# Thủ tướng rajaei bahrau hu panuac tacei pato ka bruk khik ramik, pasiam saong patagok yaom glaong inem krug sajarah pakat negar biak praong mblang mesruh Điện Biên Phủ. Tui nan, Thủ tướng  jao ka UBND tỉnh Điện Biên dang tabiak, pambuak bruk haong dom gah pambuak tal bruk nan, samar brei thau panuac tacei di mBan Bí thư trung ương Đảng ka bruk peih ngak Đề án khik ramik, pasiam saong patagok yaom glaong inem mek sajarah pakat negar biak praong mblang mesruh Điện Biên Phủ tal thun 2030 tui quy định; peih bruk padang ngak, taong yaom, pasang iek saong brei adat ngak dom dự án khik ramik, pasiam veik inem krung tui njauk  thẩm quyền saong quy định piah ngak hu siam bruk khik ramik, pasiam saong patagok yaom glaong inem mek sajarah pakat negar biak praong mblang mesruh Điện Biên Phủ

 # Sở Du lịch, mBan khik ramik dom danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình pambuak bruk haong dom jabat tư vấn di UNESCO bahrau peih nyom biai klah rabha ilamu khik ramik saong patagok dom yaom glaong inem krung dunya di Việt Nam. Dom tham luận di nyaom biai hu pataom tame asal praong lac: duah jalan khik ramik inem krung dunya saong dom sarak patagok inem krung khang kajap suai lavik; klah rabha ilamu roh duah piah patagok dom yaom glaong inem krung dunya, ilamu pandar khoa học công nghệ piah khai thác inem krung, patagok du lịch; padang ngak danak dak yaih khan du lịch pambuak haong khik iek tuai du lịch; patagok du lịch gam haong khik caga môi trường; patagok talei pambuak bruk dunya piah daong khik caga inem krung...

   # Dalam dom bruk di adit Ngoại giao Khí hậu châu Âu 2019 (27/9-6/10), kapul Liên minh châu Âu hu ba tabiak chiếu di Việt Nam bộ phim “Truy tìm rạn san hô” ( Chasing Coral) piah patagok bruk sahneng mboh di menuac sia ka dom kan kandah di bruk biến đổi khí hậu. Bruk nan hu pambuak haong bruk jao giải mbang pakacah rup thaot ngan saong kadha "Bruk ngak kayua biến đổi khí hậu", hu jabat cakrok Prang (AfD) pambuak bruk haong Trung ương Kapul dam dara CS Hồ Chí Minh peih ngak. Meng rilo giải thưởng mek hu dalam dom mbang pataom phim dunya, “Truy tìm rạn san hô” hu maong lac 1 dalam dom bộ phim tài liệu ka môi trường biak njauk maong iek. Ini lac bruk ngak piah patagok hatai sahneng di menuac sia ngan saong bruk samar drah pacang caga biến đổi khí hậu. 

#Salam uan harei urang kumei Việt Nam (20/10), Sang ilamu urang kumei TP Hồ Chí Minh pambuak bruk haong kalup kapul(CLB) Nhiếp ảnh nữ Hải Âu peih parang iek 63 blah rup thaot ngan saong kadha “Hải Âu umo 29”. Ini lac dom blah rup thaot di 21 tác giả mai meng CLB Nhiếp ảnh nữ Hải Âu. Yaok sa blah lac sa dalikan brei mboh ka raidiuk, bruk ngak mbang duah jien biak glaih glar di urang ngak Việt Nam, min tuk halei jeng bui sambai chreih chrai caong khin khik ramik dom bruk ngak meng muk kei mai, yau ye: “Bánh hỏi ra lò”, “Đời sông nước”, “Thăm lưới”… Parang iek rah tabiak tal harei 17/10 di Hội trường sang ilamu urang kumei TP Hồ Chí Minh.

#  Parang iek rup thaot saong tabiak mbaoh baoh tapuk Thaot meng angaok glaong pulao saong takai tasik Việt Nam daok rah tabiak di sang ilamu dam dara (labik ka 4 Phạm Ngọc Thạch, quận 1, TPHCM). Ini lac mbang ka 6 nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn tabiak mbaok baoh tapuk rup thaot.Bruk njauk biai nan lac, di mbang parang iek ini, gah kỷ lục Việt Nam hu brei thau rilo kadha praong yau ye: nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn taduan mek bằng tiến sĩ danh dự di Viện Đại học kỷ lục dunya;  bằng vinh danh ka bruk ba abih drei ka taneh ia saong bhap bini, jao bằng xác lập kỷ lục baoh tapuk Thaot meng angaok glaong pulao saong takai tasik Việt Nam. 

# Rajaei Indonesia daok peih 1 bruk pakacah pakat dunya ka hatai sahneng padang ngak ban ine bahrau di labik bahrau hu khan brei thau lac di tỉnh Đông Kalimantan angaok pulao Borneo. Bruk pakacah piah ngak brei medeih tagok hatai sahneng di bhap bini, abih di nyu nan lac dom chuyên gia gah kiến trúc, quy hoạch saong thiết kế đô thị. Akaok mintri Công trình công cộng saong sang daok di Indonesia, ong Basuki Hadimuljono ndom lac: “ban ine bahrau hu pandar meng 50 - 100 thun. Kol dahlak caong lac ban ini ndung bak dom kadha praong biak gheih, biak mekre”. Tukvak tut angan pakacah meng ini tal harei 11/10 saong bruk pakacah hu peih tabiak meng harei 11-10 tal harei 22-12. Bruk patagok ban ine bahrau hu peih tabiak di thun 2020 saong tui kuhria meda ngak salah di thun 2024, ngan haong yaom jien di kadung jien karja tagok tal 466.000 tỷ rupiah (32,79 tỷ USD).

# Kadung jien taneh ia brei ka urang tangaoh di New Zealand bahrau brei thau 1 bruk pasang iek mboh lac, rilo dam dara urang ranaih umo di taneh ia ini mbuan tangaoh kayua pang  nhạc biak khang. Tapa roh duah 480 anek saih tal bac 9 di 3 sang bac trung học di New Zealand mboh lac, 34% anek saih di dom sang bac ini hu tanye pang oh siam. Labaih 1/3 dom anek saih mboh srinn tanye saong labaih 40% dom anek saih nan hu tanye pang oh cambaih. Dom chuyên gia y tế di New Zealand bahrau ini hu panuac lac, meyah oh salih chip bruk bhain randap pang nhạc biak khang, rilo dam dara urang ranaih umo di taneh ia ini mbuan tangaoh saong ini lac bruk suan trak oh pasiam veik hu.

# Urang jakar ngak praong di Mỹ brei thau ka bruk mbaun tamuh jit praong hadei di bruk dom urang ruak meda njauk ruak phổi kayua pandar pakao hala điện tử tagok tal 1.080 menuac di taneh ia ini. Panuac khan nan hu ba tabiak hadei di tuk urang jakar y tế Mỹ mboh hu rilo urang metai hu pambuak pagam tal bruk njuk pakao hala điện tử dalam tukvak tapa. Urak ini gah y tế Mỹ hu panuac kakei bhap bini jhui blei dom janih pakao hala điện tử pablei angaok jalan atau dom pakao hu pandar menyek ngak meng cần sa, plaih hít njauk vitamin E acetate – sa janih hu dalam pakao hala điện tử. Tal urak ini, rilo mbang di Mỹ yau Washington, New York, Michigan, Massachusetts hu tabiak adat pakauk njuk pakao hala điện tử./.

Trang tin văn hóa ngày  6/10

# Thủ tướng Chính phủ vừa có ý kiến chỉ đạo về việc thực hiện công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt chiến trường Điện Biên Phủ. Theo đó, Thủ tướng  giao UBND tỉnh Điện Biên chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai ý kiến chỉ đạo của Ban Bí thư trung ương Đảng về chủ trương thực hiện Đề án Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt chiến trường Điện Biên Phủ đến năm 2030 theo quy định; thực hiện việc lập, thẩm định và phê duyệt các dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích theo đúng quy trình, thủ tục, thẩm quyền và quy định để hoàn thành mục tiêu và nhiệm vụ của Đề án Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt chiến trường Điện Biên Phủ.

# Sở Du lịch, Ban Quản lý quần thể danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình phối hợp các cơ quan tư vấn của UNESCO vừa tổ chức Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản thế giới tại Việt Nam. Các tham luận tại hội thảo tập trung vào nội dung chính là: Tìm giải pháp quản lý, bảo tồn di sản thế giới và các chính sách phát triển di sản bền vững lâu dài; chia sẻ kinh nghiệm trong việc nghiên cứu khoa học nhằm phát huy các giá trị di sản thế giới; kinh nghiệm áp dụng khoa học công nghệ trong khai thác di sản, phát triển du lịch; xây dựng chương trình quảng bá du lịch gắn với quản lý khách du lịch; phát triển du lịch gắn với bảo vệ môi trường; tăng cường hợp tác quốc tế để hỗ trợ bảo vệ di sản...

# Trong khuôn khổ Tuần lễ Ngoại giao Khí hậu châu Âu 2019 (27/9-6/10), Phái đoàn Liên minh châu Âu công chiếu tại Việt Nam bộ phim “Truy tìm rạn san hô” (tựa gốc: Chasing Coral) nhằm tăng cường nhận thức của công chúng về những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu. Sự kiện được kết hợp với lễ trao giải cuộc thi ảnh chủ đề "Hành động vì biến đổi khí hậu", do Cơ quan Phát triển Pháp (AfD) phối hợp cùng Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức. Với hàng loạt giải thưởng trong các liên hoan phim quốc tế, “Truy tìm rạn san hô” được coi là một trong những bộ phim tài liệu về môi trường đáng xem nhất. Đây là hoạt động nhằm tăng cường nhận thức của công chúng đối với nhu cầu cấp bách trong việc chống biến đổi khí hậu. 

# Chào mừng Ngày Phụ nữ Việt Nam (20/10), Nhà Văn hoá Phụ nữ TP Hồ Chí Minh phối hợp Câu lạc bộ (CLB) Nhiếp ảnh nữ Hải Âu tổ chức triển lãm 63 bức ảnh nghệ thuật với chủ để “Hải Âu tuổi 29”. Đây là những tác phẩm của 21 tác giả đến từ CLB Nhiếp ảnh nữ Hải Âu. Mỗi tác phẩm là một câu chuyện mang màu sắc riêng, khắc họa đậm nét và đầy sinh động về cuộc sống mưu sinh đầy vất vả của người lao động Việt Nam, nhưng vẫn luôn lạc quan với mong muốn giữ gìn những ngành nghề truyền thống như: “Bánh hỏi ra lò”, “Đời sông nước”, “Thăm lưới”… Triển lãm diễn ra đến ngày 17/10 tại Hội trường Nhà Văn hoá Phụ nữ TP Hồ Chí Minh.

# Triển lãm ảnh và ra mắt sách Không ảnh đảo và bờ biển Việt Nam đang diễn ra tại Nhà văn hóa Thanh niên (số 4 Phạm Ngọc Thạch, quận 1, TPHCM). Đây là lần thứ 6 nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn ra mắt công chúng sách ảnh.Đặc biệt, tại buổi triển lãm này, tổ chức kỷ lục Việt Nam sẽ công bố nhiều thông tin quan trọng như: nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn nhận bằng tiến sĩ danh dự của Viện Đại học kỷ lục thế giới; nhận bằng vinh danh vì sự cống hiến cho quốc gia và cộng đồng; trao bằng xác lập kỷ lục ấn phẩm Không ảnh đảo và bờ biển Việt Nam. 

# Chính phủ Indonesia đang tổ chức một cuộc thi quốc tế về ý tưởng thiết kế thủ đô mới với địa điểm vừa được công bố ở tỉnh Đông Kalimantan trên đảo Borneo. Cuộc thi nhằm khơi dậy các ý tưởng từ cộng đồng, đặc biệt là các chuyên gia trong lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch và thiết kế đô thị. Bộ trưởng Bộ Công trình công cộng và Nhà của Indonesia, ông Basuki Hadimuljono nhấn mạnh: “Thủ đô mới sẽ được sử dụng 50 - 100 năm. Chúng tôi muốn thành phố này sẽ chứa đựng các kiệt tác”. Thời gian đăng ký dự thi từ nay đến 11/10 và cuộc thi chính thức diễn ra từ ngày 11-10 đến ngày 22-12. Kế hoạch phát triển thủ đô mới sẽ được khởi động vào năm 2020 và dự kiến hoàn thành vào năm 2024, với khoản ngân sách lên tới 466.000 tỷ rupiah (32,79 tỷ USD).

          # Quỹ quốc gia dành cho người điếc và khiếm thính của New Zealand vừa công bố một kết quả khảo sát cho thấy, nhiều thanh thiếu niên của nước này có nguy cơ bị điếc do nghe nhạc quá lớn. Kết quả nghiên cứu đối với 480 học sinh lớp 9 thuộc 3 trường trung học của New Zealand cho thấy, 34% học sinh của các trường này có thính giác bất thường. Hơn 1/3 số học sinh được kiểm tra có biểu hiện ù tai và hơn 40% trong số đó có thính giác bất thường. Các chuyên gia y tế của New Zealand mới đây đã lên tiếng cảnh báo, nếu không thay đổi ngay lập tức thói quen nghe nhạc quá lớn, nhiều thanh thiếu niên của nước này có nguy cơ mất thính lực và đây là sai lầm nghiêm trọng không thể sửa chữa được.

          # Giới chức Mỹ cảnh báo nguy cơ "đại dịch" y tế sau khi số liệu cho thấy số bệnh nhân có thể mắc bệnh phổi do sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng lên con số 1.080 người tại nước này. Thông báo trên được đưa ra sau khi giới chức y tế Mỹ đã phát hiện nhiều trường hợp tử vong có liên quan đến việc hút thuốc lá điện tử có hương liệu trong thời gian qua. Hiện giới chức y tế Mỹ đã cảnh báo người dân không mua các sản phẩm thuốc lá điện tử bán trên đường phố hoặc các sản phẩm sử dụng tinh dầu có nguồn gốc từ cần sa, cũng như nên tránh hít phải vitamin E acetate - một thành phần có trong một số sản phẩm thuốc lá điện tử. Tới nay, nhiều bang tại Mỹ như Washington, New York, Michigan, Massachusetts đã ban hành lệnh cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm tinh dầu dùng cho loại thuốc lá này./.