Bắc Kạn lac sa tỉnh bhum ceik, jalan nao mai kan kandah, sang danaok daok atah di gauk. Piah hu ia pandar yaok harei, bhap bini nao naong ia di caraok mai pandar, hu sang nao blei nding raok ia meng caik mai sang. Bhap bini thau lac ia nan oh hacih min oh hu ia halei karei piah pandar. Ralo sang hu jien ye buh jien tabiak kuac roak bingun piah sang hu ia pandar. Min, oh lac ia halei jeng hacih, jeng pandar hu. Saai Nguyễn Văn Thành, daok di tổ 15, phường Sông Cầu, ban sit Bắc Kạn brei thau: baoh sang ngak bingun piah pandar min bingun ia hu gluh, mbau hanye yaom lac hu halang bloh. Thun 2010, hu ia mac di công ty ia Bắc Kạn ba mai tal yaok baoh sang, sang saai hu tut angan tame pandar:

“Di labik ini mikva kuac raok bingun bloh mek ia pandar, min hu dom labik ia oh siam. Daok ia di công ty ye bhian hu pasang iek nan ye dahlak mboh siam jang”.

Gam saong baoh sang saai Thành, uraak ini dalam ban sit Bắc Kạn hu tal 80% baoh sang pandar ia mac. Taphia di nan, ralo ban sit yau: Nà Phặc (huyện Ngân Sơn), Bằng Lũng (huyện Chợ Đồn), baoh sang bhap bini hu pandar ia hacih tagok tal 95%. Min bruk ba ia hacih nao tal bhum atah bayah daok lac bruk gaok kan kandah di tỉnh Bắc Kạn. Makna di bruk ini meneing meng kayua bhian randap pandar ia craoh, dalam tuk jien buh tame ngak cơ sở vật chất, jalan nding raok ia hacih nao tal dom baoh sang di dom khu vực ini lac biak praong. Saai Chu Kim Tuyến, urang jakar công ty ia Bắc Kạn brei thau: Piah ba ia nao tal sa baoh sang daok di dom labik bhum ceik glaong, bhum atah bayah di tỉnh Bắc Kạn ye abih sa adit, ralo labik njauk phluh ceik meng caik hu nding ia:

“Duk saong bhum taneran ye bhum ceik biak kan kandah, bhap bini takik, daok atah di gauk, piah ba hu ia hacih mai ka 2, 3 baoh sang min kol dahlak njauk dui yaok rituh mét nding, abih dom adit piah ba ia mai tal dom baoh sang bhap bini. Gaok tuk mai dalam 3, 4 baoh sang hu sa baoh sang caong hu ia, kol dahlak jeng brei dui jalan ia brei ka sa baoh sang nan, hadei di ini kl dahlak jeng kham merat jak ba dom baoh sang karei pandar”

Ong Nghiêm Mạnh Thắng, akaok phòng Kế hoạch - Kỹ thuật - Vật tư Công ty ia Bắc Kạn brei thau: taal urak ini, jaik abih bhap bini dalam huyện, ban sit di tỉnh Bắc Kạn hu pandar ia hacih di đơn vị, ngan saong công suất tagok tal 15 ribau m3 sa harei melam. Đơn vị jeng brei ngak dahlau dom dự án pabak ia hacih di bhum atah bayah piah daong ka bhap bini hu ia pandar. Meng nan daong ka bhap bini salih barau bruk pandar ia. Ong Nghiêm Mạnh Thắng brei thau:

”Kol dahlak gaok tuk njauk pabak 6500 m3 ia sa harei melam. Meng nan, kol dahlak hu pok panuac caong tagok 10 ribau m3 tui công nghệ DHK 2000. Anak tal, dalam khik iek di hệ thống mạng, pagap yau hu sự cố di điểm A, B kol dahlak hu padang phần mềm duah thau sự cố di dom labik nan piah patrun cường độ ngak bruk”

Piah daong ka bhap bini daok di bhum atah bayah, bhum daok gaok kan kandah dalam bruk pandar ia hacih, tukvak tapa, tỉnh Bắc Kạn hu peih ngak 2 dự án ba ia praong saong yaom jien buh tame ngak abih tih jaik 10 tỷ đồng meng kadung jien danak dak bruk ngak pakat negar ia hacih saong vệ sinh môi trường. Nan lac dom dự án ba ia hacih di xã Cao Sơn, huyện Bạch Thông saong di xã Rã Bản, huyện Chợ Đồn, daong ka 800 baoh sang bhap bini, labaih 2 ribau 500 menuac hu pandar ia hacih. Ong Hứa Nam Luận, Giám đốc pasak ia hacih saong vệ sinh môi trường palei pala tỉnh Bắc Kạn brei thau:

“Ngan saong dom danak dak ba ia, dom dự án jeng hu padang ngak tal baoh sang, nan ye bruk khik iek, patagok kein lagaih di danak dak hu paglaong, khik hu khang kajap. Anak tal, brei pambuak bruk saong dom ngành, pambak tame pren bhap bini pataom tame ngak pasiam hạ tầng cơ sở, piah ka  dom công trình hu kein laba jang”.

Tal thun 2015, tỉnh Bắc Kạn kham merat hu 95% bhap bini palei pala hu ia hacih pandar, taong abih dom sang bac, blai y tế, labik ngak bruk xã saong 85% dom labik drak palei pala hu ia hacih pandar. Lac tỉnh bhum ceik, daok gaok ralo kan kandah, min tỉnh hu caik hatai sangka tal ia hacih ka mikva, ini lac bruk ngak njauk pok meyaom di tỉnh Bắc Kạn dalam tukvak tapa./.