(Jasi saong Hani Pha lang tapa sap Cam)

# Kayua rilo harei oh hu hajan, mbaok aia di binek thủy điện Hàm Thuận trun biar, jaik tal tanut aia metai. Kuhria tal 16 tuk harei 7/5/2019, aia dalam binek tok daok 11,9 triệu m3 aia (dalam tuk binek padang hu tal 523 triệu m3). Aia daok veik dalam binek tok ginup piah nduac mac tal harei 15/5/2019. Tuk mbaok aia di binek thủy điện Hàm Thuận trun tal tanut aia metai, bruk pabak ia ka gah ala kraong La Ngà di dom huyện dalam tỉnh Bình Thuận gaok rilo kan kandah. 

# Chi cục rong glang song  thú y tỉnh Đắk Lắk brei thau, hu 8 dalam 10 huyện, ban sit dalam tỉnh pacang cakak hu jit laka cambuai tapaok kakau di  tapon athur, hu tapa 21 harei bloh oh hu sruh jit bahrau. Jit laka cambuai tapaok kakau hu mboh di tapon pabui di sa boh sang urang nong dok di xã Ea Wy, huyện Cư Kuin, meng bilan 1/2019, hadei di nan, pambak tabiak 10 dalam 15, huyện, ban sit dalam tinh. Abih tih pabui njom ruak lac 2.642 drei, dalam nan gah chức năng am cuh klaak  2.534 drei.

# Piah pacang khik tapol athur raong dalam tuk tua riya pandiak bhang dui atah, urang raong glang di Ninh Thuận daok kham merat nao duah pandap mbang, aia menyum saong pacang cakak jit ruak patrun tal tanut biar di abih khat lahik angaok tapol athur dalam bilan thu. Tui kuhria mboh, tỉnh Ninh Thuận urak ini hu jaik 500 ribau drei athur. Dom baoh sang raong glang rilo meng raong sit sot, pambak tame blang hareik tamuh ta-eng. Yau nan min, mblang hareik tamuh ta-eng saong dom pandap mbang karei di gah pala drak yaok thun tok pabak hu jaik 35% dom pandap mbang ka tapol athur hu take. Dalam tukvak tua riya pandiak bhang yau urak ini, dom baoh sang di Ninh Thuận takik raong palao athur di tuk kreh pandiak piah patrun bruk athur lahik aia, luai suan khang, oh daok pren yava ba tal ruak mebuk pandiak,…

# Tuk vak ni, bhum Tây Nguyên song Nam Bộ langik dok dalam tuk vak salih bilan, meng bilan thu tapa bilan hajan. Dalam tukvak salih bilan ni, tuk hu ngin ribuk bhian hu gam grum jakala, hangin khang, gaok mai daok hu ribuk khang. Piah khik caga siam mekre, salamat, mik va meyah mboh langik sup hu taginum jhuk gam tui ngin yuk la-an nan lac jaik hu hajan ribuk. Abih gauk njauk  duah labik kandauk siam mekre, khang kajap, takik tabiak jalan piah plaih jakala klaak, plaih ngin ribuk. 

# Panuac khan meng Hội Nhà báo Việt Nam biar harei 8/5 brei thau: Hadei di tuk taduan hu harak văn bản di Học viện Báo chí saong Tuyên truyền payua ka Hội Nhà báo Việt Nam aong palahik angan Lê Hoàng Anh Tuấn tabiak truh dom angan hội viên Hội viên Nhà báo Việt Nam. Phaok akaok thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi hu mboh tangin tame quyết định 36/QĐ-HNBVN, ka bruk palahik angan hội viên Lê Hoàng Anh Tuấn. Ong Lê Hoàng Anh Tuấn dalam dom harei jaik di ini ngak brei menuac sia pandik hatai tuk  brei ka drei angan lac "nhà báo quốc tế" saong lac drei hu học vị tiến sỹ, tác giả dom giải thưởng báo chí dunya… 

# Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev hu pasang iek brei adat peih ngak dom bruk di taneh ia meng ni tal thun 2024, tui nan Nga meda yam tapa Đức ka Tổng Sản phẩm quốc nội (GDP) song laik tame nyaom 5 nền  kinh tế prong abih di dunya.

# Sa ribuk dhul bhong bah tapa bal Mildura di gah Tây Bắc Australia di biar harei 5-5 ngak ka langik sup dhit di tuk harei mblang. Bruk ini bhian mboh dalam bilan hè di Australia, takik gaok dalam vaktu yau ini dalam thun, min tok hu tua riya pandiak bhang dui atah, ribuk thur mur meda hu mboh. 

# Cảnh sát Mỹ brei thau dalam 2 urang cuh phao tame sang bac bán công STEM School Highlands Ranch di bang Colorado dahlau di nan dom tuk ngak brei sa anek saih likei metai song takik di abih 8 anek saih karei njauk rambuac  harei 8-5, hu sa urang lac kumei. Cảnh sát dahlau di nan lac urang ini likei kayua maong nyu dreih yau likei. Jaik abih dom bruk pandar, cuh phao phao di Mỹ lac dom urang likei. Tui sa pathau khan di FBI, dalam abih tih 160 mbang cuh phao rah tabiak di Mỹ meng thun 2000-2013, tok hu 6 urang lac kumei./.

Trang tin sáng thứ Sáu 9/5

                                                                                         H.Thủy biên soạn

# Do nhiều ngày không có mưa, mực nước hồ thủy điện Hàm Thuận xuống thấp, sắp về mực nước chết. Tính đến 16 giờ ngày 7/5/2019, dung tích của hồ chỉ còn 11,9 triệu m3 nước (dung tích hữu ích là 523 triệu m3). Lượng nước còn trong hồ chỉ đủ chạy máy đến ngày 15/5/2019. Khi mức nước hồ thủy điện Hàm Thuận về mực nước chết,  việc cung cấp nước cho hạ lưu sông La Ngà một số huyện thuộc tỉnh Bình Thuận sẽ gặp rất nhiều khó khăn. 

# Chi cục chăn nuôi và thú y tỉnh Đắk Lắk cho biết, có 8/10 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh cơ bản đã khống chế được dịch lở mồm long móng trên đàn gia súc, đã qua 21 ngày không phát sinh thêm ổ dịch mới. Dịch lở mồm long móng được phát hiện trên đàn lợn của một hộ dân xã Ea Wy, huyện Cư Kuin, từ tháng 1/2019, sau đó lan rộng ra 10/15, huyện, thị xã, thành phố. Tổng số lợn mắc bệnh là 2.642 con; trong đó, lực lượng chức năng tiêu hủy 2.534 con.

# Để bảo vệ đàn gia súc trong tình hình nắng hạn kéo dài, người chăn nuôi ở Ninh Thuận đang nỗ lực tìm kiếm nguồn thức ăn, nước uống và phòng chống dịch bệnh nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại trên đàn gia súc trong mùa khô. Theo thống kê, tỉnh Ninh Thuận hiện có gần 500 nghìn con gia súc. Đa phần các hộ chăn nuôi theo quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu dựa vào đồng cỏ tự nhiên. Tuy nhiên, nguồn cỏ tự nhiên và các phụ phẩm của ngành trồng trọt hàng năm chỉ đáp ứng khoảng 35% nhu cầu thức ăn cho đàn gia súc có sừng. Trong thời điểm nắng nóng như hiện nay, các hộ dân ở Ninh Thuận hạn chế chăn thả gia súc vào giờ nắng gắt để hạn chế gia súc bị mất nước, thở dốc, kiệt sức dễ dẫn đến mắc bệnh say nắng, cảm nóng.

# Thời gian này, vùng Tây Nguyên và Nam Bộ thời tiết đang trong giai đoạn chuyển mùa, từ mùa khô sang mùa mưa. Trong giai đoạn giao mùa này khi cơn giông kéo đến rất dễ kèm theo sấm sét, gió giật mạnh, thậm chí cả lốc xoáy. Để đảm bảo an toàn, bà con nếu thấy bầu trời xuất hiện những đám mây đen vần vũ, trời tối sầm lại kèm theo những luồng gió mát là dấu hiệu cho thấy sắp có mưa giông mạnh. Mọi người nên tìm nơi trú tránh an toàn, kiên cố, hạn chế tham gia giao thông để tránh sét đánh và gió giật mạnh trong cơn giông.

# Thông tin chính thức từ Hội Nhà báo Việt Nam chiều 8/5 cho biết: Sau khi  nhận được văn bản của Học viện Báo chí và Tuyên truyền  gửi Hội Nhà báo Việt Nam đề nghị xóa tên Lê Hoàng Anh Tuấn ra khỏi danh sách hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi đã ký quyết định số 36/QĐ-HNBVN, về việc xóa tên hội viên Lê Hoàng Anh Tuấn Ông Lê Hoàng Anh Tuấn trong những ngày gần đây đã gây bất bình dư luận bởi tự xưng danh là  "nhà báo quốc tế" và tự nhận có học vị tiến sỹ, tác giả các giải thưởng báo chí quốc tế.

# Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev đã phê chuẩn kế hoạch các mục tiêu quốc gia phát triển đất nước từ nay đến năm 2024, theo đó Nga sẽ vượt qua Đức về Tổng Sản phẩm quốc nội (GDP) và lọt vào nhóm 5 nền kinh tế lớn nhất thế giới.

# Một trận bão bụi đỏ quạch đã tấn công thành phố Mildura ở phía Tây Bắc Australia vào chiều ngày 5-5 khiến bầu trời chuyển sang tối mịt ngay giữa ban ngày. Hiện tượng này thường xảy ra vào mùa hè ở Australia, ít gặp tại thời điểm hiện tại trong năm, nhưng chỉ cần khô hạn kéo dài, bão bụi sẽ xuất hiện. 

# Cảnh sát Mỹ cho biết trong hai nghi phạm vụ xả súng tại trường học bán công STEM School Highlands Ranch ở bang Colorado trước đó cùng ngày khiến 1 nam sinh thiệt mạng và ít nhất 8 học sinh khác bị thương hôm 8-5, có một đối tượng là nữ. Cảnh sát trước đó đã nhầm đối tượng này là nam do ngoại hình giống nam giới. Hầu hết thủ phạm các vụ bạo lực súng đạn tại Mỹ là các đối tượng nam giới. Theo một báo cáo của FBI, trong số 160 vụ xả súng xảy ra ở Mỹ từ năm 2000-2013, chỉ có 6 hung thủ là nữ ./.