Adat likhah urang bangsa Thai
Chủ nhật, 00:00, 15/11/2015

 

         

Kapul gah likei mai sang kumei, dahlau tuk ngak likhah, ong nyuk da-a anek metau kumei saong likei mai labik takai nyan gah langiu, labik hu caik sa baoh thon meng ban sit. Urang buh tame thon ban nan dua baoh jien pariak mbong, tuh ia tame, iew lac “nặm ngân, nặm căm” piah rao takai. Ong nyuk da-a anek metau kumei, likei, yaok urang caik sa gah takai tagok takai kanyan tal sa, gam rao takai gam puac panuac tadhau ayuh. Tui ong Lường Song Toàn, bruk rao takai ka metau kumei, likei hu makna yau ini:

 

 Urang sahaneng lac, dahlau diah tuk daok ranaih umo thei jeng hu ayut ranam di drei. Yau nan ye, tal tuk likhah jeng diuk pasang ye dahlau di tuk yam tagok takai ka-nyan, ong nyuk brei ngak adat rao takai. Adat rao takik brei hu thon bar, buh tame hasit baoh jien pariak, iew lac ia ameh ia pariak tui sap Thái “năm ngon nặm căm”. Nan lac rao abih dom tavak hatung meng dahlau diah, tuk yam tagok takai ka-nyam sang likei ye dua diuk pasang brei rao takai, dahlau jeng diuk pasang thei jeng hu ayut anit ranam di drei yau nan ye tok diuk tok pasang ye brei anit ranam gauk sa hatung hatai  saong gauk.

        

Adat lakhah yaom lac mbuan mbiah min ngan saong urang Thái nyu daok khang jang  adat cambat. Bruk ginreih jeng yau makna di adat ini mbang dalam tal akaok sahneng di diuk pasang birau birang. Yau nan ye, dahlau diah ngan saong urang Thái, klaoh gauk nan bruk praong yau megei lingik, takik urang hu pasang, hu diuk blaoh daok hu payo.

         

   Dahlak mboh nan oh lac pato pakai diuk pasang birau bo tapa nan brei ka urang karei dom rairah hadei pasang tame ngak tui, nan ye meng kan takik diuk pasang“mbang puh”, kadua tra oh klaoh gauk. Meng jalan pato pakai tui adat hukum nan dahlak mboh diuk pasang meng kan biak anit ranam gauk. 

Hadei di adat rao takai, diuk pasang birau brei panuac hlan kan anak mukei. Urang Thái lac adat “kin cáy xoong căm”. Adat nan brei mboh panuac hlan kan di diuk pasang birau daok saong gauk tal sarituh thun taha, tal mbuh patih kok.

Tuk ngak blaoh adat nan lac tuk dua gah likei kumei brei lakhah blaoh, ye urang brei ngak salao kaya iew lac “kin cáy xòng căm”, nan lac adat panuac hlan di dua urang anak kapan kakuh muk kei. Dua diuk pasang daok caik khoi, ong nyuk lang kan lac meng harei ini dua urang jeng diuk jeng pasang hu brei  muk kei thau dua diuk pasang daok saong gauk tal sarituh thun taha.

Adat “kin cáy xòng căm” brei caga dom hagait? Saong, urang brei ngak yau habar? Ông Lường Song Toàn brei thau:

 Adat nan hu dua drei manuk, sa drei manuk tano saong sa drei manuk  binai salih ka diuk psang, dua pok ndiuk, dua cavan alak, sa klaok alak, sa caik alak tapai hu dua gai nyuk. Kreh dua gai nyuk tapai nan hu cuk sa kong pariak makna lac daok saong gauk tal luac raidiuk. Tuk ong nyuk lang kan blaoh, urang hak rilo dua drei manuk, sa drei manuk metak saong sa candiah ndiuk ye cagar tangin brei ka diuk, daok manuk binai ye cagar tangin brei ka pasang. Urang mbang blaoh menyum cavar alak, hadei di nan menyum alak cần. Dua diuk pasang mbanganak mbaok gru da-a yang, muk kei saong hu mbaok di gauk gar mikva mai maong iek, mbang thề saong gauk ye hadei ini oh pableik panuac karei, yaom lac jaoh taglaoh jeng oh klaoh gauk. 

Bloh brei harei taduan raok metau kumei, metau kumei saong dom phù dâu tuk yam takai tame sang gah likei brei padeih piah ngak adat piah ndol me-om kaok. Habar brei ngak yau nan? Ong Lường Song Toàn langyah:

Anek metau kumei tuk mai sang likei bhian tuak me-om ndol, dom phù dâu brei me-om ndol. Tuk yam tame sang, meyah daok tamaha kumei ye tahama saong dom wa, anai gah pasang taduan raok di takai nyal saong ba ndol piah. Adat piah ndol yau brei thau lac anek metau min yau anek kumei di drei, yau nan ye tuk yam tame sang tahama kumei brei piah ndol saong anek metau brei thau anit ranam, iek praong amaik, oh hu bruk hagait kandah gauk.

Baoh ndol biak hu sangka dalam adat cambat di urang Thái. Meda lac rilo urang oh ka thau atau thau min oh ka tantu cambaic laic bruk urang Thái oh brei me-om ndol dalam sang. Tuk halei dalam sang hu urang plang lahik,  tuk nan metau likei di but pajaih nan meng brei sik ngak rilo manuk ada piah da-a yang, saong tok eng metau nan hu brei me-om ndol tame sang hu. Kayua yau nan ye, dalam harei lakhah, metau kumei brei me-om ndol min dahlau di tuk yam takai tame sang, brei taoh ndol, amaik pasang nan lac urang piah ndol ka metau./.

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)