Iek abih ruak aih gan

Tui meta maong di y học ye aih gan oh njauk lac ruak bhian randap bo hu tuk nyu lac ruak trak. Tuk gaok aih gar, dom chất độc pataom dalam tung pruac meda hu jalan piah tamuh dom ruak karei ye : pandik akaok, glaih glan, dị ứng…trak jang lac viêm đại tràng mãn tính, trĩ saong ung thư  prauc taha.

Dom urang gaok ai gar kinh niên bhian hu dua pilih ruah, atau lac kham merat ciuk, atau lac pandar jru xổ. Min, pandar jru xổ miat mbuan ba tal pandik niêm mạc saong oh siam ka baoh hatai kayua nyu ngak lahik nao dua janih pabak ka bruk ngak di baoh hatai lac kali saong chất khoáng.

            Makna ba tal aih gan

  Hu rilo makna ba tal aih gan yau ye kayua mbang menyum oh siam, takik vận động (bhian rah tabiak ngan saong urang ngak bruk van phòng); alah nao ruak tian, ein nao ruak tian; lihik ndih, căng thăng; kayua gaok dom bruk di pruac, hatung; atau njuk pakao hala, menyum biak rilo tea saong café.

Jalan pasiam ruak aih gar

          Hu dom jalan ngak biak mbuan min biak siam piah abih ruak aih gar, bo abih takik jien padai. Tok hu hasit kien trì, dom urang bhian gaok aih gar oh daok duh hatai ka bruk ini.

- menyum sa cavar ia tasau ấm dahlau di tuk nao ndih. Bruk ini daong ka rup pabhap drei meda mbuan bài tiết tabiak dom chất cặn bã piah tathuak tabiak langiu di pagaiy harei hadei.

- Menyum sa lít ia pandao saong nao takai dom minit hadei di tuk medheih tagok di var pagaiy. Atau lac menyum sa cavar ia la ar di dah pagaiy, pambuak pagam saong sah tung. Pasram thể dục gam gam. Njauk vận động takik abih dua mbang dalam harei, yaok mbang 15 minit meng bruk ndih ndang saong ko takai  yau daok ndik radaih jhuak.

- Njauk ngak jeng bruk randap nao ruak tian yaok harei, yaom lac takre hai oh. Tuk mboh yau takre nao ruak tian ye njhauk nao di tuk nan, kayua meyah padheih, aih daok livik dalam tung meda thu khang, kan tabiak.

      -Tuk gaok aih gar, drei meda mbang rilo njam metah piah pabak tame rilo chất xơ saong vitamin. Min, drei jeng njauk caik hatai, rao hacih njam saong khik hacih saat pandap mbang menyum. Ia dar ko jeng biak siam dalam bruk iek ruak aih gar, meyah mboh biak đậm, drei meda lai tame ia baoh kayua salih ka saradang. Oh mbang rilo jang dua hanoi yaok harei, kayua nyu hu rilo calo ka dom urang halei takre trun kilo. Menyum ia kruac lai saong ia pandao meng 2 tal 3 mbang sa harei. Langiu di nan, njauk mbang dom janih baoh kayau piah patagok chat xơ yau : medar, patei, Cà rốt; tamun, cam, ritak, Bắp cải. Patei lac jru biak siam piah iek ruak aih gar, kayua patei hu chất xơ biak glaong. Patei daong ka pruac ngak bruk siam. Taphia di nan, chất kali hu dalam patei hu daong cơ ruột ngak bruk siam.       

-Ia ép táo atau táo jeng lac jru nhuận tràng tự nhiên. Sa baoh táo yaok harei piah tuk halei jeng khik ka rup pabhap khang kadang, patagok hệ thống miễn dịch.

-Mơ tuk halei jeng ngak patrun aih gar, min jhui lạm dụng nyu ralo. Kayua meyah mbang biak rilo dalam sa tukvak lac makna ba tal aih traoh. Meyah oh njauk bilan mơ, drei meda pandar mơ thu, meda pandar pagam saong quả hạnh jeng biak siam. Mận meda mbang dreih yau mơ, min jeng meda ngak brei aih traoh saong lahik ia meyah mbang biak rilo. Ngũ cốc, bánh mỳ saong dom pandap meng ngũ cốc, brah gam haleik jeng hu rilo chất xơ. Kayua rup pabhap tuk halei jeng caong hu chất xơ piah ngak ka hệ tiêu hoá hu thông suốt nan ye pandap mbang halei hu rilo jang 6g chất xơ hu maong lac hu chất xơ glaong. Biak di nyu bruk mbang huak hu rilo chất xơ meda daong ka drei pasiam ruak aih gar.