# Harei ni (18/6),  di TP.Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc pal akaok nyaom biai  tong yaom 2 thun peih ngak  Sarak 120 di rajaei  ka patagok khang kajap bhum taneran krong  Cửu Long (ĐBSCL) lagaih song  biến đổi khí hậu (BĐKH). Tui tong yaom, tuk vak 2016-2018, bruk ngak nong di bhum taneran krong  CL hu patagok GDP 3%/thun , glong jang tanut  tagok di taneh ia; rik dong labaih  34% GDP di gah ngak nong dalam negar  song labaih  33% GDP bhum  ĐBSCL. Min  biến đổi khí hậu dok rah tabiak trak ngak ka rai duik song bruk ngak mbang di mik va pak ni gaok kan kandah  Nyaom biai lac tuk piah ka dom jabat khik ramik karja song dom  chuyên gia batabiak dom jalan ngak piah bhum taneh ni  hu lagaih jang song  biến đổi khí hậu dalam tuk vak anak tal.

# Biar harei kabroi, Akok QH Nguyễn Thị Kim Ngân hu taom mbaok cử tri phường  Ba Láng, quận Cái Răng, ban Cần Thơ. Di mbang taom mbaok, Akok QH hu javap calei rilo panuac tangi sua di cử tri ka asar kadha  hu ginum biai di Mbang nyaom ka 7 meng blaoh, jeng yau dom bruk dom kadha daok hu manuac sia caik hatai sangka. Anak bruk khin thau cambiac laic di cử tri ka Hukum pacang caga kanjiak  jhak di alak mbia, Akok QH lac, hukum daok pandar urak ini hu dom jalan brei langyah catang ngan saong bruk pandar alak mbia tuk peih radaih angaok jalan mbak. Bruk brei tapa hukum yau brei mboh dom kham merat di QH, Rajaei dalam bruk jhul khang pacang caga kanjiak jhak kayua alak mbia saong tapa nan yau brei mboh iek praong, taduan panuac tangi sua di cử tri saong bhap bini.

# Beir harei  (17/6), di TPHCM, mintri Quốc phòng 2 negar Việt Nam song  Singapore hu var ginum biai  chính sách quốc phòng mbang ka 10. Tapa nan, 2 gah hu ndom biai rilo asar kadha prong ka bruk an ninh bhum Châu Á  - Thái Bình Dương; bruk pambuak gauk di nyaom biai  akaok mintri  Quốc phòng ASEAN (ADMM) song Nyaom biai Akaok mintri  Quốc phòng dom negar  ASEAN peih prong; Tong yaom bruk pambuak gauk gah quốc phòng meng di tuk hadei di mbang ginum biai chính sách quốc phòng Việt Nam – Singapore mbang ka  9… Tapa ginum biai, 2 gah jeng cong khin patui jalan pambuak gauk gah  quốc phòng cakrok patagok di taong abih gah. Njauk gauk dalam bruk pambuak gauk, pachreih ba gauk dalam dom diễn đàn đa phương, abih di nyu nan lac tuk  Việt Nam ngak  Chủ tịch ASEAN di thun 2020. 

# Dom harei jiak di ini, hadei di dom mbang hajan khang gam saong ia ndih ngak glut jaleik trak di dom labik tapen kraong, ribaong di huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang. Abih di nyu lac pak kraong Cái Bè, di dom xã Đông Hòa Hiệp, ban sit Cái Bè  hu 10 labik glut jaleih praong. Di dom xã Hòa Khánh, An Thái Đông, Mỹ Đức Tây, Hậu Thành…hu yaok pluh labik glut jaleik ngak kan ndah tal labik sang danaok jeng yau bruk nao mai di bhap bini. Hadei di tuk rah tabiak glut jaleik, karja saong gah chức năng  hu mai duah thau, kuhria bruk khat lahik min kayua kurang phun jien yau nan ye bruk pasiam pakajap daok suai damuai.

  # O ng Nguyễn Thành Huy, Akaok Chi cục rong glang  - thú y Cà Mau brei thau , tal tuk vak ni, di  tỉnh Cà Mau hu  8 xã di  6 huyện dalam tỉnh hu jit tả pabui châu Phi. Sruh jit bahrau di abih di harei  16/6 lac di  huyện Thới Bình. Gah  chức năng hu peih bruk am cuh klaak abih  tih 252 drei pabui di  37 boh sang rong  njom jit  tả  pabui  Châu Phi dalam tỉnh. Anak bruk nan, gah  chuyên môn tỉnh Cà Mau hu ppok panuac ka  UBND tỉnh ni tabiak bruk 100 harei piah pacang cakak jit  tả pabui châu Phi. Taphia di bruk patrun tapol pabui, gah  chức năng Cà Mau meda khik iek catang bruk rong veik .

Khaw tin dunya:

# Tui Mentri Y tế Tanzania,  abih tih hu 316 urang di dom labik karei di gauk di negar Tanzania dut iek mboh ruak jit tả. Mentri ini iew bhap bini Tanzania brei ngak tui dom jalan pacang caga  ramik hacih labik daok, daong rajaei pacang ruak. Dahlau di nan harei 29/5, Tanzania mboh hu sa urang metai akaok meti kayua jit aih caraoh dalam thun in. Hadei di nan, 32 urang karei ruak hu ba tame iek ruak.

  # Harei kabroi (17/6), 2 mbang megei boh taneh khang rah tabiak di  tỉnh Tứ Xuyên, gah Tây Nam Trung Quốc, ngak takik di abih  6 urang metai, 75 urang njauk rambuac. Khaw tin  Trung Quốc brei thau , bruk megei mboh hu di dom ban prong dalam bhum palei ni, dalam nan hu  Thành Đô song Trùng Khánh. Hu dom  dư chấn hadei di dom mbang megei boh taneh. Gah cứu hộ hu nao tal labik - rilo meng lac bhum palei pala, song dong hu ka dom urang dok gar dalam haluk jaleih.

# Dalam bilan pandiak  di bang Bihar, gah timur Ấn Độ, 2 harei tapa hu takik abih 78 urang metai  kayua pandiak. Tui dom urang ngak praong di mbang ini, di ban Patna lac ban praong di bang Bihar, nhiệt độ tagok tal 45 độ C di harei 17/6, glaong jang meng 6 tal 7 ĐỘ dut saong dom thun dahlau. Jiak abih dom urang ruak hu umo jang meng 50 tagok saong hu ba tame sang iek ruak dalam tuk oh daok thau drei jan, rup pandiak, aih caraoh saong glaok ta-ok. Karja palei  kakei bhap bini harei brei daok dalam sang, menyum rilo ia saong takik ngak bruk xây dựng di tuk harei. Karja pak ini jeng brei dom sang bac dalam mbang padeih bac tal harei 22 bilan 6.

Trang tin chiều 18/6

          # Hôm nay(18/6), tại TP.Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị đánh giá kết quả 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH). Theo đánh giá, giai đoạn 2016-2018, nông nghiệp ĐBSCL đạt tốc độ tăng trưởng GDP 3%/năm, cao hơn mức tăng bình quân cả nước; đóng góp hơn 34% GDP toàn ngành nông nghiệp cả nước và hơn 33% GDP chung vùng ĐBSCL. Tuy nhiên biến đổi khí hậu đã và đang diễn biến phức tạp gây nhiều hậu quả khó lường với đời sống và sản xuất của người dân nơi đây. Hội nghị chính là dịp để các cơ quan quản lý nhà nước và các chuyên gia kiến nghị các giải pháp để khu vực này thích ứng hiệu quả hơn với biến đổi khí hậu trong thời gian tới.

          # Chiều qua, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã tiếp xúc cử tri tại phường Ba Láng, quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. Tại cuộc tiếp xúc, Chủ tịch Quốc hội đã trả lời nhiều câu hỏi của cử tri về các nội dung được thảo luận tại Kỳ họp thứ 7 vừa qua, cũng như các vấn đề xã hội được cử tri quan tâm. Trước thắc mắc của cử tri đối với việc thông qua Luật phòng chống tác hại của rượu bia, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, pháp luật hiện hành đã có các chế tài nghiêm đối với việc sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện giao thông. Việc thông qua luật cho thấy quyết tâm của Quốc hội, Chính phủ trong việc đẩy mạnh phòng chống tác hại của rượu bia và đây cũng là ví dụ sự coi trọng, tiếp thu ý kiến của cử tri và nhân dân.

# Chiều ngày (17/6), tại TPHCM, Bộ Quốc phòng 2 nước Việt Nam và Singapore đã có buổi đối thoại chính sách quốc phòng lần thứ 10. Tại buổi đối thoại, hai bên đã cùng nhau trao đổi nhiều nội dung quan trọng về tình hình an ninh khu vực Châu Á  - Thái Bình Dương; Tiến trình hợp tác tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN (ADMM) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng; Đánh giá kết quả hợp tác quốc phòng từ sau đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam – Singapore lần thứ 9… Quá trình đối thoại, hai bên đều mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng phát triển toàn diện, thực chất. Nhất trí tích cực phối hợp và ủng hộ nhau trong các diễn đàn đa phương, nhất là khi Việt Nam sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2020. 

# Mấy ngày gần đây, sau những cơn mưa to kết hợp với triều cường đã gây sạt lở nghiêm trọng tại các khu vực ven sông, rạch của huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang.  Báo động nhất là tại sông Cái Bè, thuộc địa bàn các xã Đông Hòa Hiệp, Thị trấn Cái Bè đã xảy ra trên 10 điểm sạt lở có quy mô lớn. Tại các xã Hòa Khánh, An Thái Đông, Mỹ Đức Tây, Hậu Thành… còn có hàng chục điểm sạt lở khác gây ảnh hưởng đến nơi ở và việc đi lại của người dân. Sau khi sạt lở xảy ra, chính quyền và ngành chức năng đã đến khảo sát, thống kê thiệt hại nhưng do nguồn kinh phí hạn hẹp nên công tác khắc phục sự cố rất chậm.

  # Ông Nguyễn Thành Huy, Chi cục Trưởng Chi cục chăn nuôi - thú y Cà Mau cho biết, đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh Cà Mau đã có 8 xã của 6 huyện trên địa bàn có dịch tả heo châu Phi. Ổ dịch mới nhất vào ngày 16/6 được ghi tại nhận huyện Thới Bình. Ngành chức năng đã tiến hành tiêu hủy tổng số 252 con lợn của 37 hộ nuôi nhiễm dịch tả lợn Châu Phi trên toàn tỉnh. Trước tình hình trên, ngành chuyên môn tỉnh Cà Mau đã tham mưu UBND tỉnh này ban hành Kế hoạch 100 ngày để phòng chống, ngăn ngừa dịch tả lợn Châu Phi. Bên cạnh việc giảm tổng đàn lợn, ngành chức năng Cà Mau sẽ quản lý chặt việc tái đàn.

Tin thế giới:

# Theo Bộ Y tế Tanzania, tổng cộng có 316 người tại các khu vực khác nhau của Tanzania chẩn đoán mắc dịch tả. Bộ này kêu gọi người dân Tanzania thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết để cải thiện vệ sinh, giúp chính phủ nỗ lực kiểm soát dịch bệnh. Trước đó vào ngày 29/5, Tanzania ghi nhận trường hợp tử vong đầu tiên  trong năm nay do dịch tả. Ngay sau đó, 32 bệnh nhân khác đã được đưa đến bệnh viện.

 # Hôm qua (17/6), hai trận động đất mạnh đã xảy ra tại tỉnh Tứ Xuyên, Tây Nam Trung Quốc, khiến ít nhất 6 người thiệt mạng, 75 người bị thương. Truyền thông Trung Quốc cho biết, rung lắc được cảm nhận tại các thành phố lớn ở vùng này, trong đó có Thành Đô và Trùng Khánh. Đã có một số dư chấn sau các trận động đất. Nhân viên cứu hộ đã tới hiện trường - một khu vực phần lớn là nông thôn, và đã cứu thoát một số người bị mắc kẹt trong đống đổ nát.

  # Trong đợt nắng nóng tại bang Bihar, miền Đông Ấn Độ, 2 ngày qua đã có ít nhất 78 người đã thiệt mạng do nắng nóng. Theo các quan chức địa phương, tại thành phố Patna, thủ phủ của bang Bihar, nhiệt độ lên tới 45 độ vào ngày 17/6, cao hơn 6-7 độ so với mọi năm. Hầu hết các nạn nhân đều ở độ tuổi trên 50 và được đưa đến bệnh viện trong tình trạng hôn mê với triệu chứng sốt cao, tiêu chảy và nôn mửa. Chính quyền địa phương khuyến cáo người dân nên ở trong nhà vào ban ngày, uống nhiều nước và hạn chế các hoạt động xây dựng vào ban ngày. Chính quyền địa phương cũng đã ra lệnh đóng cửa các trường học trong  bang cho đến ngày 22/6./.