va pablei hu abih, meng dhar, hala, kanduh oh klak hagait, caik di bein hu urang mai tal labik blei brei ka dom sang mac tinh dầu, sang mac ngak kayau  dalm huyện.

Taeng  sang mac ngak tinh dầu quế  di Công ty TNHH chế biến lâm sản, nông sản Sơn Hải dok di palei  Mỏ Đá, xã Tân Dương hu blei abih dhar, hala quế di mik va dalam  huyện cakak, bo oh ginup ngak. Yaok thun sang mac ni  ngka tabiak  25 - 27 tấn tinh dầu quế, duah hu jiak 30 tỷ đồng. Ong Phạm Bá Tuệ, quản đốc sang máy brei thau:

Sang mac peih tabiak ngak meng thun 2014, dom thun camereip nguyên liệu di huyện Bảo Yên oh ka hu hadom min urak ni hu mbiah. Sang mac daok blei dhar hala quế di bhap bini tui yaom glong di abih, piah bhap bini hu jien mek tame, pachreih bhap bini pala ngak. Sang mac dok kan kandah min ngak tal halei pablei abih tal nan.

Tui yaom yau urak ni, tui kuhria yaok hecta quế praong meng  10 – 15 thun pablei hu meng  600 – 800 triệu đồng. Nan oh ka ndom tal bruk pala quế nyu oh gleih glar yau pala dom janih phun karei song meng thun ka 4 nao mek hu jien meng bruk cakak, tỉa hala dhar. Meda lac kayua yau nan ye, di  Bảo Yên hu dom bhum sang halei jeng pala  quế, urang halei jeng pala quế, dom urang nong hu jien tỷ hadei di tuk pablei quế

Tui  ong Hoàng Quang Đạt, Chủ tịch Ủy ban bhpa bini  huyện Bảo Yên, dalam huyện urak ni hu labaih 15 ribau  hecta quế, tui  quy hoạch tal abih thun 2020 meda tagok jeng 20 ribau hecta. Meng yaom tani tanat yau urak ni, tal thun  2025, ye 20 ribau  hecta quế meda ba mai meng 800 – 1.000 tỷ đồng yaok thun.

Daok bruk pablei phun quế, tapz roh duah drak pasa, tui pambuak bruk song dom  gah prong di negar langiu, Bảo Yên mboh phun  quế lac labik biak siam ka mik va urang nong di huyện dalam 20 - 30 thun tal. Anak meta, huyện dok peih bruk ieu da-a dom gah đầu tư  praong mai ngak dom pandap meng  quế, saong daok daong palagaih di abih ka mik va pala song patagok janih phun ni.Ong Hoàng Quang Đạt lac

\ Khol hulin jeng hu panuac likau tỉnh dong pala  quế song yaom  5 triệu đồng/hecta. Abih di nyu nan lac, khol hulin pataom kapul urang kiểm lâm pambuak bruk song jabat ngak nong tacei pato bhap bini ilamu  pala  quế. Langiu di nan, ngan song dom boh sang hu taneh min oh hu phun jien pala ngak, khol hulin ba menuac mai dong pala  quế. Khol hulin daok cong khin  ba  Bảo Yên jeng bhum taneh  quế praongdi  Lào Cai, samu song Văn Yên (Yên Bái).

Bảo Yên dahlau deih lac taneh pala glai, min dahlau deih bruk ngak glai oh brei rilo kein laba ye urak ni, quế daok brei mboh lac, janih phun rik dong pacang hajao taneh klak saoh, bo dok ba hatai khin patruh eik patrun kathaot, ngak kaya meda di yaok ribau urang nong hu jeng biak./.