ADAT TẨU SAI – ILAMU GHEIH MEKRE DI BANGSA DAO TIỀN
Thứ bảy, 00:00, 29/06/2024 Urang lang: M.Phuong Urang lang: M.Phuong
CHAM.VOV.VN: Bhap bini bangsa Dao Tiền daok rilo di tỉnh Cao Bằng. Meng tuk menek tabiak, praong tagok tal tuk nao veik haong muk kei, urang Dao Tiền brei ngak rilo adat cambat praong sit karei gauk, min adat praong abih lac Tẩu sai – lac adat cấp sắc 12 gom. Adat Tẩu sai langiu di brei mboh ilamu gheih mekre di bangsa Dao Tiền, daok brei mboh adat ngak menuac, ba anek menuac tal siam mekre, tal halau gha saong muk kei. Da-a mikva saong taong abih gauk duah thau ka adat Tẩu sai di urang Dao Tiền dalam kadha “dom bangsa adei sa-ai” hadei di ini.

Adat Tẩu sai lac adat praong abih dalam dom adat dalam rai ngak menuac di urang likei bangsa Dao Tiền, hu mbaok di taong abih dom urang dalam but pajaih. Piah hu ngak adat Tẩu sai, urang likei Dao Tiền brei rah tapa Adat Quá tang – nan lac adat cấp sắc 3 gom saong Adat cấp sắc 7 gom. 

Sa-ai Bàn Thị Thanh, daok di palei Khuổi Hoa, xã Thịnh Vượng, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng brei thau: “Lac adat praong abih dalam rai ngak menuac di urang likei Dao Tiền haong biak rilo adat cambat, nan ye Adat Tẩu sai hu tukvak kuhria caga dui atah tal dom bilan, brei caga tani tanat biak rilo janih, meng khan ao, pandap pandar, jien, brah… Yaok sang ngak abih dom pluh triệu đồng. Urang hu cấp sắc 12 gom hu bhap bini puk palei ikek praong di abih, jeng gru ieu yang pakat glaong, ginup angan je piah dang tabiak ngak dom adat praong ka puk palei”.

Dahlau meng tuk ngak adat, di langiu pabah mbang sang ngak adat, urang tauk dom blah sớ akhar Dao vak angan di dom gu diuk pasang hu ngak adat jeng yau panuac likau di dom urang nan. Sa baoh tatua kayau hu padang pak di pabah mbang sang piah ka yang mebhang, muk kei nao angaok nan tame sang. Dalam sang hu rami ramik gheih mekre. Gah la tabung sang lac khung tual harak gar lý lịch di dom urang hu cấp sắc. Klau gah daning tual dom blah rup cih pok kakuh di urang Dao tui adat cambat tanarakun, gah hanuak tual blah rup cih Tam Thanh di gru praong, gah ieu  tual dom blah rup cih di dom gru daong bruk, gah kreh tual blah rup cih di but pajaih.

Tuk ngak adat Tẩu sai, urang Dao Tiền padang dom bàn thờ di 3 mbaok dalam sang. Langiu di nan daok hu sa bàn thờ praong hu ngak dreih yau baoh sang caik di kreh sang saong hu makna lac labik daok di dom urang lin di yang mebhang mai iek ngak adat. Angaok bàn thờ caik sa drei pabui saong sa drei menuk tuk. Dom bàn thờ daok veik jeng hu ahar, lasei saong hasit ralow.

Dalam Adat Tẩu sai hu tal 14 gru ieu yang piah vak harak sớ, yaok gru nao ngak adat bhian ba tui meng 1 - 3 đệ tử daong bruk. Kayua hu rilo adat cambat nan ye adat Tẩu sai dui atah meng 3-5 harei malam haong rilo adat cambat yau ye: Adat pok pabui da-a muk kei, dom po yang; adat pathau thổ công daong khik ramik dom pandap panda saong taduan raok pháp sư, binh mã; adat kakuh pathau khan muk kei, dom po yang ka bruk but pajaih peih bruk “chay tịnh” ka cấp sắc 12 gom, adat ba binh mã di đệ tử tabiak ngũ đài piah pasram chat tamia, adat cúng saong chat tamia bui sambai haong binh mã di dom đệ tử saong dom suan yava urang metai oh siam hu laoh mai taom gaok muk kei; adat ba dom đệ tử nao tapa kraong craoh saong cúng ka dom đệ tử hu jeng cim phượng par tagok ngũ đài; brei ấn tín ka dom đệ tử ngak adat saong cúng ba dom urang diuk di 14 đệ tử nao tapa kraong, craoh; cúng likau siam mekre ka diuk pasang dom đệ tử, jao binh mã di yaok đệ tử brei ka Ngọc Hoàng, pathau khan haong langik tasik ka adat tẩu sai hu ngak salah blaoh. Puac di abih lac adat palao dom yang mebhang nao veik labik klak, tamat Adat Tẩu sai.

Urak ini, Adat Tẩu sai di bhap bini bangsa Dao Tiền di tỉnh Cao Bằng jeng daok hu khik ramik, min hu rilo salih bharau siam lagaih, oh daok trak damak gah jalan ngak dom adat, tukvak ngak adat jeng hu dui katut veik, daok 2 - 3 harei min, jien ngak adat jeng trun daok di tanut mbiah, pabak hu bruk ngak adat bo oh palai pajoa, ngak kan kandah tal baoh sang. Gam haong nan, adat cấp sắc daok hu peih ngak piah likau siam mekre, salamat, patuah jamo ka baoh sang./.

Urang lang: M.Phuong

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH  “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

KADHA DAOH “VUI MUA LUA MOI - UAN PADAI BIRAU”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Vui Mùa Lúa Mới” hu radaoh Thanh Pháp vak tui ragu daoh di urang J’Rai. Kadha daoh ini mek hu yai B, mbang pakacah kadha daoh ndom ka huyen Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận dalam thun 2020.

24/11/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)