Khik ramik kadha daoh bhap bani Nùng Dín

         Ragu daoh bhap bani nan lac sa dalam dom ilamu siam gheih di bangsa Nùng Dín, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai. Meng kan mai urang Nùng hu mong ragu daoh bhap bani lac sa panuac tâm sự, lac jalan taom gaok saong brei mboh hatai anit ranam gauk di urang likei dam saong kumei dara. Pak Lào Cai, urang Nùng daok ralo pak dom xã bhum glaong di huyện Mường Khương. Urak ini jeng lac labik khik ramik dom ragu daoh bhap bani, lac ilamu hadah krah di urang Nùng dalam tỉnh.

        Ong Nùng Chàn Phìn daok pak xã Nấm Lư, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai - nghệ nhân di dom Ragu daoh bhap bani Nùng Dín brei thau: Ragu daoh bhap bani di urang Nùng Dín hu meng dalam tuk ngak mbang  pala drak, meng dalam rai diuk yaok harei. Ragu daoh bhap bani Nùng Dín hu 4 janih, dalam nan hu daoh dam dara, daoh mâm cỗ, daoh nao mai saong daoh chính sự. Yaok janih jeng hu dom kadha daoh cố định saong dom kadha daoh karei hu paneh tabiak tui jalan ndom puac nao mai. Dom panuac di dom kadha daoh bhap bani hu makna pato pakai meng rai dahlau tal rai hadei. Dom kadha daoh nan ndung bak đạo đức di urang Nùng saong brei mboh ilamu ngak mbang pala drak.         

          Urak ini urang thau daoh taong abih dom kadha daoh bhap bani Nùng Dín di Lào Cai dak harei dak takik. Gam haong bruk cak rok patagok di xã hội, dom Ragu daoh bhap bani di urang Nùng dak harei dak takik nao kayua rai rah dam dara harei ini biak takik urang megru daoh ragu daoh bhap bani, kayua lac khin bac njauk hu hatai takre saong brei kham merat. Lac sa puk palei hu labaih 80% urang bangsa Nùng daok, dom pakat ủy Đảng, Karja xã Nấm Lư hu padang 1 klup kapul daoh ragu bhap bani piah khik ramik ilamo di bangsa. Ong Thèn Chúng Hai, sinh hoạt pak klup kapul ragu daoh bhap bani Nùng Dín lac: Xã jeng hu tpeih bruk ka yaok palei pato sa tal dalam harei car, harei dit piah pato veik dom kadha daoh bhap bani meng kan ka dom rai rah dam dara tui bac dom urang thau daoh.

       Urak ini dom Ragu daoh bhap bani Nùng Dín hu dom sang bac pak xã Nấm Lư, huyện Mường Khương ba tame pato  ka dom adei ranaih piah khik ramik saong patagok. Tui karja palei, piah brei mboh abih dom gheih, mekre di ragu daoh bhap bahp Nùng Dín ye tok hu jalan pato meng camboi./.

Gìn giữ dân ca Nùng Dín

                Dân ca là một trong những nét đẹp văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Nùng Dín, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai. Từ xa xưa người Nùng đã coi dân ca là lời tâm sự, là phương tiện giao tiếp và thể hiện tình cảm với người khác giới. Ở Lào Cai, người Nùng sống chủ yếu ở một số xã vùng cao của huyện Mường Khương. Hiện đây cũng là cái nôi gìn giữ và bảo tồn các làn điệu dân ca, nét văn hóa đặc sắc của người Nùng trong tỉnh.

         Ông Nùng Chàn Phìn ở xã Nấm Lư, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai - nghệ nhân của những làn điệu dân ca người Nùng Dín cho biết: Làn điệu dân ca của người Nùng Dín được hình thành từ quá trình lao động sản xuất, từ thực tế cuộc sống hàng ngày. Dân ca Nùng Dín gồm 4 thể loại chính, gồm hát giao duyên, hát mâm cỗ, hát giao lưu và hát chính sự. Mỗi thể loại đều có một số bài cố định và những bài khác được sáng tác thêm theo lối ứng khẩu để đối đáp. Những từ ngữ của các bài hát dân ca có giá trị giáo dục từ thế hệ trước cho thế hệ sau. Các bài hát đó chứa đựng đạo đức của người Nùng và thể hiện kỹ thuật lao động sản xuất.

         Hiện số người biết hát toàn bộ các bài dân ca Nùng Dín ở Lào Cai ngày càng ít.  Cùng với sự phát triển của xã hội, các làn điệu dân ca của đồng bào Nùng ngày một ít đi do lớp trẻ ngày nay rất ít người có thể học hát dân ca, bởi muốn học phải có sự đam mê và kiên trì. Là địa phương có trên 80% người dân tộc Nùng sinh sống, cấp ủy Đảng, chính quyền xã Nấm Lư đã thành lập 1 câu lạc bộ dân ca để gìn giữ nét văn hóa của dân tộc. Ông Thèn Chúng Hai, sinh hoạt tại câu lạc bộ dân ca Nùng Dín nói: Xã cũng đã tổ chức cho mỗi thôn dạy một lớp vào thữ bảy, chủ nhật để dạy hát bài hát cổ và hát giao duyên cho các lớp trẻ theo học những người đã biết hát.

       Hiện các làn điệu dân ca Nùng Dín đã được một số trường học tại xã Nấm Lư, huyện Mường Khương đưa vào để truyền dạy cho lớp trẻ cùng tiếp tục gìn giữ và phát huy. Theo chính quyền địa phương, để lột tả hết cái hay, cái đẹp của dân ca Nùng Dín thì chỉ có cách dạy truyền khẩu./.