# Piah pabak dom thông tin, số liệu yaok pataom brei mboh bruk KT-XH di 53 bangsa takik duh ka bruk khik ramik di karja ka bruk bangsa jeng yau taong yaom saong padang ngak dom sarak bangsa di taneh aia, Tổng cục Yaok Pataom pambuak haong Ủy ban Bangsa peih pasang iek duah thau ka bruk KT-XH 53 bangsa takik mbang ka 2 dalam bilan 10 thun ini. Bruk pasang iek duah thau mbang ka 2 meda hu peih ngak di 54 tỉnh, bal dalam Trung ương. Harei 1/10 anak tal, bruk pasang iek duah thau mbang ka 2 hu peih tabiak di 3 labik. Nan lac tỉnh Tuyên Quang - labaok ka labik urang bangsa takik bhum ceik gah Barak. Gia Lai lambaok ka bhum kreh negar - Tây Nguyên - Nam Trung Bộ. Ka klau lac bal raya Hồ Chí Minh – lambaok ka bhum gah meraong.

# Hãng kapal haok Dunya Vietnam Airlines birau khan brei thau, meng harei 27/10, hãng kapl haok ini meda brei peih jalan par birau meng Ban raya HCM tal dua labik main rivang dulich danei angan di Bali (Indonesia) saong Phuket (Thái Lan). Tui nan, jalan par meng ban raya HCM-Bali hu 7 mbang par dalm sa adit. Yau nan min, dalam tukvak camereip ba mblang kapal haok Denpasar di Bali tame pandar daok kurang yau nan ye tok peih hu 5 mbang par dalam sa adit. Ngan saong jalan par meng Ban raya HCM -  Phuket, hu peih klau mbang par  dalam sa adit.

# Gah y tế Đồng Nai ba tabiak jalan ngak tal thun 2025 meda ngak salah bruk padang Pasak tacei ba Y tế thông minh, hiện đại, pamaong tal bruk njuak hatai di bhap bani saong urang ruak dalam bruk iek glang pren yava saong iek ruak. Bruk y tế thông minh hu pandar công nghệ kỹ thuật số, pambuak pagam haong Internet saong papar binguk, hội chẩn meng atah di dom sang iek ruak, cơ sở y tế, chuyên gia dang akaok dalam saong langiu negar; tapa nan paglaong ilamo khik iek, ilamu iek ruak di urang jakar gah y tế puk palei…

  # Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn TPHCM birau khan brei thau 19 labik glut jaleik biak trak saong 18 labik daok mbuan si glut jaleik piak ka bhap bini caga. 37 labik glut jaleik tapen kraong, ribaong atah labaih jaik 23.500 met saong apdang hu 35 danak dak ar pacang glut jaleik. Dom labik glut jaleik hu danak dak brei ngak ar pacang min daok suai damuai, dom urang po đầu tư oh ka duah thau saong taong yaom ginup ka taneh riya, ia ba tal cih tabiak padang ngak oh hu kajap yau nan ye danak dak brei pasiam veik. Dom danak dak ngak ar pacang  hadei tuk ngak salah blaoh ba tame pandar , min dom po đầu tư oh ka jao brei gah khik iek, pandar, pasiam yau nan ye dom ar pacang samar khut tayah, glut jaleik, mbaih ra-ai.

# Hadei di 3 thun pala iek,  sang ong Trần Huy Đường (TP Đà Lạt, Lâm Đồng) bahrau paik bein ploi “baoh biak proang”, hu baoh trak di abih lac 126,6kg. Piah hu bein ploi brei baoh prong, sang ong Đường hu blei pajaih meng New Zealand. Taong abih ploi hu pala dalam sang kareih prong jaik 3.000m², hadei di 6  bilan  paik hu jaik 300 baoh, sản lượng abih tih 15 tấn. Langiu di dom baoh biak prong hu ba pablei to yaom, dom baoh sit hu pablei yaom 60.000 đồng/kg.

          # Tin thế giới:

# Piah daong ka rạn san hô Great Barrier, Australia, Nghị viện bang Queensland birau mbaok tangin tame dom harak hukum birau brei pakauk catang jang takik klak tabiak apndap thải meng bruk ngak nong tame dom dom labik ia hu san hô praonga bih di dunya ini. Great Barrier lac san hô di langiu tasik bang Queensland, atah labaih 2.400km saong lac ngak brei hadah mabok meta bhap bini Australia. Yaok thun, san hô ini ba mai takik abih lac 4 tỷ USD ka taneh ia Australia meng bruk urang mai main maong iek.   

# Tui kuhria mboh di Viện aia dunya di Stockholm (Thụy Điển) bahrau brei thau, yaok harei angaok dunya hu tal 5.000 uranaih metai kayua njuak ruak aih craoh meng labik daok oh hacih sa-at, oh ginup aia piah pandar. Halau aia pandar brei ka bhap bani di labik châu Á urak ini tok hu jaik 15%-30% dut haong dom thun 1950. Bruk nan brei thau lac aia di châu Á tal thun 2025 meda kurang,  aia pandar meda trun tal 70% saong nan lac sa dalam dom cuang kandah ngan haong labik ini.

# Yaok rituh  urang jak gauk ngak padhi ka kraong ia khar Pizol  ở Thụy Sĩ jaik lahik nao kayua pandiak thu ia di baoh taneh. Kraong ia Pizol angaok talei ceik Glarus Alps, phía Đông Thụy Sĩ glaong labih 2.700 met lahik baloh labaih 80 tal 90% ia khar meng thun 2016. Dom urang ilamu  gah moi truong kuhria dahlau hu mboh lac 80% kraong ia khar di Thụy Sĩ daok lahik nao drei yau Pizol. Ini lac brei mboh baoh taneh daok pandiak tagok saong bruk nan meda rah tabiak meyah khol drei oh salih bruk diukrai di drei./

Lang tapa panuac Viet Nam

Trang tin sáng thứ Hai 30-9

#  Để đáp ứng hệ thống thông tin, số liệu thống kê phản ánh thực trạng KT-XH của 53 dân tộc thiểu số (DTTS) phục vụ hoạt động quản lý Nhà nước về công tác dân tộc cũng như đánh giá và xây dựng các chính sách dân tộc của nước ta, Tổng cục Thống kê phối hợp Ủy ban Dân tộc thực hiện cuộc điều tra thu thập thông tin về tình hình KT-XH 53 DTTS lần thứ 2 trong tháng 10 năm nay. Cuộc điều tra lần 2 sẽ được tiến hành tại 54 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Ngày 1/10 tới, lễ ra quân điều tra lần thứ 2 được đồng thời tổ chức ở 3 điểm. Đó là tỉnh Tuyên Quang – đại diện khu vực DTTS miền núi phía Bắc. Gia Lai đại diện cho khu vực miền Trung-Tây Nguyên – Nam Trung Bộ. Ba là thành phố Hồ Chí Minh - đại diện cho khu vực phía Nam.

# Hãng hàng không Quốc gia Vietnam Airlines vừa cho biết, từ ngày 27-10, hãng sẽ mở hai đường bay mới kết nối TPHCM với 2 địa danh du lịch nổi tiếng là Bali (Indonesia) và Phuket (Thái Lan). Theo đó, đường bay TPHCM – Bali có tần suất 7 chuyến/tuần. Tuy nhiên, trong thời gian đầu do hạn chế về mặt khai thác tại sân bay Denpasar (Bali) nên chỉ có 5 chuyến/tuần. Với đường bay TPHCM – Phuket, hãng sẽ đưa vào khai thác với tần suất 3 chuyến/tuần.

 # Ngành y tế Đồng Nai đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ hoàn thành việc xây dựng mô hình Trung tâm điều hành Y tế thông minh, hiện đại, hướng đến sự hài lòng của người dân và bệnh nhân trong chăm sóc sức khỏe và khám, chữa bệnh. Mô hình y tế thông minh sẽ ứng dụng tiềm năng của công nghệ kỹ thuật số, kết nối Internet và truyền hình, hội chẩn từ xa giữa các bệnh viện, cơ sở y tế, chuyên gia đầu ngành trong, ngoài nước; qua đó nâng cao năng lực quản lý, trình độ chuyên môn của cán bộ ngành y tế địa phương…

# Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn  TPHCM vừa công bố 19 vị trí sạt lở đặc biệt nguy hiểm và 18 vị trí nguy hiểm để cảnh báo người dân.  37 vị trí sạt lở bờ sông, kênh, rạch với chiều dài gần 23.500m và đã được lập  35 dự án kè phòng chống sạt lở. Các vị trí sạt lở dù đã có dự án kè nhưng thi công còn chậm so với tiến độ, một số chủ đầu tư chưa khảo sát đánh giá đầy đủ về địa hình, địa chất, thủy văn dẫn tới đề xuất phương án thiết kế kỹ thuật không đảm bảo an toàn nên công trình phải điều chỉnh dự án. Một số dự án kè sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng, nhưng các chủ đầu tư chưa bàn giao cho đơn vị quản lý, khai thác và duy tu, sửa chữa nên một số hạng mục công trình nhanh xuống cấp, sụp lún mái kè, hở hàm ếch, hư hỏng.

# Sau 3 năm  trồng thử nghiệm,  gia đình ông Trần Huy Đường (TP Đà Lạt, Lâm Đồng) vừa thu hoạch vườn bí ngô "khổng lồ" với quả nặng nhất 126,6kg. Để có khu vườn bí ngô "khổng lồ", gia đình ông Đường đã nhập khẩu giống từ New Zealand. Toàn bộ bí ngô được trồng trong nhà kính rộng khoảng 3.000m², sau 6 tháng cho thu hoạch được khoảng 300 quả, tổng sản lượng 15 tấn. Ngoài những quả có kích thước lớn sẽ được bán đấu giá, những quả có kích thước nhỏ hơn được bán với giá 60.000 đồng/kg.

Tin thế giới:

# Nhằm cứu rạn san hô Great Barrier, Australia, Nghị viện bang Queensland vừa phê chuẩn các luật mới nghiêm ngặt hơn hạn chế chất thải nông nghiệp vào các vùng nước xung quanh rạn san hô lớn nhất thế giới này. Great Barrier là quần thể san hô nằm ngoài khơi bờ biển bang Queensland, trải dài hơn 2.400km và là niềm tự hào của người dân Australia. Mỗi năm, rạn san hô này đem về ít nhất 4 tỷ USD từ nguồn thu khách du lịch cho nền kinh tế Australia. 

  # Theo số liệu của Viện Nước quốc tế ở Stockholm (Thụy Điển) vừa công bố, mỗi ngày trên thế giới có tới 5.000 trẻ em tử vong vì bị tiêu chảy do điều kiện vệ sinh không đảm bảo, không đủ nước cho sinh hoạt. Lượng nước sinh hoạt trung bình dành cho người dân ở khu vực châu Á hiện nay chỉ đạt khoảng 15%-30% so với những năm 1950. Có nghĩa là viễn cảnh nước ở  khu vực châu Á đến năm 2025 rất đáng báo động, lượng nước sinh hoạt trung bình sẽ giảm đến 70% và là một trong những thách thức đau đầu nhất đối với khu vực này.

# Hàng trăm người đã cùng nhau tổ chức “tang lễ” cho  dòng sông băng Pizol  ở Thụy Sĩ sắp biến mất vì sự nóng lên toàn cầu. Dòng sông băng Pizol trên dãy Glarus Alps, phía Đông Thụy Sĩ ở độ cao khoảng 2.700 mét đã bị mất khoảng 80 – 90% lượng băng kể từ năm 2006. Các chuyên gia về môi trường dự báo 80% sông băng tại Thụy Sĩ cũng đang biến mất tương tự như Pizol. Đây là dấu hiệu cho thấy Trái Đất đang nóng lên và điều này sẽ xảy ra nếu chúng ta không thay đổi hành vi của mình./.