Đắc Lắc : Rija Bun Pi May – Lào, khik ilimo bangsa Lào di taneh VN

 tỉnh Đắc Lắc hu labaih 220 urang Việt asal Lào, daok rilo di xã Krông Na, huyện Buôn Đôn. Meng thun 2013 tal ini, rija Bun Pi May – Lào hu peih ngak yaok thun hu rik daong tame bruk khik ramik ilimo dom bộ tộc Lào, pasiam veik dom ilimo gheih mekre daok mbuan si lahik nao tuk mikva nao daok di bhum taneh barau. Kadha vak di H Xíu, urang vak di rayo sap ndom VN daok di  bhum Tây Nguyên.

“Bun Pi May” tui sap Lào lac “ tết uan thun barau”, lac tết meng kan di dom bộ tộc Lào. Kayua agama Phật hu tuk lac agama di taneh ia Lào, nan ye dahlau thiah Bun Pi May hu rah tabiak dalam luac bilan 5 di phật lịch. Piah ka nyu lagaih saong raidiuk barau, urak ini tết Lào hu peih ngak meng harei 13 tal harei 16/4 saka ia bilan yaok thun saong lac rija praong abih dalam thun.

Dalam tuk Bun Pi May, hu rilo rija roya gam rah tabiak, yaok rija roya jeng hu dom makna karei gah tâm linh. Dahlau di baih lac lễ “Xày bạt – Tắc bạt”, hu makna lac “ pok pandap –  mek pandap”, bhapbini pok ndiuk, pandap, ahar keo ka dom ong bhik, brei thau hatai pok je saong taduan mek panuac  tadhau yuh. Patui di nan, dom ong bhik ngak lễ, caong likau meng Kinh Phật di Lào, ngak lễ palao menyek, palao bè – likau abih kanjah jhak. Urang  Lào sahaneng lac, dom baoh bè saong menyek bingu theik tui ia ba nao dom bruk oh patuah jamo, piah raok sa thun barau siam mekre jang. Ông Y Lươm Knul, phó akaok uy mban bhapbini xã Krông Na ndom lac “Rija Bunpimay lac sa rija praong abih di urang Lào. Hu biak rilo dom Lễ yau  lễ menaiy  phật, hadei nan lac lễ kak mrai takoi tangin; likau patuah jamo, likau ka pren yava khang kajap blaoh palao bingu. Tết meng kan di urang Lào ini piah drei raok thun barau hu dom bruk barau jang, siam mekre jang ka abih menuac sia hu dom patoah jamo jang”

Dalam harei tết Bun Pi May di urang Lào, tuai mai xông sang hu po sang kak talei mrai tame takoi tangin, yau ye panuac tadhau yuh pren yava khang kajap saong  kadha bui sambai. Dom urang hu kak talei mrai takoi tangin ye takik di abih 3 harei hadei meng hu talaih mrai tabiak truh takoi tangin piah taduan mek dom patuah jamo, pren yava saong hiem phuan luac thun.

Bui sambai, chreih chrai di abih dalam tuk ini, lac lễ “Bun Hốt Nậm” – Harei thaik ia. Tapa nan, urang ranaih umo bhian thaik ia tame urang praong thun piah brei thau hatai pok je, tadhau yuh pren yava, kajap kro po pajeng, ngak mbang hu ginup meda; ayut thaik ia tame gauk piah caong ka thun barau siam mekre. Ông Hồ Quyết Chí, urang bangsa Lào daok di palei Trí A, xã Krông Na, lac :“Adat thaik ia di urang Lào ini hu meng kan livik paje. Thaik ia lac piah ka abih gauk hu haniem phuan. Tadhau yuh ka urang daok di taneh ia Lào, meng taha tal ranaih, likei kumei jeng hu haniem phuan dalam raidiuk”

Salah bruk thaik ia, thei jeng pasah, min thei jeng bui sambai, urang jia lac, hu rilo menuac thaik ia ye taduan mek hu rilo bruk patoah jamo saong haniem phun di thun barau.

Mbang camereip hu mbaok tame rija Bun Pi May di Việt Nam, amuk Xạ Thả Phon Sư Nôn Tạt, sa urang tuai Thái Lan, lac urang asal Lào brei thau, amuk biak bui sambai saong mboh hadah mbaok ka bangsa drei kayua daok pak bhum taneh barau min dom urang ini jeng khik hu ilimo mengkan di palei negar “Dahlak mboh di Việt Nam, dom urang Lào pak ini yaom lac hu bruk lai srau ilimo min jeng daok khik hu ilimo meng kan di bangsa drei. Dahlak mboh biak haniem phuan kayua yaom lac daok di bhum taneh barau min urang jeng daok khik ramik saong peih ngak hu sa rija roya, khik hu ilimo mengkan mai di bangsa”

  Meng bruk daong di karja huyện Buôn Đôn  saong kapul hữu nghị Việt Nam  - Lào tỉnh Đắc Lắc, Bun Pi May hu peih ngak dalam luac 3 thun jaik ini, daong urang bangsa  Lào di labik ini hu daok dalam ilimo mengkan di bangsa drei. Langiu bruk peih ngak rija Bun Pi May di bilan 4 yaok thun, kapul hữu nghị Việt Nam – Lào tỉnh Đắc Lắc daok peih dom tal alat ragam mengkan, pato daoh ragu daoh bhapbini Lào ka mikva. Yau nan ye ilimo Lào di Đắc Lắc, maong lac daok lihik nao  hadei di yaok ratuh thun mikva mai daok pak bhum taneh barau, urak ini daok medheih tagok; pabak bruk ilamu di dom bangsa dalam tỉnh, daong ngak brei bruk jum pataom Việt Nam – Lào dak harei dak khang kajap./.