Tui Bộ Công thương, meyah patagok GDP hu 7%/thun, ye năng lượng ka thun 2020 brei hu 235 tỷ kWh điện saong thun 2035 lac 506 tỷ kWh. Rilo dự án ngak dalam suai damuai, xang menyek klaih klaoh kayua pagam pambak tame bruk blei meng negar lingiu nan ye dalam 5 thun tal tui kuhria mboh dahlau dalam taneh ia meda kurang 12 tỷ kWh điện. meda lac oh daok hu điện caga piah nan ye tapa tukvak 2021-2025 mbuan hu bruk kurang labik pabak điện, abih di nyu nan lac di bhum gah meraong negar.

 Dom harei akok bilan 9 thun 2019, labaih 200 baoh sang di palei 10, xã Bom Bo, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước bui sambai kayua hu điện pandar hadei rilo thun maong kaok. Hu điện, hu jalan tuh menyek, rilo baoh sang blei hu mac jamraih, pandap điện pandar yaok harei saong ka bruk ngak mbang. Yaok rituh taneh bein amriah kalu, bein caphe hu pruh ia sumu tuk tame bilan pandiak yau nan ye phun kayau hu that hijao siam jang.

  Huyện đoàn Đức Cơ, tỉnh Gia Lai bahrau peih bruk pok meyaom dom adei lac: Rơ Lan Khang, Rơ Man Thứ (tal bac 4) haong anek saih kumei angan Kpuih Túy (tal bac 5) di sang bac Tiểu học Nguyễn Chí Thanh khang hatai daong sraong 1 uraniah kumei umo 4 thun mblung ia di danao. Labaih 1 bilan dahlau, tuk daok glang limo di palei Dơk Ngol, xã Ia Dơk, 3 adei Rơ Lan Khang, Rơ Man Thứ saong Kpuih Túy mboh 1 uraniah kumei blait takai laik trun danao. Mboh yau nan,  3 adei ba gauk njuk trun saong ba hu adei sit nan tagok.

 Sang eik ruak Bạch Mai hu panuac brei thau lac ruah Whitmore meda tamuh gilac veik ngan saong urang mbuan metai ralo. Tui nan, dalam bilan 8 meng blaoh, Pasak sang iek ruak nhiệt đới taduan tame 12 mbang urang ruak Whitmore, dalam na hu 4 urang metai. PGS-TS Đỗ Duy Cường, akok Pasak sang iek ruak nhiệt đới, Sang iek ruak  Bạch Mai lac, dalam 12 urang ruak hu sa urang kumei ruak Whitmore biak takik mboh,anek ruak vi khuẩn Whitmore mbanga bih dua gah idung. Whitmore lac ruak truyền nhiễm cấp tính kayua vi khuẩn.  Vi khuẩn ini hu dalam taneh haluk, gluh saong jalan njom ruak kayua kalik barah saluak gaok vi khuẩn atau srit dom dhur mun hu vi khuẩn  nan. Ruak meda mbuan metai samar meyah oh hu iek ruak sumu chip

 “Ngak sahabat haong langik glaong” lac kadha bahrau abih di nhà văn Nguyễn Nhật Ánh brei ka urang puac tapuk dalam taneh ia di bilan Trung thu thun ini. Truyện nan hu tabiak mbaok dalam taneh ia meng harei 12/9, kadha “Ngak sahabat haong langik glaong” lac sa dalikan ka raidiuk di ayut sit angan Tèo, yaom lac ndih sa labik min Tèo hu hatung hatian biak siam, anit anek menuac, ranam dunya. Jia lac tuk puac tal abih baoh tapuk, urang puac meda sraiy ia meta meng mboh anit ka bruk kham merat yam tapa thar vak di Tèo. Baoh tapuk jeng meda truac tagok pui hadah ka hatai caong diukrai siam di nhà văn Nguyễn Nhật Ánh brei ka urang puac tapuk.

Khaw tin dunya:

 Dom urang roh duah hu duah mboh mbaik ndao klaak hu  meng tuk  vak pandap bar, atah di ni  3.200 thun , angaok palao  Balearic, Tây Ban Nha. Urang roh duah hu duah mboh  thanh kiếm klaak tuk caga pasiam veik  1 labik khảo cổ jeng muinyim. Ndao dok tamo, yaom lac dok ala haluh yaok ribau thun. Tui  dom chuyên gia, ndao hu ngak meng thun 1.200 dahlau  Công nguyên song hadar trun haluh  yau  lễ vật.

 Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ong Antonio Guterres ndom lac ribuk praong Dorian ngak khat lahik trak di Đại Tây Dương meng bloh lac brei mboh bruk biến đổi khí hậu daok rah tabiak darah samar. Ong Guterres brei thau dom ribuk khang gam gam rah tabiak gam saong langik tasik kan kandah yau ribuk khang di Mô-dăm-bích saong pui khuah di Amazon lac brei mboh cambaih ka bruk biến đổi khí hậu. Tui kuhria, nyaom biai  Liên Hợp Quốc ka biến đổi khí hậu dunya meda hu peih tabiak harei 21/9 ini di NewYork piah paglaong hatai sahaneng mboh saong njauk ngak piah pacang bruk biến đổi khí hậu di dunya urak ini.

 Khaw tin ka urang ka  3 metai kayua jhuk pakao  hala điện tử (di  bang Indiana) hu batabiak  dalam tuk rilo bang song jabat chức năng Mỹ duh hatai ka bruk njuk pakao bahrau dut song bruk meng kan dahlau mai. Dom urang pasang iek tui  di ban New York brei thau, urang dok yaok pataom tui urang pandar dom janih kaja blei meng “drak pasa jhuk ” song njuk dom pandap ni meng pakao hala điện tử. Pasak pasang iek jit ruak Mỹ brei thau, tui kuhria bahrau di abih brei thau hu labaih  450 urang di  Mỹ mbuan si njom dom ruak  gam tal bruk randap njuk  paka tui jalan bahrau./.

Lang tapa panuac Viet Nam:

Trang tin chiều 14-9

            Theo Bộ Công thương, với kịch bản tăng trưởng GDP bình quân 7%/năm, nhu cầu năng lượng cho năm 2020 phải đạt 235 tỷ kWh điện và năm 2035 là 506 tỷ kWh. Hàng loạt dự án chậm tiến độ, nhiên liệu “bấp bênh” do phụ thuộc nhập khẩu khiến trong vòng 5 năm tới dự báo cả nước sẽ thiếu khoảng 12 tỷ kWh điện.  Hầu như không còn điện dự phòng nên sang giai đoạn 2021-2025 nguy cơ xảy ra tình trạng thiếu nguồn cấp điện là rất lớn, nhất là khu vực miền Nam. 

  Những ngày đầu tháng 9/2019, hơn 200 hộ dân ở Thôn 10, xã Bom Bo, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước vui mừng vì đã có điện sau nhiều năm đợi chờ. Có điện, có đường nhựa, nhiều gia đình đã mua sắm máy móc, thiết bị điện dùng cho sinh hoạt và sản xuất. Hàng trăm diện tích vườn tiêu, vườn cà phê được cung cấp nước tưới kịp thời vào mùa khô trở nên xanh tốt hơn.

 Huyện đoàn Đức Cơ, tỉnh Gia Lai vừa tổ chức  khen thưởng các em Rơ Lan Khang, Rơ Man Thứ (lớp 4) và nữ sinh Kpuih Túy (lớp 5) ở trường Tiểu học Nguyễn Chí Thanh đã dũng cảm cứu một bé gái 4 tuổi bị đuối nước ở hồ. Hơn 1 tháng trước, khi đang chăn bò ở làng Dơk Ngol, xã Ia Dơk, ba em Rơ Lan Khang, Rơ Man Thứ và Kpuih Túy phát hiện một bé gái bị trượt chân xuống hồ. Thấy vậy, cả 3 em đã thay nhau lặn tìm và đưa em bé lên bờ an toàn.

          Bệnh viện Bạch Mai đã có cảnh báo về nguy cơ tái bùng phát bệnh Whitmore với tỷ lệ tử vong rất cao.Theo đó, chỉ trong tháng 8 vừa qua, Trung tâm Bệnh nhiệt đới của bệnh viện đã tiếp nhận 12 ca mắc Whitmore, trong đó có 4 ca tử vong. PGS-TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, trong số 12 ca nhập viện có một bệnh nhân nữ mắc Whitmore rất hy hữu, với trình trạng vi khuẩn Whitmore ăn cánh mũi. Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn gây nên. Vi khuẩn này có trong đất, bùn và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này. Bệnh có thể gây tử vong nhanh nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.

 “Làm bạn với bầu trời” là tác phẩm mới nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh dành tặng độc giả cả nước trong mùa Trung thu năm nay. Truyện sẽ được phát hành trên cả nước từ ngày 12/9 tác phẩm “Làm bạn với bầu trời” mang đến một câu chuyện giản dị về cuộc sống xoanh quanh bạn nhỏ tên Tèo, dù phải nằm một chỗ nhưng bạn Tèo có tâm hồn rất bao dung, yêu đời và đầy lòng vị tha. Chắc chắn, khi đọc đến cuối trang sách, độc giả sẽ rưng rung xúc động vì động lực vươn lên số phận của bạn Tèo. Cuốn sách cũng hứa hẹn là một đốm lửa thắp lên lòng khát khao sống tốt của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh dành cho độc giả.

Tin thế giới:

 Các chuyên gia khảo cổ tình cờ tìm thấy thanh kiếm cổ có niên đại từ thời đồ đồng, cách đây 3.200 năm, trên đảo Balearic, Tây Ban Nha. Nhà khảo cổ  phát hiện thanh kiếm cổ khi chuẩn bị cải tạo 1 khu khảo cổ thành bảo tàng. Thanh kiếm còn tương đối nguyên vẹn, dù đã nằm dưới mặt đất suốt hàng ngàn năm. Theo các chuyên gia, thanh kiếm được chế tác từ năm 1.200 trước Công nguyên và được chôn xuống đất như lễ vật.

 Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ông An-tô-ni-ô Gu-tê-rét (Antonio Guterres) khẳng định cơn bão lớn Đô-ri-ần (Dorian) gây thiệt hại nặng nề ở Đại Tây Dương vừa qua là minh chứng cho việc biến đổi khí hậu đang diễn ra nhanh chóng. Ông Gu-tê-rét cho biết những siêu bão liên tiếp cùng với các hiện tượng thời tiết cực đoan như hiện tượng lốc xoáy ở Mô-dăm-bích và hỏa hoạn ở Amazon là "một minh họa rõ ràng" về tác động của biến đổi khí hậu. Theo lịch trình, Hội nghị Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu toàn cầu sẽ khai mạc vào ngày 21/9 tới tại Niu-Yoóc nhằm nâng cao nhận thức và sự cần thiết phải hành động để ứng phó với tình hình biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay.

 Thông tin về người thứ 3 thiệt mạng do hút thuốc lá điện tử (ở bang Indiana) được đưa ra trong thời điểm nhiều bang và cơ quan chức năng Mỹ quan ngại về hình thức hút thuốc mới so với cách truyền thống lâu nay. Các điều tra viên tại thành phố New York cho biết, họ đang tập trung điều tra theo hướng nạn nhân sử dụng các sản phẩm cần sa mua từ “thị trường đen” và hút các sản phẩm này bằng thuốc lá điện tử. Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Mỹ cho biết, số liệu thống kê mới nhất cho thấy có khoảng 450 trường hợp ở Mỹ có nguy cơ mắc các bệnh liên quan tới thói quen hút thuốc lá kiểu mới./.