Gia Lai: Mblang tabau praong – langyah ka bruk daok tavak tavaiy di gah tabau saradang

-Angaok mblang tabau praong di mikva palei Thắng Lợi 3, xã Ia Sol, huyện Phú Thiện, ông Tống Văn Hiền daok caga kaoh tabau. Ông Hiền brei thau, ini lac vụ akaok meti ông hu mbaok tame mô hình pambuak gauk di urang nong haong sang mac, jeng lac bruk ong daok maong meng akaok vụ, kayua jalan ngak ini nyu salih barau duk saong mengkan, hu pajaih tabau barau, trun pajaih meng jamriak, pasang iek, pruh ia tự động. Urak ini, tok khin ye sang mac brei radaih di công ty mai kaoh, mai teik. Tui kuhria di ông Hiền, yaom lac yaom trun daok 800 rabau đồng/1 tấn, min ông jeng daok hu laba dom pluh triệu đồng. Meyah daok khik hu yaom, tabau vụ hadei meda hu laba jang jaik 30% duk saong vụ tabau gốc: “Pala yau dahlau tok hu 60 tấn min, meyah ngak  mô hình mẫu praong lac mek hu meng 100 tal 120 tấn/ 1 ha. Jien buh tame ngak mblang tabau mẫu jeng takik jang, tuk halei jeng hu ia pruh, phun tabau cakrok khang, takik abih khak. Sa hecta laba hu 30 triệu.”

-Ông Nguyễn Bá Chủ, Chủ tịch công ty TNHH MTV Thành Thành Công Gia Lai, libik blei tabau pala di dom bhum dalam 4 huyện gah đông nam di Gia Lai brei thau, mblang tabau praong lac jalan ngak mbang di doanh nghiệp, piah meriak gauk hu tuk thuế suất saong tanut blei tame meng taneh ia lingiu gaok yah klak. Meng livik mai, menuac sia jeng hu tanyi sua, gah tabau saradang Viet Nam daok hu hai oh tuk meriak gauk saong dom taneh ia hu yaom saradang beir ala 10 triệu đồng/1 tấn, ye urak ini, meng kein laba hu mboh meng mblang tabau praong, panuac javap calei lac “ hu” kayua năng suất, kein laba duah hu jalan cakrok: “Bruk praong di abih lac urang nong chủ động hu phun urang pala, urang pasang iek. Nan lac meng 90 tal 100 tấn lac bruk oh hagait kan. Caong khin meriak gauk saong dunya lac oh eng drei pala tui hatai drei hu. Urak ini, thuế, dom bruk karei…laneng lahei abih paje piah ka ngak habal yaom bier jang bình quân yaom xa hội meng hu laba, oh hu laba ngak habal pala veik hu.”

-Min, dalam 40 rabau ha tabau nguyên liệu pak Gia Lai, tabau pala tui mô hình mblang tabau mẫu praong tok meblah jaik 10%, daok veik jeng daok pala tui jalan ngak mengkan, daok biak glaih glan dalam khik caga kein laba bruk ngak mbang tuk yaom di darak pasal trun bair. Abih di nyu nan lac,bilan tabau thun 2017-2018 ini, tabau gaok ribuk 12, jaoh jaleih rilo, trữ saradang oh ginup tui tanut ba tabiak.

-Ông Mai Ngọc Quý, Phó Trưởng phòng ngak nong saong patagok palei pala huyện Phú Thiện brei thau, piah meriak gauk dalam tuk yaom tabau trun bair, urang nong njauk ba năng suất tagok glaong. Min, meng bruk pala drak tui jalan mengkan saong meng lingik tasik oh lagaih yau urak ini, rilo taneh pala tabau mengkan tok mek veik hu phun jien atau khat. Tapa nan piah ka puk palei khang hatai peih praong taneh pala mblang tabau mẫu praong dalam dom thun tal.

-Tabau saradang daok atau lihik dalam tukvak meriak gauk saong dunya, daok hu bilan tabau thun 2017 -2018 di Gia Lai javap calei. Nan lac paglaong talei pambuak bruk, khang hatai salih barau piah daok, piah patagok. Salih barau suai meda gaok kan kandah. Daok meyah oh salih salih barau ye njauk klak nao./.