Jalan Hồ Chí Minh labik Chơn Thành - Đức Hòa lac sa binah di jalan nduac samar barak – maraong di gah Pai, meda pambuak dom tỉnh miền Đông saong Bhum taneran kraong Cửu Long, hu peih bruk padang ngak veik hadei di rilo thun kurang phun jien piah ngak. Lambaok Mban khik ramik danak dak jalan Hồ Chí Minh brei thau lac daok caga peih ngak danak dak jalan Hồ Chí Minh labik Chơn Thành - Đức Hòa, lac sa binah di jalan nduac samar Barak – maraong di gah Pai, meda pambuak haong dom tỉnh Tây Nguyên, Đông Nam Bộ saong Bhum taneran kraong Cửu Long. Tuk hu ngak salah, danak dak ini hu 6 jalan radaih, peih nduac hu 100km/h.

UBND TPHCM bahrau hu pathau khan ka bruk lang talaih kan kandah di dom doanh nghiệp, jhul patagok darak pasar sang danaok taneh riya. Tui nan, ngan saong dom caong khin lang talaih tavak tavaiy danak dak sang danaoh taneh riya kayua doanh nghiệp payua tapak tal UBND TP atau kayua Kapul ngak bruk taoh talaih tavak tavaiy di rajaei payua mai, jaik abih jeng daok dalam 189 caong khin di 148 danak dak bo Hiệp hội sang danaok taneh riya TPHCM hu pataom veik, pok panuac tagok UBND TP tukvak tapa. Tal urak ini, UBND TP hu tacei pato dom sở, ngành langyah 52 panuac caong di 44 danak dak. Ngan saong 30 panuac caong di 30 danak dak pambuak tal bruk brei harak chứng nhận quyền pandar taneh, Sở TN-MT daok pasang iek, jhul samar bruk langyah tui danak dak pasang iek di HĐND TP.

Gah Cảnh sát pasang iek, duah thau di Công an tỉnh Đồng Nai bahrau hu harak brei cap khik dom urang pambuak tal bruk ngak suan di Pasak Đăng kiểm radaih cơ giới Đồng Nai. Tui nan, dom urang njauk cap khik piah langyah tui hukum ka bruk mbang jien lac ong Nguyễn Sơn Hải (umo 45 thun, Phó yam ndok Pasak Đăng kiểm radaih cơ giới Đồng Nai 60-02S) saong Bùi Trọng Tường (urang ngak gah đăng kiểm di Pasak Đăng kiểm radaih cơ giới Đồng Nai 60-01S). Langiu di nan, Jabat Cảnh sát pasang iek Công an tỉnh jeng hu langyah tui hukum sa urang karei veik min brei tabiak langiu piah duh ka bruk pasang iek. Hadei di tuk hu harak brei langyah tui hukum 3 urang ini, dah page harei ini (16/11), gah chức năng peih bruk pasang iek di Pasak Đăng kiểm radaih cơ giới Đồng Nai 60-01S piah duh ka bruk pasang iek.

Dalam sa tukvak atah, sa labik pataom nerak praong pak di mangaok takai tasik Gò Công, tỉnh Tiền Giang ngak tachauk alam langik tasik biak trak, ngak brei rilo phun glai pacang caga nyu matai. Dalam tuk nan, danak dak langyah, pasiam bruk ini oh ka hu peih ngak samar drah. Labik pataom nerak di palei Xóm Rẫy, xã Kiểng Phước lac labik pataom nerak di abih huyện Gò Công Đông. Labik pataom nerak ini lavik harei pataom jeng mbuk praong, glaong yau ceik. Ia sraiy saong nerak nduac trun tapen tasik saong ar pacang tasik Gò Công, kandaong veik jeng lubang mbau bruk, ngak brei nerak tachauk praong. Jaik di ini, dom ia jhuk meng labik nerak sraiy tabiak vil val, ngak brei metai rilo phun glai pacang caga tapen ar tasik.    

Dah page harei ini (16/11), 4 urang njauk bala dalam bruk radaih pajeng urang ruak gaok bala angaok jalan di bier harei kabroi (15/11), hu taong ruak di Sang iek ruak Đa khoa tỉnh Bình Thuận, daok hu tani tanat prein yava. Dahlau di nan, Sang iek ruak Đa khoa tỉnh Bình Thuận taduan 4 urang ruak, lac T.V.N (umo 37 thun), H.T.T (umo 32 thun), T.X.H (umo 45 thun), T.N.T (umo 47 thun) gam daok di huyện Tuy Phong, njauk bala di mangaok radaih pajeng urang ruak di Pasak Y tế huyện Tuy Phong. Tui pasang iek tuk camriep, dom urang ruak jeng njauk xẹp phổi gah ieu, sre khí, sre jit phổi gah ieu, jaoh talang sườn saong njaik rambuac glo akaok. Dom urang ruak hu ba nao cấp cứu samar drah saong urak ini daok hu taong ruak. Dahlau di nan, bier harei kabroi di jalan Roya 1 labik nao tapa palei Lương Đông, ban sit Lương Sơn, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận, radaih cấp cứu ginuh tame labik parabha jalan ngak brei 1 urang metai saong 5 urang karei njauk rambuac.

Tui khau tin di Lào, sruh radaih pui nao mai pambuak ban ine Bắc Kinh di Trung Quốc saong ban ine Vientiane di Lào hu peih nduac meng akaok adit ini. Jalan radaih pui nan hu caong lac peih tabiak siam mekre bahrau ka du lịch tapa negar saong jhul patagok bruk ngak mbang kinh tế di dua taneh ia. Jalan radaih nao mai nan di ban ine Vientiane saong Bắc Kinh atah jaik 3.660 km, tukvak peih nduac lac 15 harei. Radaih hu tabiak meng ga Phong Đài di ban ine Bắc Kinh saong nduac tal Côn Minh, tỉnh Vân Nam piah pambuak haong jalan pasei Lào-Trung Quốc.

Gilang paraik negar châu Âu (ECB) bahrau tabiak panuac kakei lac meda pandar dom jalan taong phat jien padai ngan haong dom gilang paraik suai damuai dalam bruk kuhri kuhria bala saong ba tabiak dom jalan ngak praong pambuak tal bruk biến đổi khí hậu dalam dom bruk ngak. Pho akaok Mban pasang iek di ECB, ong Frank Elderson, hu ba tabiak tukvak bahrau di thun 2024 piah ka dom gilang paraik “ngak pasiam veik dom bruk ka oh ngak hu” saong meda njauk kak jien phat mayah oh ngak pasiam bruk khik ramik bala pambuak tal langik tasik alam môi trường (C&E). Tui Bloomberg, tanut phat jien padai meda tagok tal 5% jien mek tame yaok harei di gilang paraik. Panuac kakei di ECB hu ba tabiak 2 adit dahlau di Mbang nyaom pakat glaong mbang ka 28 dom gah hu mbaok tame công ước di Liên hợp quốc ka bruk biến đổi khí hậu (COP28).

Tui pathau khan di Cục Khí tượng saong Jabat Langik tasik saong Tasik praong Australia, thun 2023 hu maong lac thun pandiak abih di mangaok dunya kuhria dalam 125.000 thun tapa, saong tui kuhria dalam thun 2024 daok pandiak glaong jang di abih kayua El Nino daok tagok khang. Tui Phó Chủ tịch khoa học Cục Khí tượng Australia Andrew Pershing, dunya bahrau rah tapa 12 bilan pandiak abih dalam sajarah 125.000 thun tapa, haong nhiệt độ kuhria rah tapa di dunya tagok labaih 1,3 độ C tok dalam tukvak meng bilan 11/2022 tal abih bilan 10 thun ini. Dom urang ilamu Australia saong kapul khí tượng dunya kuhria mboh lac, biến đổi khí hậu kayua anek menuac ngak tabiak daok ngak brei tagok nhiệt độ biak rilo di mangaok dunya./.