Bi-ar giang hu ngak tabiak piah vak, piah pandar dalam dom adat cambat bo daok piah ngak mekre, ngak jeng ilamo hadah krah dalam baoh sang di urang Mông. Kadha dom bangsa adei saai harei ini, daa mikva saong taong abih gauk pang kadha vak hu ba tagok mbao Bangsa saong patagok hu ndem ka bruk ngak bi-ar giang di urang Mông
Sang saai Sùng Y Chư daok di puk Chà Đáy, xã Pà Cò huyện Mai Châu urak ini jeng daok khik hu bruk ngak bi-ar giang. Saai brei thau, pandap piah bi-ar lac mek meng phun giang saong pilih ruah dom phun giang “bánh tẻ”. Phun giang hu kaoh sit, tuk haong bau ghing saong tapung dalam sa melam, hadei di nan buh tame kadung saong pa-auk. Tal tuk giang lamin ye ba tabiak jan klik blaoh halang mek ia, mek dom cat tabiak langiu. Ia giang (tapung bi-ar) hu lai tame ia hacih, yuh nao yuh mai tal tuk tapung ralai abih. Dhar phun giang tok daok veik dom talei sit sot, tuk nan meda ngak ngak bi-ar.
Saai Chư ba kol dahlak nao tal kadung pa-auk giang, mek gai vak tame kadung, klaak janih xơ. Hadei di nan, meng khung màn ngak blaoh, saai jaok tapung bi-ar saong tuh tagok samu di mangaok mbaok blah khan bai. Ini lac bruk kan hasit, urang ngak bi-ar brei hu ilamo piah hu blah bi-ar gheih, siam. Tuk tapung bi-ar hu tuh samu gauk blaoh, saai Chư padang khung mbleng tui gah hu ia harei piah pabu bi-ar ka thu. Bi-ar thu blaoh taoh gah jhih bi-ar dahlau, hadei di nan taoh abih blah bi-ar tagok, yau nan, lac ngak salah bruk ngak bi-ar giang. Bi-ar ngak meng giang nyu racin, sambo kanjik gheih meta.
Saai Phàng A Lớ, lac urang jakar ilamo di xã Pà Cò khan lac, bi-ar giang hu makna biak praong dalam ilamo di urang Mông, kayua yau nan ye di xã, meda lac urang kumei Mông halei jeng thau ngak bruk ini. Bi-ar giang hu pandar dalam dom harei rija roya, ieu jang, adat thau dhar phol… Bi-ar giang hu pandar piah tuan tagok daning di kreh sang, hu pagam hasit blau manuk tano tagok nan lac bàn thờ piah pok kakuh muk kei. Di tuk Tết tal mai, urang Mông salih bi-ar giang bahrau. Dom blah bi-ar giang hu cakak sit tabiak blaoh tauk tame góc sang, gheng sang, dom pandap pandar dalam sang haong makna lac niêm phong, uan umo thun, tamat thun klak, uan raok thun bahrau.
Urak ini, rilo baoh sang ngak bi-ar giang piah pabak ka raidiuk yaok harei kayua bi-ar giang biak siam, nyuak saong meda pandar hu ka rilo bruk karei di gauk. Rilo baoh sang ngak bi-ar giang piah hu jien mek tame tani tanat. 1 blah bi-ar hu yaom meng 20 - 30 ribau đồng. Urak ini, di Pà Cò hu labaih 20 urang kumei ngak bi-ar piah pablei ka dom tinh, ban karei saong payua trun Hà Nội.
Di Homestay A Páo (daok di xã Pà Cò), rilo pandap pandar yaok harei hu po sang ngak mekre meng bi-ar giang biak gheih meta dreoih yau rup cih, gom đèn lồng. Bi-ar giang daok hu pandar piah ngak mekre ka klaok alak, bàn mbang… Ini jeng lac sa bruk ngak gheih makre, ngak jeng ilamo hadah krah di bangsa Mông di Homestay ini. Daok di mô hình Sang khik ramik ilamo Mông di xã Pà Cò, bi-ar giang hu pandar piah tauk di mangaok daning sang biak gheih. Bruk ngak bi-ar giang lac sa ilamo meng kan biak hadah krah, bruk khik ramik saong patagok bruk ngak bi-ar giang lac rik daong jhul tagok bruk cak rok kinh te, khik ramik dom yaom glaong ilamo meng kan hadah krah di bangsa Mông./.
Viết bình luận