# Di  Hà Nội, Hội đồng bangsa di  Quốc hội pambuak bruk song  Tổ chức UNICEF di  Việt Nam bahrau peih ginum biai ilamu tham vấn, rik panuac tame harak pathau khan “bruk roh duah, pasang iek, tong yaom, kein laba bruk peih pato pakai uranaih bangsa takik, abih di nyu nan lac uranaih bangsa biak takii menuac:. Nyaom biai tong yaom: Rajaei, dom mintri, dom gah peih ngak samu ginup, njauk tuk dom quy định di hukum ka dong patagok bruk pato pakai uranaih bhum urang bangsa takik, bhum ceik, dong jhul pakhang bruk pato megru bhum bangsa takik, bhum ceik patagok tong abih di dom pakat bac, gah bac. Min urak ni hu dom sarak oh ka lagaih haong bruk di anak meta, chất lượng pato pakai  bhum urang bangsa takik, bhum ceik dok beir  .

# UB bhapbini ban raya HCM barau tabiak quy định ka neh rabha  chất thải rắn sinh hoạt pak di labik. Tui nan, meng harei 24/11, dom sang bhapbini njauk neh hareik jeng 3 janih (hữu cơ, tái chế, hareik tuh tabiak daok veik) saong jao brei njauk labik. Dom sang, po tuh hareik, oh neh rabha hareik saong jao brei tui nhóm chất thải, libik pataom meda hu panuac kakei. Urang halei ngak suan rilo mbang, libik pataom khan brei ka karja puk palei thau ngak biên bản xử phạt. Di khoản 4 paka 20 di quy định ini brei thau cambaih: Phạt jien meng 15-20 triệu đồng ka bruk oh neh rabha, oh khik piah chất thải rắn ngak mbang ngak huak tui quy định; oh mboh tangin tame harak pambuak bruk atau oh jao brei chất thải rắn ngak mbang ngak huak ka libik hu chức năng pataom, pajeng ba saong xử lý tui quy định.  

# Tui  Điện lực Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk urak ni hu labaih  600 cụm dân di rilo puk, palei pak ni, dok buh jien kadung tabiak dui điện mai pandar, rilo meng lac di dom  xã Ea Toh, Dliê Yang, Ea Tân, Ea Tam. Kayua khat lahik prong yau nan ye dom boh sang bayar jien  điện urak ni yaom glong jang rilo dut song  quy định di rajaei. Ong Nguyễn Thanh Sang-Giám đốc Điện lực Krông Năng brei thau, kayua gah điện kurang phun jien nan ye bruk pasiam veik jalan  điện di rilo  cụm dân gaok kan kandah . Gah điện bahrau pabak  chất lượng điện tal hệ thống điện hu đầu tư song pablei  điện ka dom  cụm dân cư di công tơ ranh giới. Dok jalan talei  bhap bini rik pataom jien dui ye njauk eng dre khik ramik song njauk khat lihik dalam tuk pandar  .

# Suối Tiên lac labik gheih mekre meng lingik tasik di tỉnh Bình Thuận, pachreih hu yaok ratuh tuai dalam saong lingiu taneh mai ravang iek yaok harei. Min, dom harei tapa, rilo khối nhũ cuah trak yaok tấn tabhia paplah craoh nyu glut takai, laik trun ia. Piah caga plaih bala ka tuai damuai, libik khik ramik thắng cảnh Suối Tiến hu brei menuac nao khik, khan brei ka tuai damuai thau tuk mai jaik. Tui urang bhapbini puk palei bruk glut jaleih vách nhũ cuah di Suối Tiên thun ini jeng trak kayua tamuh rilo ki-ốt, hàng quán  padang suan hukum di gah ala ngak cakak jalan ia nduac tuk hu hajan praong. Ia dauk suai livik ngak glut takai cuah ngak ka dom khối nhũ cuah jaleih drah samal. Oh lac đe dọa tính mạng urang tuai bo bruk glut jaleih daok ngak tayah bruk gheih mekre di thắng cảnh danei angan ini.

# Di ban raya HCM, Công ty cổ phần Hoàn vũ Sài Gòn (Unicorp) bahrau peih danak dak taom gaok ndom nyai nao mai song lambaok Việt Nam di mbang pakacah urang siam binai hoàn vũ dunya  (Miss Universe) – hoa hậu  H’hen Niê dahlau di tuk tagok jalan nao tal Thái Lan hu mbaok di mbang pakacah. Bruk njauk biai nan lac, blah khan aow bangsa  song pandap alin brei pakat negar hu khan brei thau di danak dak. Hadei di jiak sa thun đăng quang, hoa hậu H’hen Niê dak harei dak siam binai jang, naih gheih jang. Anai biak kham merat hu mbaok tame dom bruk ngak pahla, lac  đại sứ di dom  chiến dịch cộng đồng, xã hội hu angan je di  Việt Nam song dunya… daong ngak brei salih chuẫn mực siam binai bahrau di Việt Nam.

Khaw tin dunya

# Urang chức trách Ô-xtrây-li-a bahrau tabiak panuac cảnh báo ka pren yava di urang bhapbini di ban Xít-ni (Sydney), pasak bang Niu Xao Uên (New South Wales) dalam tuk sa mbang ribuk dhur daok nduac mai tal ban ini. Ribuk dhur jeng pacang meta maong di rilo libik di Niu Xao Uên. Jabat Khí tượng Ô-xtrây-li-a brei thau, angin khang gam saong ribuk ba tui dom cuah thu kayua gaok mbang tua barau di bang ini, ngak ka không khí di ini nerak trak. Lingik tasik yau nan ngak jhak ka chất lượng không khí. Urang jakar y tế hu panuac ieu urang bhapbini puk palei, abih di nyu nan lac uranaih, urang taha saong dom urang hu ruak gah hô hấp njauk daok dalam sang.  

# 2 mbang khuah glai prong di gah brak song gah merong bang California, Mỹ, patuh tabiak meng akaok bilan 11, ngak takik di abih  84 urang metai song khuah  ralai abih sa mblang taneh prong labaih  680 km2 dalam nan hu  20.000 boh sang  . Labaih 800 urang jeng daok lihik  ngak ka urang huac lac menuac metai meda hu rilo jang dalam tuk vak anak tal. Bruk khẩn cấp y tế cộng đồng hu ba tabiak di  bang California kayua thak pui meng dom mbang khuah ngak nerak  không khí song pambak tapa rilo ban prong  . Menuac Urang di dom labik gaok bala hu kakei brei dok dalam sang song cuk mặt nạ khik caga tuk tabiak gah langiu./.  

# Thủ tướng Đức Angela Merkel barau hu kadha ndom puac abih hatung hatian anak Quốc hội, piah khik caga Hiệp ước toàn cầu ka di cư di Liên Hợp Quốc. Thủ tướng Merkel ndom lac, Hiệp ước lac sa binah “kein laba taneh ia” di Đức kayua nyu rik daong pasiam bruk di trú di dunya. Hiệp ước toàn cầu ka di cư tui kuhria hu brei tapa di sa nyaom biai thượng đỉnh di harei 10-11/12 tal di Maroc. Ini lac mbang akaok mereip Liên Hợp Quốc caong ba tabiak dom nguyên tắc piah caga urang di cư. Lingiu di nan, sa hiệp ước karei ka chủ đề urang tị nạn jeng daok kuhria ngak./.