“Sangka daong urang ruak bhum atah bayah, bhum urang bangsa takik”, nan lac panuac di Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc di tuk pahadar 50 thun padang sang iek ruak K (1969-2019), di Hà Nội. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lac, ung thư dak harei dak tagok di dunya saong di Việt Nam. Bruk nan caik tabiak ka gah Y tế jeng yau gah iek ruak dom bruk biak trak damak. Lac sang iek ruak chuyên khoa dang akaok di taneh ia ka gah pacang caga ung thư, anak tal, sang iek ruak K njauk kham merat jeng sa pasak dang akaok dalam bhum ka ung bướu, lac labik caik hatai jia oh lac di urang ruak, bo daok lac ka đồng nghiệp saong ayut sahabat dunya.

 Di ban Vinh, tỉnh Nghệ An dok rah tabiak  Festival ilamu mbang huak  du lịch dunya  - Nghệ An 2019. Mai rivang Festival ni, langiu di labaih  100 gian hàng di 20 tỉnh, ban dalam negar dok  dom  gian mbang huak di dom negar  : Lào, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga. Rah tabiak dalam 4 harei  (17-21/7) Harei pataom ilamu mbang huak dok hu danka dak parang iek  50 janih pandap mbang n ngak meng lanun  Nghệ An kayua  25 nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực song đầu bếp naih gheih dok dalam song langiu  tỉnh peih ngak. Ni lac bruk ngak piah yaih khan  pok meyaom dom ilamu mbang huak meng kan  di  Nghệ An song dom  tỉnh, ban  dok dalam negar song dunya.

 Dom harei pandik thu meng bloh, dalam tỉnh Quảng Bình hu rilo mbang khuah glai praong, ngak khat lahik drap ar di karja saong di bhap bini. Bruk pacang padam pui khuah oh lac mbuan tuk pandap padam pui di gah chức năng daok sit sot. Rilo labik ceik glai nao mai kan kandah, radaih padam pui oh mbuan nao tal. Ông Nguyễn Xuân Hoàng, akaok bilai Kiểm lâm Phú Quý, Hạt Kiểm lâm ban sit Đồng Hới brei thau, hatai sahneng ka bruk pacang khuah padam khuah di bhap bini daok biar.Đơn vị daok hu panuac caong brei caik dom camera angaok jalan jaik taphia glai piah lagaih ka bruk pasang iek saong cảnh báo khuah.

 Kuhria tal bilan  7/2019, Đồng Nai hu jiak  6.000 urang ruak pandiak tabiak drah  tagok jang  3 dut song tuk vak ni thun dahlau. Đồng Nai urak ni lac  tỉnh hu urang pandiak tabiak drah dang ka  Đông Nam Bộ, hadei di ban raya . Hồ Chí Minh hu labaih jiak  25.000 ca. Thun ni janih  virus pambak ruak hu salih , urak ni chủng loại Dengue 2 dok meblah rilo. Đồng Nai urak ni hu buh tabiak  labaih 10 tỷ đồng ka bruk pacang caga pandiak tabiak drah. Meng akaok thun tal ni hu peih 2 mbang pruh jru pametai , puh ramik hacih saat pametai jamuk, loăng quăng pacang caga pandiak tabiak drah  song caga pruh mbang ka  3.

 Meng akaok thun 2019, TP. Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu) daok hu 225baoh sang kathaot. TP. Bạc Liêu daok peih ngak rilo jalan daong sang kathaot. Dalam 6 bilan akaok thun, ban sit jak ba rik pataom tame kadung jien An sinh xã hội hu jaik 7 tỷ đồng saong dom phun jien karei,ban sit padang ngak hu dom công trình phúc lợi xã hội duh ka bhap bini, padang ngak 305 baoh sang anit ranam ka urang kan kathaot, jaik si kathaot saong yaom jien abih tih labaih 10 tỷ đồng saong hu jao brei bloh 69 baoh. Taphia di nan, ban sit daok sangka pato bruk ngak, ba bruk ngak ka urang ngak. Tapa nan, labaih 2.900 urang ngak hu ba nao ngak bruk di dom khu chế xuất, khu công nghiệp dalam saong lingiu tỉnh.

 Ngan song urang Khmer, sang Sala hu mong lac boh sang hội di phật tử, labik pato di dom sư sãi, lac labik taduan tuai dalam dom harei rija,  tết dalam thun di urang  Khmer. Oh lac danak dak  kiến trúc nghệ thuật siam gheih, ni dok lac  hatai takre  tín ngưỡng. Urak ni , kayua tuk vak patagok  di dom boh sang  Sala hu padang tui jalan ngak bahrau, nyu lahik nao rilo janih meng kan. Min rilo baha yau baha  Kh'leang (ban  Sóc Trăng), baha  Luông Bassac Bãi Xàu (huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) atua baha  Xiêm Cán (ban  Bạc Liêu), baha  Âng (ban  Trà Vinh)... dok khik hu  kiểu sang sàn  meng kan ngak meng kayau. Hu makna lac labik khiik ramik janih ilamu  phum sóc, sang Sala dok rik dong pok meyaom ilamu  kiến trúc baha Khmer.

Patui di ni dom khau tin dunya

 Tui kuhria mboh, bruk tok diuk tok pasang di Trung Quốc lac biar di abih dalam 10 thun mai ini, dom khu vực kinh tế dak patagok, bruk ini dak takik, dalam nan takik di abih lac Thượng Hải, tok hu 4,4‰, biar jang rilo duk haong tanut di taneh ia lac 7,2‰. Tui langyah di dom chuyên gia Trung Quốc, makna di bruk ini, lac kayua kết cấu dân số, nan lac menuac sia trun takik. Urak ini, menuac sia ndih tapui dom thun 80 di Trung Quốc lac 228 triệu menuac, dalam tuk rai 9X trun 1/3, tok hu 174 triệu menuac; rai ndih tapui hadei thun 2000 daok trun 16%, daok labaih 147 triệu menuac. Lingiu di nan, daok hu rilo makna karei yau kayua raidiuk, bruk hit ngak mbang dak harei dak trak damak, yaom sang glaong saong rai ranaih, abih di nyu lac urang kumei dak harei dak khin daok sa drei.

 Lac sa urang gru pato di  bang Gu-ê-rê-rô (Guerrero), sa bhum palei dok biak rilo kan kandah di Mê-hi-cô, hadei di tuk padeih ngak , o ng Giâu Héc-nan-đét khang hatai song haduik di drei  jeng lac sa urang gru pato , salih radeih  tải klaak jeng sa  “gilang tapuk di động” song peih nyu tal grauk labik di bhum atah bayah abih di gah merong  Mê-hi-cô. Rilo meng lac dom gilang tapuk  di động ni nao tapa  lac dom labik kan kathaotbo rilo dalam nan  bhian mong mboh bruk tong paoh gam tal dom kapul nyaom  ma túy rah tabiak. Tui gru pato ni, ngan song uranaih , bruk tagok hatai takre puac tapuk meng avar lac biak prong prang ngan song bruk jak jeng di dom adei  oh lac di sang bac bo dalam harei.

 Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc iek gah ngak pahla, ong Mác Lâu-cốc (Mark Lowcock) bahrau ba tabiak panuac lac, bruk daok dak harei jhak ngan saong bhap bini Yemen, dalam tuk dom jien daong dak harei dak takik nao. Brei panuac anak Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, ông Mác Lâu-cốc brei thau, dom gah hu mbaok tame mesruh di Yemen daok pacang cakak bruk daong ngak pahla. Ông Mắc Lâu-cốc daok brei thau lac, meng akaok thun tal ini, di Yemen, hu 500.000 mbnag urang njauk ruak tả saong jaik 700 urang metai, dalam nan hu 200 uranaih. Meng bruk rilo danak dak ngak pahla njauk cakak trun kayua kurang jien, tantu meda hu rilo jang menuac metai di anak tal../.

Trang tin 10h30 và 14h30 ngày 20/7

 “Quan tâm hỗ trợ bệnh nhân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số”, đó là nhấn mạnh của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tại Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày ngày lập Bệnh viện K (1969-2019), tại Hà Nội. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói, ung thư ngày càng có xu hướng gia tăng trên thế giới và ở Việt Nam. Tình trạng này đặt ra cho ngành Y tế nói chung, ngành khám điều trị ung thư nói riêng những yêu cầu, nhiệm vụ hết sức nặng nề. Là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành của cả nước về phòng chống ung thư, thời gian tới, Bệnh viện K cần phải tiếp tục phấn đấu sớm trở thành một trung tâm hàng đầu trong khu vực về ung bướu, là điểm đến tin cậy không chỉ đối với người bệnh mà còn với các đồng nghiệp và bạn bè quốc tế.

 Tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An đang diễn ra Festival Văn hóa Ẩm thực du lịch Quốc tế - Nghệ An 2019. Đến với Festival này, ngoài trên 100 gian hàng của 20 tỉnh, thành phố trong cả nước còn có một số gian ẩm thực của các nước: Lào, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga. Diễn ra trong 4 ngày (17-21/7) Lễ hội văn hóa ẩm thực còn có chương trình phô diễn 50 món ăn chế biến từ lươn Nghệ An do 25 nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực và đầu bếp chuyên nghiệp trong và ngoài tỉnh thực hiện. Đây là hoạt động nhằm quảng bá, tôn vinh những giá trị tinh hoa văn hóa ẩm thực đặc trưng của Nghệ An nói riêng, các tỉnh, thành phố trong nước và quốc tế nói chung.

 Những ngày nắng nóng vừa qua, trên địa bàn tỉnh Quảng Bình xảy ra nhiều vụ cháy rừng diện rộng, gây thiệt hại tài sản của Nhà nước và người dân. Việc chống chọi với giặc lửa không dễ dàng khi trang thiết bị của lực lượng chức năng còn thô sơ. Nhiều khu vực rừng núi cách trở, xe chữa cháy chuyên dụng không thể tiếp cận hiện trường. Ông Nguyễn Xuân Hoàng, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm Phú Quý, Hạt Kiểm lâm thành phố Đồng Hới cho biết, ý thức về phòng cháy chữa cháy của một số người dân còn hạn chế. Đơn vị đang đề xuất lắp đặt một số camera trên tuyến đường giáp rừng để thuận lợi việc giám sát và cảnh báo cháy.

 Tính đến tháng 7/2019, Đồng Nai đã ghi nhận gần 6.000 ca mắc sốt xuất huyết, tăng gần gấp 3 lần so với cùng thời điểm năm ngoái. Đồng Nai hiện là tỉnh có số ca mắc sốt xuất huyết nhiều thứ 2 Đông Nam Bộ, chỉ sau TP. Hồ Chí Minh với khoảng gần 25.000 ca. Năm nay chủng loại virus gây bệnh cũng thay đổi, hiện chủng loại Dengue 2 đang chiếm ưu thế. Đồng Nai hiện đã bố trí khoản kinh phí hơn 10 tỷ đồng cho công tác phòng chống dịch sốt xuất huyết. Từ đầu năm tới nay đã thực hiện 2 lần chiến dịch phun hóa chất, dọn dẹp vệ sinh diệt muỗi, loăng quăng phòng chống sốt xuất huyết và chuẩn bị thực hiện đợt 3.

          Đầu năm 2019, TP. Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu) còn 225 hộ nghèo. TP. Bạc Liêu đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, giúp đỡ hộ nghèo. Trong 6 tháng đầu năm, thành phố đã vận động đóng góp Quỹ An sinh xã hội hơn 6,8 tỷ đồng cùng nguồn kinh phí khác, thành phố đã xây dựng các công trình phúc lợi xã hội phục vụ dân sinh; triển khai xây 305 căn nhà tình thương cho hộ nghèo, cận nghèo với tổng kinh phí hơn 10 tỷ đồng và đã bàn giao 69 căn. Bên cạnh đó, thành phố còn chú trọng đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho người lao động. Qua đó, hơn 2.900 lao động được giới thiệu việc làm tại các khu chế xuất, khu công nghiệp trong và ngoài tỉnh.

 Đối với đồng bào Khmer, nhà Sala được xem là kiểu nhà hội của phật tử, giảng đường của những sư sãi, là nơi tiếp khách trong những ngày lễ, tết trong năm của đồng bào Khmer. Không chỉ là công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo, đây còn là biểu tượng của lòng tín ngưỡng. Ngày nay, do quá trình phát triển các ngôi nhà Sala dần được xây dựng theo quy cách hiện đại, mai một nhiều nét truyền thống. Nhưng nhiều chùa như chùa Kh'leang (thành phố Sóc Trăng), chùa Luông Bassac Bãi Xàu (huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) hay chùa Xiêm Cán (thành phố Bạc Liêu), chùa Âng (thành phố Trà Vinh)... vẫn giữ được nét đẹp kiểu nhà sàn truyền thống xây bằng gỗ. Với ý nghĩa là nơi lưu giữ bản sắc văn hóa phum sóc, nhà Sala đã và đang góp phần tôn vinh nét đẹp kiến trúc chùa Khmer.

Tin thế giới:

 Số liệu thống kê cho thấy, tỷ lệ kết hôn ở Trung Quốc đã đạt mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây, các khu vực kinh tế càng phát triển, tỷ lệ này càng thấp, trong đó thấp nhất là Thượng Hải, chỉ đạt 4,4‰, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của cả nước là 7,2‰. Theo phân tích của các chuyên gia Trung Quốc, nguyên nhân cơ bản của hiện tượng này là do vấn đề kết cấu dân số, tức dân số giảm. Hiện nay, dân số sinh những năm 80 ở Trung Quốc là khoảng 228 triệu người; trong khi thế hệ 9X giảm 1/3, chỉ khoảng 174 triệu người; thế hệ sinh sau năm 2000 tiếp tục giảm 16%, còn khoảng 147 triệu người.Bên cạnh đó, còn hàng loạt các lý do khác, như áp lực cuộc sống, công việc, giá nhà cao và thế hệ trẻ, đặc biệt là phái nữ ngày nay ngày càng trở nên độc lập.

 Là một giáo viên ở bang Gu-ê-rê-rô (Guerrero), một vùng nông thôn còn nhiều khó khăn của Mê-hi-cô, sau khi nghỉ hưu, ông Giâu Héc-nan-đét quyết định cùng vợ của mình cũng là một nhà giáo, biến chiếc xe tải cũ trở thành một “thư viện di động” và lái nó đi tới khắp các cộng đồng xa xôi nhất ở miền Nam Mê-hi-cô. Chủ yếu những nơi thư viện di động này đi qua là các cộng đồng nghèo, mà phần nhiều trong số đó thường xuyên chứng kiến nạn bạo lực liên quan tới các băng đảng ma túy hoành hành. Theo nhà giáo này, đối với trẻ em, việc phát triển sở thích đọc sách từ sớm là rất quan trọng đối với thành công của các em không chỉ ở trường học mà cả tương lai sau này.

 Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc phụ trách vấn đề nhân đạo, ông Mác Lâu-cốc (Mark Lowcock) vừa đưa ra cảnh báo, tình hình đang ngày càng tồi tệ đối với người dân Yemen, trong khi các nguồn ngân sách cứu trợ cho họ lại đang “eo hẹp” hơn. Phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, ông Mác Lâu-cốc cho biết, các bên tham chiến ở Yemen đã cản trở công tác cứu trợ nhân đạo bằng cách đưa ra các yêu cầu rườm rà về thủ tục và lộ trình di chuyển. Ông Mắc Lâu-cốc cho biết thêm, từ đầu năm đến nay, tại Yemen, có 500.000 ca mắc bệnh tả và khoảng 700 ca tử vong, trong đó có 200 trẻ em. Với việc nhiều chương trình nhân đạo bị cắt giảm do thiếu ngân sách, chắc chắn những con số này sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới./.