Le hoi mbang cốm barau di urang Bana pak Bình Định
Thứ bảy, 00:00, 17/09/2016 Thuy Linh Thuy Linh

 

Le hoi mbang cốm barau di urang Bana pak Bình Định

 

Mikva saong grauk yut uranam ! Dalam kadha “ Dom bangsa adei saai “ harei ini, kol dahlak likau khan tal mikva saong grauk yut sa rija ilimo biak karei di urang Bana daok pak Bình Định. Rija gam ndung bak talei pambuak bruk sang danaok – but pajaih gam brei mboh talei rohim puk palei, gheih mekre. Nan lac rija mbang cốm barau. Daa mikva saong grauk yut tui pang :

 

Dalam bilan 11 saka ia bilan, tuk phun glai jruh hala jeng lac tuk bingu padai laik tapa sambo màu kanyik angaok mblang hamu, tuk nan dom palei urang Bana jar var kuhria caga tame rija mbang cốm barau. Urang Bana hu ruah dom bingu padai asar khang, ba mai hana pandiak saong saok ka nyu klik. Tapa nan hu sa mẻ cốm pandiak racam, pahe bingi mùi padai barau. Cốm ini hu padauk kỹ, caik piah ka rija mbang cốm padai barau.

Harei mbang cốm barau, urang Bana cuk ao khan barau di abih. Dahlau si nao tal sang rông, yaok sang ieu yang dalam sang drei. Rija njauk hu drei menuk, alak, lisei barau saong cốm. Sang halei khá ye ngak pabui. Ông pô sang paling yang blaoh, mek cốm buh tame salao, abih urang dalam sang ba gauk mbang. Harei adei meng lac harei daa mikva. Blaoh var huak dalam sang, abih urang dalam sang ba gauk tabiak sang rông. Meyah harei nan sang hu tuai, tuai jeng hu daa tabiak sang rông.

                                 

Lingik barau laik sup, di sang rông, taha palei tong sa sap gar pơnưng, ieu pachreih dom sang ba alak tabiak pataom di sang rông. Sang halei jeng ruah ghè alak bingi di abih, ba tabiak kak tapak di geng alak di sang drei dalam sang rông. Taha palei tong sap gar mbang ka dua, tuai hu daa tagok sang rông. Taha palei ieu pô yang, likau ka bhapbini palei sa thun barau hu siam mekre khang kadang, padai brah bak chòi, rilo meuk, rilo pabui. Pô saong tuai ba gauk menyum alak cần dalam sap gar, sap chiêng chreh chrei, tapa kreih melam tal tuk menuk kanyok, tal tuk po sang saong tuai having mebhuk. Dom harei bui sambai chreih chrai grauk puk palei hu peih tabiak.

Pagaiy harei hadei, kapul urang hu taha palei ba akaok, tui hadei lac dom urang kumei siam binai hu pilih ruah bak yot nao yaok baok sang tadhau yuh tết. Kapul cồng, kapul chiêng gam nao tui. Uranaih uan tabuan tui hadei. Nao tal yaok sang, po sang meda buh tame yot di dom nai kumei dom pandap mbang hu caga dahlau nan, rik tame piah peih bruk mbang tết haong gauk di sang rông. Sang hu baok menuk ye brei baok, hu rilo pabui ye brei ralo pabui, ralo thu…

 

                                                  

Sang taha palei lac labik padeih takai akaok mereip. Nao tal sang halei taha palei jeng ngak adat ieu yang, tadhau yuh sang khang kadang, ngak mbang ginup meda. Tukvak kapul padeih veik di yaok sang meng 15-20 minit, gaok mai dalam sa tuk, piah po sang payak  alak. Urang ini kacao cốm buh tame pabah urang daih dalam sap preo ieu chreih bui. Cốm dak jruh rilo, sap preu ieu dak praong. Urang Bana brei thau, yaom lac cốm jruh bak sang jeng oh bah, bah lac lihik lộc; mbang cốm njauk mbang phung phí. Kacao mbang. Meyah hu ralo kho mbang dak bingi jang. Yau nan meng lac rija padai barau. Jruh trun sang dak ralo lac dak ngak mbang hu, piah sa harei hadei meng bah. Mbang haok, jia lac yaok thun pandap mbang jeng labaih yau nan.

Nao bih sa vòng dom sang dalam palei, kapul urang ba pandap mbang mai pataom di sang rông, ngak lisei paling Giàng. Sang halei jeng caong kapul padeih takai di sang drei suai hasit, yau nan ye hu thun, klau harei bo kapul urang jeng oh ka nao abih dom baoh sang.

                             

         Meng sang rông mai, tuk ini meng po sang tal tuai jeng having mebuk. Sa ghè alak praong saong bingi di abih hu sang ba tabiak kak tame geng alak sang, ieu lac : Chơ mrưng sơ drô ngak yang pa-uan thun barau. Ông po sang daa tuai saong po sang mai pan cần alak. Tuk ini sang meng tuh alak uan rija, ông po ngak adat ieu yang, tadhau yuh thun barau, tadhau yuh abih gauk ngak mbang trei sir, khang kadang saong haniem phuan. Abih gauk daok vil tam dar ghè alak salih gauk menyum, meng urang ini tal urang daih, meng taha ka tal urang ranaih, thei oh thau menyum jeng menyum dom ngụm; anek kaman daok mam, urang ameik njaoh sa njaoh ia alak tame akaok tangin blaoh luk tagok dhei kaman, yau nan jeng lac hu menyum paje. Abih gauk chreih chrai menyum alak, gam menyum gam daoh, ndom biai bui sambai. Menyum dak ralo, men alak dak njom tame blaoh mebuk. Urang halei daok menyum hu ye menyum, oh menyum hu ye nao ndih. Menyum taba ghè alak ini sang mek ghè alak karei. Menyum alak sang ini oh ka blaoh dom urang nan hu daa nao menyum alak di sang karei, nan ye urang menyum luac harei./. 

 

Thúy Linh

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Thuy Linh
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)