Adat ieu yang glai di bhapbini Giáy Lai Châu

Adat ieu yang glai di bhapbini Giáy hu meng lavik mai. Bhapbini sahaneng lac ieu yang glai piah glai me-om pacang ka anek menuac, caong ka puk palei bui sambai, bhapbini hu trei sir, haniem phuan…Adat ieu yang glai hu dom rai nao dahlau caik veik ka anek taco piah pato pakai anek taco khik iek galai. Lường Hạnh, urang vak di rayo sap ndom VN daok di bhum Tây Bắc hu kadha vak khan brei thau adat ieu yang glai di bhapbini Giáy daok di palei Nậm Loỏng, phường Quyết Thắng, ban sit Lai Châu:            

Yaok thun, tal harei 2 bingun bilan 2 kasa ia bilan, mikva bangsa Giáy palei Nặm Loỏng, phường Quyết Thắng, ban sit Lai Châu peih ngak adat ieu yang glai. Tui mikva, adat ieu yang glai ieu lac “ Tu tỉ ”, adat ini hu meng lavik mai, hu mikva dalam palei khik veik tapa rilo rai. Yaok palei di bangsa Giáy jeng hu sa glai ginreih (glai pakauk), oh brei thei tame kaoh phun, jah glai. Mikva sahaneng lac, thun halei jeng njauk ieu yang glai ginreih piah caong ka bhapbini puk palei hu khang kajap pren yava, raidiuk siam mekre, raong pabui, menuk, kubao, limo oh gaok jit ruak, brah padai bak sang…Amuk Giào Thị Mý daok di palei Nặm Loỏng, phường Quyết Thắng, ban sit Lai Châu brei thau : Palei tabiak adat lac glai pakauk oh brei urang halei tame glai nan, oh brei kaoh phun, thei kaoh phun, urang dalam palei thau njauk phạt mek jien mai ngak yang. ”

Dalam labik glai pakauk, mikva pilih ruah sa labik taneh tapak samu ala got phun praong, ông Mo lac urang hu angan je dalam palei gam saong dom urang likei dalam palei ba pabui, menuk tame glai raih ngak adat. Abih di nyu nan lac adei saai kumei oh brei pataom mbaok tame. Salao ngak yang oh kurang hu ndiuk, alak saong baoh kayau, ahar meneing hu bhapbini dalam palei rik tame piah ieu yang glai. Hadei di tuk ngak bloh ralo pabui, menuk tuk pasak, salao ieu yang hu ba tabiak, ong Mo ngak adat ieu yang, blaoh blai abih gauk pamaong nao gah salao ieu yang pok panuac salih mbaok ka sang drei ndua thar phuan yang glai saong caong ka abih gauk hu siam mekre, haniem phuan. Saai Giào Thị Kiều, sa urang daok di palei Nặm Loỏng, Phường Quyết Thắng, ban sit Lai Châu brei thau : Ieu yang glai lac piah caong ka bhapbini dalam palei thei jeng khang kajap pren yava, caong ka hajan lagaih angin siam, pala drak njauk, phun pala tamuh siam, ieu yang glai piah abih gauk thau khik caga glai, khik caga halau ia”

Tal harei 3 bingun bilan 3 saka ia bilan, mikva dalam palei gilac peih ngak yang glai mbang ka 2. Dom adat jeng hu mikva peih ngak yau ieu yang glai harei 2 bingun. Tui mikva, ieu yang glai mbang ini lac piah kuhria caga ka bilan pala drak, caong ka lingik ba hajan mai piah pala drak hu mbuan lagaih. Ieu yang glai piah hu ia ka mikva pala drak, phun pala tamuh siam.  Ông Giào Văn  Hiến daok di palei Nặm Loỏng daok brei thau lac :“bilan 2 ieu yang glai blaoh, min tal bilan 3 kuhria caga pala drak  nan ye mikva ieu yang veik piah caong ka bhap bini ngak hu rilo athar padai, akaok bei. Ieu yang glai lac piah kakei anek taco ba gauk khik caga glai, hu glai meng hu ia piah pala drak.

Ngak adat blaoh, urang hu mbaok tame ieu yang glai ba gauk mbang menyum saong ba hasit pandap ieu yang mai ka sang drei. Dalam dom harei ieu yang glai, mikva dalam palei hu adat pakauk oh brei ka urang langiu tame palei, oh kaoh phun glai pakauk, meyah thei ngak suan njauk taong phạt tui adat palei. Urak ini, dom labik glai pakauk di palei tuk halei jeng hu mikva khik caga catang, mikva oh thei jah tak glai pakauk, phun kayau tuk halei jeng hijao mekre luac thun./.

                        Thúy Linh