# Dalam mbang nao ngak bruk bahrau ini, Kapul ngak bruk di mban tacei jalan pakat negar ka duah pataom saong duah thau angan talang liệt sĩ - kayua Thượng tướng Lê Chiêm, UV TW Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phaok akaok mban tacei jalan pan akaok kapul, hu var ngak bruk haong Đại học New South Wales di Australia saong taduan mek “Dự án số hóa thông tin pambuak tal bộ đội Việt Nam metai lahik dalam mesruh metak”. Dự án hu peih tabiak ngak dalam rilo thun hu bruk rik daong di rilo chuyên gia, urang roh duah saong urang dahlau daih ngak lin Ô-xtrây-li-a. Dự án padang hu 1 kho dữ liệu hu jaik 6.500 mbang mesruh hu mbaok di lin Ô-xtrây-li-a pak Việt Nam. Tapa nan hu daong pabak thông tin ka angan je saong labik dar jaik 460 urang lin Việt Nam metai lahik dalam bruk mesruh metak pacang Mỹ.

# Thời báo Giáo dục đại học, lac Times Higher Education- angan vak katut lac THE birau brei thau tanut dang dhi đại học dunya birau di abih pak Nyaom biai pakat glaong ka bruk bac megru di THE peih tabiak di Zurich (Thụy Sỹ). Tui nan, mbang camereip 3 sang bac di Viet Nam hu THE brei thau dhi dang gam saong jaik 1.400 sang bac đại học hu ngan je di dunya. Nan lac sang bac: ĐH dunya Ha Noi, Sang ĐH Bách khoa Hà Nội di kapol meng 801-1.000 dunya; patui di nan lac ĐH Quốc gia Ban raya Ho Chi Minh dalam nyaom 1000+.

# Adit ilamu du lịch “Tapa bhum dom inem krung hamu takai kanyan” tui kuhria hu peih tabiak meng harei 19 - 22/9 di huyện Hoàng Su Phì, tỉnh  Hà Giang ngan saong rilo bruk ndung bak ilamu bangsa. Tui nan hu pakacah radaih ô tô, radaih mô tô địa hình nao tagok tabung ceik Tây Côn Lĩnh; giải Marathon ““Tapa bhum dom inem krung hamu takai kanyan” , payong par angaok takai kanyan ameh” ; pataom pakacah urang lai tea. Dalam dom bruk di adit ilamu, tuai damuai daok hu maong iek dom gheih mekre, khan ao ngui cuk, bruk naih gheih di dom likei dam, kumei dara bangsa takik hu mbaok tame pakacah gheih mekre dom bangsa bhum Tây Hà Giang; hu ba drei tame rilo bruk ngak meng kan di bhap bini dom bangsa tyakiik.

# Mbang camereip abih, tamia Xòe praong di Viet Nam hu padang ngak biak tani tanat ngan saong 5000 nghệ nhân bhpa bini saong urang tamia hu tut angan brei padang kỷ lục Guiness Dunya meda peih ngak di Danak dak “ harei pataom Ilamu, Dulich Mường Lò;  duah thau dom siam gheih di hamu takai nal Mù Cang Chải. Danak dak ilamu,  Du lịch Mường Lò 2019 piah yaih khan dom ialmu vật thể, phi vật thể saong pandap dulich biak ghieh di tỉnh Yên Bái tal tuai dulich dalm saong langiu negar.  

# 4 bilan dahlau daih, sang Y Riêng haong 3 sang karei lac 17 urang bangsa Ê Đê di palei Sing B, xã Ea Drông, Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đăk Lăk palei sang danaok, bein hamu, duah tapa Campuchia, blaoh tapa Thái Lan caong khin hu nao daok di negar ka 3. Tal Thái Lan, dom harei hadei y Riêng meng thau lac drei njauk lah pachot. Yaok baoh sang hu ba tame daok sa duk trọ sit taik tahak. Mbang abih jien njauk noa ngak apah piah duah var mbang min oh thau ndem panuac di urang negar nan, prein yawa oh hu khang kajap yau nan ye njauk iek lipa yaok harei. Labaih 3 bilan daok di taneh Thái Lan rilo rambah rambeip, iek lipa, haduh hatai…, diuk pasang Y Riêng kham duah jalan mai veik palei saong harei 5 bilan 9 meng blaoh sang Y Riêng mai tal palei. Diuk pasang YRiêng caong khin payua panuac kakei dom urang loa nduac tapa negar karei, oh hu harak gar duak trun dauk tagok, lac: Brei veik mai saong puk paga, palei negar mikva di drei, karja palei hu me-ah brei.

# Salih ka bruk daok  dalam baoh sang căn hộ sir vin, bayar tagok rilo jien sang daok saong hu pamaong tal bruk klak rabha ba tal rilo urang daok ranaih umo di chau A urak ini  palih ruah tui jalan diukrai birau nan lac dịch vụ klak rabha sang daok, daok iew lac co-living, labik ini hu taom gaok dom urang takre diukrai yau gauk. Urang rik jien tame pah sang daok, pandar dom bilik saong gauk yau ging tahaneh atau duk mein. Tahaneh ngak pandap mbang saong gauk min duk bilik ndih ye karei. Sa dalam dom taneh ia châu Á akok meti pachreih tui jalan yau nan lac Singapore. Birau ni, labik sang daok Funan Singapore - mô hình co-living praong abih Đông Nam Á urak ni, hu peih pabah mbang ka gah mbáo  rivang iek, dahlau tuk ba tame pandar. Funan Singapore padang di taneh praong 36.576 met vuong, ngan saong 279 baoh sang saong 412 duk bilik ndih.

7# Tdalam tuk kuac rok sa labik di gah brak ban David – 1 “di chỉ khảo cổ” dalam ban klak Jerusalem, dom urang khảo cổ Israel duah mboh 1 baoh tara hu akhar haroh Do Thái klak. Boah tara ini hu meng 2.600 thun dahlau, nan lac di abap 7 dahlau Công nguyên – lac saman Vương quốc Judah. Baoh tara nan praong 1cm saong hu dom akhar haroh Do Thái, brei mboh po di nyu lac sa urang ngak praong di taneh ia nan, lac urang daok jaik patao saman Judah.  

# kayua njauk ruak huan ống bán nguyệt dua gah tanye, Gemma Cairns oh tuk halei thau tal sap yawa di kandang jua. Anai ini brei pang darah nduac dalam rak  di rup pabhap drei yaok giêy tuk medeih. Jaik abih dom urang ruak nan tamuh ruak  hadei chấn thương akok, min urang kumei Scotland ruak meng tuk birau ndih tapui tabiak. Urang nan umo 32 thun hu laic raih siam mekre di bilan 9 thun 2018. Anai daok kuhria caga blaic raih tanye gah diah di bian 10 anak tal. Meyah hu siam, nan lac mbang camereip dalm raidiuk anai hu thau bruk kandang jua abih./.

Lang tapa sap Viet Nam

Trang tin ngày 16/9

# Trong chuyến công tác mới đây, Đoàn công tác Ban chỉ đạo Quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ - do Thượng tướng Lê Chiêm, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng ban chỉ đạo làm trưởng đoàn - đã có buổi làm việc với Đại học New South Wales của Australia và nhận bàn giao “Dự án số hóa thông tin liên quan đến bộ đội Việt Nam hy sinh trong chiến tranh”. Dự án được tiến hành trong nhiều năm với sự đóng góp công sức của rất nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu và cựu quân nhân Ô-xtrây-li-a. Dự án đã xây dựng được một kho dữ liệu bao gồm gần 6.500 sự vụ chiến đấu có sự tham gia của binh sĩ Ô-xtrây-li-a tại Việt Nam. Cơ sở dữ liệu ban đầu của dự án sẽ cung cấp thêm thông tin về danh tính và các địa điểm chôn cất khoảng 460 quân nhân Việt Nam hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

# Thời báo Giáo dục đại học (Times Higher Education- tên gọi tắt là THE)  vừa công bố kết quả xếp hạng đại học thế giới mới nhất tại Hội nghị Thượng đỉnh về học thuật của THE tổ chức tại Zurich (Thụy Sỹ). Theo đó, lần đầu tiên 3 đại học của Việt Nam được THE công bố thứ hạng cùng với gần 1.400 cơ sở giáo dục đại học hàng đầu thế giới. Đó là các trường: ĐH Quốc gia Hà Nội, trường ĐH Bách khoa Hà Nội thuộc nhóm từ 801-1000 thế giới; tiếp theo là ĐH Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh trong nhóm 1000+. 

  # Tuần văn hóa du lịch “Qua miền những di sản ruộng bậc thang” dự kiến diễn ra từ ngày 19 - 22/9 tại huyện Hoàng Su Phì, tỉnh  Hà Giang với nhiều hoạt động phong phú, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Cụ thể như Giải đua xe ô tô, xe mô tô địa hình chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh; giải Marathon “Qua miền di sản ruộng bậc thang”, dù lượn “Bay trên bậc thang vàng” ; Hội thi nghệ nhân pha trà. Trong khuôn khổ Tuần văn hóa, du khách còn được chiêm ngưỡng nét đẹp, trang phục, tài năng của các chàng trai, cô gái dân tộc thiểu số tham gia Hội thi duyên dáng các dân tộc miền Tây Hà Giang; trải nhiệm nhiều hoạt động tái hiện của đồng bào các dân tộc thiểu số.

# Lần đầu tiên, một màn Đại Xòe của Việt Nam được dàn dựng công phu với sự tham gia của 5.000 nghệ nhân dân gian và diễn viên quần chúng đăng ký xác lập kỷ lục Guiness Thế giới sẽ công diễn tại Chương trình “Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò; khám phá Danh thắng Quốc gia Ruộng bậc thang Mù Cang Chải . Chương trình  diễn ra tối ngày  20-9-2019 tại tại sân vận động thị xã Nghĩa Lộ - Yên Bái. Lễ hội văn hóa, Du lịch Mường Lò 2019  nhằm giới thiệu, quảng bá các giá trị văn hóa vật thể, phi vật  thể và sản phẩm du lịch đặc sắc của tỉnh Yên Bái tới khách du lịch trong, ngoài nước.

  # Cách đây gần 4 tháng, gia đình Y Riêng cùng 3 gia đình khác gồm 17 người dân tộc Ê Đê ở buôn Sing B, xã Ea Drông, Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk đã bán nhà cửa, ruộng vườn, lén lút vượt biên sang Cam Pu Chia, rồi qua Thái Lan với hy vọng sẽ được đưa đi định cư ở nước thứ 3. Đến Thái Lan, vài ngày sau Y Riêng mới biết là mình bị lừa. Mỗi gia đình được nhốt trong một phòng trọ nhếch nhác. Hết tiền phải đi làm thuê kiếm sống nhưng do bất đồng ngôn ngữ, sức khỏe lại kém nên phải chịu đói khát từng ngày. Hơn 3 tháng sống  trên đất Thái Lan với chồng chất cực khổ, đói khát,tủi nhục…, vợ chồng Y Riêng quyết tìm cách trở về và  ngày 5/9 vừa qua gia đình Y Riêng về đến buôn làng. Vợ chồng Y Riêng muốn nhắn gửi với những người đã trót lỡ vượt biên, đang sống chui lủi trên đất khách quê người, rằng: Hãy trở về trong vòng tay bao dung tha thứ của bà con buôn làng, của chính quyền địa phương. 

# Thay vì sống trong các căn hộ độc lập khép kín, sự gia tăng chi phí cư trú và xu hướng chia sẻ đã khiến nhiều người trẻ tại châu Á hiện nay có xu hướng lựa chọn sống trong một mô hình mới có tên gọi dịch vụ chia sẻ nhà ở, còn gọi là co-living, nơi họ có thể gặp gỡ những người cùng lối sống và sở thích. Họ cùng nhau trả tiền thuê nhà, chia sẻ một số không gian chung như bếp hay phòng sinh hoạt. Có thể nấu và ăn cùng nhau nhưng không gian nghỉ ngơi của mỗi người là riêng biệt. Một trong những quốc gia châu Á đầu tiên khuyến khích xu hướng sống này là Singapore. Mới đây, khu nhà ở Funan Singapore - mô hình co-living lớn nhất Đông Nam Á hiện nay , đã được mở cửa cho báo giới thăm quan, trước khi được đưa vào vận hành tại. Funan Singapore có diện tích sàn rộng trên hơn 36.576m², với 279 căn hộ và 412 phòng ngủ.

# Trong quá trình khai quật một địa điểm tại phía Bắc thành phố David - một di chỉ khảo cổ thuộc thành cổ Jerusalem, các nhà khảo cổ Israel đã tìm thấy một chiếc ấn có khắc những ký tự Do Thái cổ. Chiếc ấn này đã tồn tại từ khoảng 2.600 năm trước, tức thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên - là thời kỳ Vương quốc Judah. Kích cỡ của chiếc ấn này khoảng 1cm và có khắc các ký tự Do Thái, thể hiện chủ nhân của nó là một nhân vật quyền lực tại vương quốc, là cận thần tin tưởng của nhà vua thời Judah.  

# Do mắc hội chứng hở ống bán nguyệt khuyên trên ở cả hai tai,  Gemma Cairns không bao giờ biết đến âm thanh của sự im lặng. Cô buộc phải nghe cả tiếng dòng máu của chính mình chảy qua tĩnh mạch mỗi giây thức giấc. Hầu hết những người mắc căn bệnh này đều khởi phát từ sau một chấn thương đầu, nhưng người phụ nữ Scotland nói trên đã bị từ khi sinh ra. Bệnh nhân 32 tuổi đã có ca phẫu thuật thành công đầu tiên vào tháng 9/2018. Cô dự định sẽ trải qua một ca phẫu thuật tai khác vào tháng 10 tới. Nếu thành công, đó sẽ là lần đầu tiên trong đời cô trải nghiệm sự im lặng hoàn toàn./.