Daoh quan họ nan lac daoh nao mai di urang likei urang kamei, dreh yau daoh dam dara di dom bangsa karei dalam negar. Yau nan min, bruk daoh quan họ nyu hu ralo labik karei, dalam nan njauk ndom tal adat kết chạ, kết bạn, saong tuk dom palei hu kết chạ haong gauk mong yau adei sa-ai tung pruac ye oh khin gauk hu tra. Tapa ralo abap, tapa dom biến cố lịch sử talei rohim hadah hadai nan jeng daok hu bhap bani kinh bắc khik ramik saong patagok.
Palei Riềm atau daok lac palei Viêm Xá dalam xã Hoàng
Long, bal Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh nan lac palei yao klak hu kalan kakuh đức Vua
Bà, amuk akei di daoh quan họ. Meng dom dalikan daok hu lưu truyền ka amuk akei
quan họ, urang quan họ di palei saong palei karei meng rai ini tapa rai diah hu
kết chạ, nan lac kết bạn haong gauk
dalam dom mbang daoh saong hu jeng sa talei pambuak gauk nao mai. Amuk Nguyễn
Thị Sang, akaok klup kapul daoh kadha daoh bhap bani quan họ palei Riềm brei
thau: Sa kapul nyaom urang likei mboh hợp
haong sa kapul urang kamei ye drei kết jeng ayut daoh, sa palei hu 9 kapul
nyaom ye meda kết chạ haong 9 labik karei. Nan lac likei di palei Riềm meda kết
chạ haong kumei Hoài Thị pagap yau nan. Kumei di Hoài Thị ye gilac kết chạ
haong likei angaok ini. Meng kan dom amuk taha ma-in ye lac rik jien pataom
brah, tuk hu ayut ye taong abih dom urang ma-in quan họ nan ye njauk buh jien
tabiak rik tamu ye oh hu bruk bao cấp halei bo jeng oh hu raja-ei halei dang
tabiak tra, yau nan ye yaok 5, 6 urang mboh hợp tính gauk ye kết jeng sa kapul
nyaom daoh, meyah urang kamei ye kết haong likei, likei ye kết haong kumei.
Daok amuk Nguyễn Thị Thềm bahrau 50 thun min jeng lac
sa urang ma-in quan họ meng sit, amuk ndom lac “adat kết chạ dalam quan họ hu
khik ramik meng rai ini tapa rai diah, meng rairah ini tapa rai rah diah, oh
lahik nao hu: Kadha chạ kết bạn khaol
dahlak ma-in ye khaol dahlak iew lac ayut Kim lan, ayut ameh, ayut nan lac biak
quý. Ayut quan họ ye nyu karei jang haong dom ayut karei lac ayut quan họ ye thei
jeng anit ranam saong iek prong gauk. Tuk khaol dahlak daoh kadha daoh kim lan,
gah diah nyu daoh bayar gilac kadha đường bạn. Pagap yau kadha kim lan ye nyu
hu dom panuac daoh yau ini ‘Kim lan jalan ayut nan ơi, daok oh ye ginup yau
abih paje, phun kiêu hu baoh chin mồi, mong ye lagah meta paik ye lagah tangin,
dak mong dak mboh mebuk jang,dak cang dak iek dak harei dak atah”. Dalam panuac
daoh nan nyu hu ẩn chứa sa kadha nan lac urang quan họ nan hu kết chạ haong
gauk, oh khin hu gauk ye gah likei daoh bayar gilac ye kadha daoh nyu yau ini
“jalan ayut kim lan nan ơi, ndom lime ndom tijuh adei daok adei pang, mbaik to
sit sit min nyu haluk, iku nyu pagam bla pagam pariak mai tal tangin thei ini,
hatung adei ranam hatai adei hadhar, trách ong taha nguyệt pambuak meluk gauk
paje”. Puac abih oh khin hu gauk ye tuh abih ka ong taha nguyệt oh pambauk
talei ka drei.
Tuk tal harei nyaom di palei, bhian di nyu dahlau di
nan dom harei, palei hu hội cử ba quan họ tapa ngak chạ piah hu panuac daa quan
họ ayut. Njauk tuk paguan quan họ po sang meda tabiak akaok palei raok ayut
meng dom panuac daoh quan họ pang biak jamen, lịch thiệp, tế nhị. Hadei di daoh
ye quan họ po sang ba ayut tame binah daoh hội, dom sa-ai, dom adei yaok kapul
nyaom daoh nao mai haong gauk pak mblang kalan, mblang baha. Ini lac binah hấp
dẫn abih di dom lễ hội quan họ.
Oh tok daa gauk daoh dalam dom harei hội, quan họ tuk
hu kết chạ daok hu sangka daong ba gauk, sa-ai Nguyễn Văn Thưởng brei thau nan
lac kadha siam gheih meng kan mai oh kurang hu dalam rai diuk: Kết chạ saong kết bạn tapa dom mbang daoh
ini piah ndom tagok bruk iek prong tình cảm, iek prong di urang ini haong urang
diah, mbluak jang nan lac iek prong kadha kaya meda di taneh aia. Min kadha
prong abih nan lac urang quan họ daoh nao mai haong gauk nan lac piah iek prong
gauk, trân trọng gauk, trân trọng meng hatung hatian di drei, chân thành abih
caik ka ayut daoh ye oh njauk lac hatung
hatai anit ranam gauk di urang likei saong urang kamei. Nan lac tình cảm di
sa-ai haong dahlak atau di dahlak haong urang kamei nan min nyu tok hu tính
chất nan lac ayut daoh haong gauk min kayua lac urang quan họ khaol dahlak hu
panuac nguyền nan lac quan họ oh khin gauk hu, urang quan họ meyah lac ranam
gauk paje ye jeng oh khin ndom tabiak tok tapa panuac daoh sap take min jeng oh
jeng hadiuk jeng pasang haong gauk hu
Tapa dom mbang kết chạ oh lac tok daong ka urang quan
họ giao lưu haong gauk ka panuac ndom, jalan daoh bo daok brei mboh bruk gul
pataom, pambuak pagam gauk, daong ba gauk dalam rai diuk yaok harei./.
Viết bình luận