Mbaik khèn bè hu ngak biak độc đáo. Piah ngak hu sa mbaik khèn siam, urang ngak nyu brei hu rilo ilamu dalam rilo công đoạn song brei thau pang, thau ramik pasiam sap di nyu.
Tui Tiến sỹ Vi Văn An, khèn bè hu 2 janih, janih 16 nding saong janih 14 nding. Nding rilo atau takik tui pren di urang main khèn atau jhuk dalam labik prong atau sit.
Băng: Nyu hu 2 janih tui pren di urang main khèn atau kỹ năng jnuk, sa janih ieu lac khèn 4 hu 16 nding, janih sit hu 14 nding. Janih praong 16 nding brei ka urang hu pren yava khang kadang song urang main dalam harei pataom ilamu bhap bini, khèn sit brei ka dam dara main dalam melam hu ia bilan hadah.
Ngak sa mbaik khèn bè brei hu tangin gheih dalam yaok công đoạn, abih di nyu nan lac dalam bruk palih ruah pandap ngak. Piah ngak sa mbaik khèn bè, brei hu 4 janih pandap nan lac kreim, kayau, dalah khèn song ralin. Tui Tiến sỹ Vi Văn An, oh lac palih ruah dom janih pandap tui hatai di drei. Pagap yau: pilih kreim piah ngak nding khèn brei palih janih bánh tẻ, brei tak di bilan brak liar nding khèn meng kajap.
Kreim bánh tẻ lac kreim biak taha saong caik biak thu, tuk ba mai nyu that yau nan urang meda mbeik angaok pui ka nyu tapak, caik ka nyu thu oh daok mbeik hu, meyah mbeik ye nyu talah. Rilo urang tuk ba nao pambu pandiak, urang mek hala patei atau hala dong papok taom dar phun kreim nan piah tuk cambu nyu oh talah, nyu dai jang nan ye tuk kaoh nyu biak dẻo. Kreim bánh tẻ nyu kapan mbiah, oh lipih yau phun kreim bình thường nan ye urang mek kreim dalam bilan brak liar. Mek mai dahlau bialn yuak, dahlau tết. Tuk nan kreim nyu blo tabiak dom phun tapak, nyu tamuh jeng mbuk, hu urang kaoh tong mbuk.
Palih kayau piah ngak bầu khèn jeng oh mbuan. Kayau brei limin dẻo, hajuan ka urang jhuk khèn.
Bầu khèn bhian ngak meng kayau hanjuan yau kayau thừng mực, sap Thái ieu lac mảy mụ, hu pandar rilo di abih, dok sa janih hu pandar rilo tra nan lac phun xăng lẻ. Bầu tuk halei jeng ngak meng kayau, urang dùi bhian lac kayau hanjual piah urang bịt ralin, kayau trak ye pan lavik nyu trak tangin, hu dom janih kayau yau kayau thừng mực, hu urang ngak meng kayau xăng lẻ kayua nyu jangaih, kayau hu urang mek mai, caik ka nyu thu, kayua nyu oh ko giãn tuk paluh kayau bo that nyu mbuan talah, nyu thu nyu talah tabiak, talah tabiak nyu mbuan khut atau hở.
Labik ngak jeng sap di khèn bè lac dalah khèn, dok ieu lac dalah menuk. Rilo nghệ nhân ndom lac, kan di abih tuk ngak khèn bè lac ngak dalah khèn, kayua meng độ kapan, atah, kavong di dalah menuk tal độ jangaih di nyu jeng ảnh hưởng tal sap glaong biar. Kayua yau nan ye, urang naih gheih meng hu ilamu ngak dalah menuk.
Dahlak menuk bhain ngak meng ban atau ban lai pariak ye nyu kajap jang, nyu oh caraih saong độ megei di nyu siam jang, sap nyu yava atah jang. Hu mbaik yuk oh khin tabiak sap, yau drei taong gar nan, boh gar drei tong pang bịch bịch, hu baoh drei taong nyu yava atah, nan lac bruk cộng hưởng, glong bier, âm trầm.
Tuk ngak bloh nding khèn, bầu khèn song dalah menuk, urang mek ralin piah hàn atau pacang sre dom gilaong khèn, meyah oh ngak yau nan, urang jhuk abih pren bo sap oh tagok hu.
Urang Thái bhian khik ramik khèn bè meng bruk caik jiak ging pui, piah ka mbaik khèn nyu jangaih tagok. Dahlau di tuk ba khèn bè tabiak yuk, njauk pasang iek ka nyu tani tanat.
Bhian di nyu, tuk oh yuk, urang tual khèn tagok dalam kadung khan bai atau dalam kadung nilon, huac hu dum atau anek hagait nyu tame ngak sruh, dahlau di tuk yuk, urang pruh hasit alak tame ka nyu thông jalan nding. Caik livik 2- 3 thun bo oh yuk, khèn nyu thu, yuk oh tabiak sap, urang taoh tabiak uak veik, ramik pasiam veik meng yuk hu.
Ngan song urang Thái, oh njauk lac takre ngak khèn bè atau takre yuk khèn lac meda ngak hu. Tui Tiến sỹ Vi Văn An, brei hu hatai biak takre song brei hu "cái duyên" tra”./.
Viết bình luận