gheih mekre krem - laa paghang apui Xuan Lai
Thứ ba, 00:00, 22/07/2014

Gheih mekre kreim, la a pakhang apui Xuân Lai

 

     Mikva saong grauk yut uranam !Phun kreim, la-a lac phun pala hu yaom kinh te glaong. Yaok palei, yaok bangsa jeng thau pandar dom phun kreim, la-a ngak tabiak dom pandap takre siam ka raidiuk, ka bruk ngak mbang di bangsa drei, lingiu di nan daok ngak hu dom janih pandap biak karei, biak gheih mekre. Kadha “Dom bangsa adei saai” harei ini, kol dahlak  likau khan tal mikva saong grauk yut dom pandap ngak mengkan  hu ngak meng krem, la-a di mikva huyen Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.

 

Palei Xuân Lai, xã Xuân Lai, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, meng livik mai ini jeng saong daok khik ramik saong cakrok bruk ngak mengkan, mek phun kreim la-a piah ngak tabiak dom janih pandar pabak ka bruk ngak mbang yaok harei. Piah hu rilo janih pandap di palei ngak, bhapbini dalam palei hu sahneng duah, ngak tabaik dom blah rup cih meng kreim, la-a pakhang athak apui, ngak jeng dom janih pandap biak karei, biak gheih mekre..

Palei ngak kreim , la-a Xuan Lai humeng yaok rituh thun ini mai saong cakrok khang di dom thun 90 di abap dahlau. Pandap ngak rilo di bhapbini pak ini lac dom janih padap pandar dalam sang yau : bhan, kik, kanyan, sào… Meng labaih 10 thun gilac mai, meng hu urang blei dak harei dak rilo, dom sang salih tapa ngak blah rup cih meng kreim, la-a pakhang athak apui. Min, kayua meriak gauk khang di darak pasar, dom sang salih bruk ngak mbang, dalam palei tok daok sa sang ngak, min ngak oh rilo.

Nao ravang labik ngak rup cih meng keim duy nhất daok veik dalam palei, saai Nguyễn Đình Quang, po labik ngak nan brei ka kol dahlak thau: sang saai hu 12 thun ngak rup binguk  meng kreim saong jeng lac sa dalam dom urang akaok meti ngak iek mboh hu siam lagaih janih pandap barau ini. Dahlau thiah, bruk ngak di sang saai Quang nan lac dát laneng, piah paglaong bruk meriak gauk ka pandap, saai hu cih bingu la ka blah dat meng kreim, la-a jeng blah rup cih gheih mekre hu bingu la, phong canh. Dom pandap di sang saai ngak tabiak samal meblah hu darak pasar. Rilo urang mboh mekre hu ba dom blah rup cih di drei mai ka sa-ai tagok laneng. Dalam tuk ngak, tận dụng dom mbaik kreim, la-a labaih, klaak, saai mek talei havei ia kak veik jeng phên saong ngak jeng blah rup cih, peih tabiak jalan nao barau ka palei ngak. Camereip, pandap ngak tabiak oh hu labik pablei, sai njauk nao grauk labik piah yaih khan pandap. Hadei di dua thun glaih glar, pagam saong plak tangin gheih ngak di urang ngak saong ilamu bhap bini dalam pandap ngak, hu peih tabiak jalan ba rup cih di sa-ai hu mbaok di  dom darak pasal dalam taneh ia saong lingiu dunya. 

Saai Quang khan lac : khin ngak hu bruk ngak rup cih meng kreim ini brei tari taring, tani tanat dalam yaok công đoạn, meng bruk tram ia, kuah kanduh, pambu thu, pakhang, kak jeng phên, cih mẫu, kuah rup cih tal ngak khung. Yaok bruk jeng hu dom kadha karei, meyah urang ngak oh siam sa công đoan ye nyu ngak khut tal chat luong di abih pandap. Min, bruk cih mẫu ngak bingu la ka blah rup cih hu saai taong yaom glaong jang, kayua nyu brei hu bruk naih gheih gam saong akaok sahneng hadah krah di urang ngak.

Tui saai, piah ngak tabiak sa blah rup cih gheih, bruk praong abih lac brei hu pandap ngak siam. Phun la-a brei daok that, jangaih, ginup thun, hu urang ngak tram dalam ia jaik 4 bilan piah pandar hu suai livik, oh njauk anek mok nyu mbang saong paglaong độ dẽo. Hadei di tuk sraong tagok, dom phun la-a thu hu dom urang ngak naih gheih mbeik jeng dom mbaik gai tapak blaoh ba nao kuah kanduh, pambu thu. Bruk njauk biai nan lac, dom janih pandap ngak meng krem, la-a meyah oh hu pambu pandiak, oh ka ginup thu meda ngak brei sambo di blah rup cih nyu jhuk. Hadei di nan, la-a hu dak tapak tame dalam ging saong hu pakhang meng pon. Tuk pakhang siam di abih lac ging paghang brei sir, athak par rah abih, apui oh brei khuah. Hadei di 5 harei, la-a ba tabiak nyu hu sambo kanhik jangaih atau nâu sẫm. Krem, la-a hadei di tuk paghang hu urang ngak kaoh jeng mbaik sit blaoh mek talei havei ia pagam veik, tui caong khin di tuai meda cih veik atau cih tui hatai takre, blaoh mek dhaong haluak kuah kanduh, ngak jeng thaik tui jalan cih. Yau nan ye, rup cih kreim , la-a paghang apui Xuan Lai hu biak rilo janih, rilo kích cỡ. Meng labaih 100 mẫu, sang saai daok khik ginup janih rup cih bhap bini, rup cih Đông Hồ, rup cih tu quy, phong canh, asal kadha tự do. Rup cih hu tuai damuai takre saong blei rilo lac rup cih phong canh, phố klak, tứ quý. Yaok thun, sang saai pablei tabiak taneh ia langiu yaok rabau blah rup cih, rilo meng lac di tuk jaik tame tet, kaoh jien phun tabiak, sang saai laba hu labaih 200 trieu dong. Yaom lac ini bruk ngak meng tangin, pandar chat lieu mbuan duah, hu biak rilo urang takre, min gam saong bruk lahik samar di palei ngak kreim, la-a Xuan Lai, janih rup cih ini daok dang anak bruk mbuan si lahik tuk urang ngak, urang khik bruk ngak dak harei dak takik, darak pasar dak harei dak sit.

Ông Nguyễn Đình Nam, Bí thư chi bộ palei Xuân Lai drut drui lac : anak dom kan kandah barau, palei ngak hu duah ka drei jalan nao barau. Min, taphia bruk kham merat di bhapbini, piah ka palei ngak cakrok dalam  tukvak urak ini, njauk hu bruk sangka di dom pakat, dom nganh saong puk palei, yau ye bruk daong phun jien, sarak, duah labik pablei…Caong khin praong abih di bhapbini pak ini lac hu brei angan palei ngak piah bhapbini patagok pren khang, kham merat khik ramik saong cakrok palei ngak mengkan di muk kei ./. 

Thúy Linh

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)