Adat cambat di urang Dao đỏ
Thứ hai, 00:00, 21/09/2015 Hanipha Hanipha

Di Sa Pa urang Dao đỏ hu menuac urang dang ka 2, hadei di urang H’Mông (dok ieu lac urang Mông). Urang Dao đỏ jeng hu asar mai meng Vân Nam, Trung Quốc, song lac kapul sit di urang Dao pandaun mai Việt Nam meng abhap 13 tal dom thun 1940 di abap dahlau. Urang Dao đỏ dok rilo di dom xã : Tả Phìn, Nậm Cang, Thanh Kim, Suối Thầu, Trung Chải…

 

Tui dom urang roh duah ye urang Dao hu talei pajaih haong urang H’Mông. Dahlau deih 2 nyaom ni hu sa asar, min hadei di tuk meng Trung Hoa tame Việt Nam ye 2 nyaom ni hu dom janih karei di gauk. Urak ni, tal Sa Pa khol drei meda mboh bruk karei di gauk di urang Dao song urang Hơ Mông meng thaik thaot, khan aow, bruk mbang ngui dok dang....min urang jeng dok haong gauk di bhum ceik yaom lac labik glong labik beir karei di gauk.

Meyah urang H’Mông bhain daok di dom labik ceik glaong ye urang Dao bhian daok di labik thung lũng atau di kreh ceik piah pala tangei, ngak padai song pala thảo quả. Urang blei salih bhain mai blei tal sang, ba tapa Trung Quốc pablei nan ye rai duik di urang hu ginup meda. Rilo sang hu radeih mac, hu tivi, hu sang daok hu xe hơi, jamriak liua piah pandar ka bruk ngak nong.

Urang Dao hu rilo nyaom, min di Sa Pa rilo meng lac urang Dao đỏ, kayua urang kamei bhian mbar khan meriah atau tuak muat meriah, aow sambo hijao jhuk min hu rilo bingu meriah song patih di takuai song takai aow. Khan aow di urang Dao Đỏ hu mong lac mekre di abih di Sa Pa. Urang kamei Dao Đỏ dok hu adat buac meneing kacom song mbuk di angaok thei ka nyu siam. Urang Dao jeng hu akhar haroh tui akhar haroh Hán klak ieu lac haroh  Nôm Dao, min janih akhar haroh ni urang taha meng thau puac, thau vak saong thau makna di nyu.

Urang Dao jia lac, sau lac muk kei di urang nan ye sau tuk halei jeng hu iek prong. Langiu di nan, urang likei hu iek lac bauk dam hadei di tuk hu lễ cấp bằng sắc di labik pok kakuh. Urang jeng hu dom adat cambat karei yau ye sang halei dok ngak alak brei klauk sa dhar kayau anak sang, oh brei urang karei tame kayua sahaneng lac hu urang karei tame ye alak mesam song khet. Tuk mboh hala tual anak sang urang Dao, urang oh tame. Dalam sang hu urang kamei ndih tapui jeng hu tual hala anak sang, piah oh brei urang karei tame, huac anek kamar bahrau ndik tapui nyu haiy rilo 

Urang jeng oh brei rapao akaok anek naih Tuk cakak mbuk, kuak akaok ka uranaih, urang piah hasit mbuk di kreh akaok, kayua jia lac labik nan lac labik daok di suan yava anek menuac, piah hasit mbuk yau nan uranaih oh ruak kik pandik harao. Urang jeng oh brei likei atau kumei oh lac diuk pasang oh brei thaot hong gauk. Tuai du lịch khin thaot siam di abih brei tangi sua dahlau.

Yaok thun urang Dao jeng hu dom rija roya yau “Hội tết, chat tamia” di harei 1 bingun saong 2 bingun bilan sa tui sa ka ia bilan, “pataom daoh dam dara” di harei 10 bingun bilan sa tui saka ia bilan di palei Tả Phìn, atah di ban sit Sa Pa labaih 12 km. Palei ni hu angan je song dom janih khan bai ginup sambo màu song bingu la hu ngak meng plak tangin gheih di urang kamei H’Mông atau urang kamei Dao. Abih di nyu nan lac, urang hu jru menei ia meng hala glai di ong muk urang Dao Đỏ caik veik mbiah tal harei ni, biak siam ka tuai damuai nao atah gleih ghar./.

 

 

 

 

 

 

Hanipha
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)