Pathau mikva saong taong abih gauk!

Sơmă Kơcham nan lac lễ hội praong abih dalam thun – peih akaok ka sa thun ngak mbang saong dom lễ hội karei dalam thun di urangBa Na daok di Mơ H’ra, xã Kông Lơng Khơng, huyện KBang (tỉnh Gia Lai). Lễ hội ini hu peih tabiak di tuk halei, makna yau habar, mikva saong taong abih gauk tui pang tapa kadha dom bangsa adei saai harei ini di kol dahlak nya:

Tui hatai sahneng di urang Ba Na, anek menuac tuk ndih tapui tabiak tal tuk metai nao hu rah tapa dom talei rohim pambuak bruk, talei rohim menuac saong menuac (urang ini haong urang deih) talei pambuak bruk menuac urang saong bhap bini; talei pambuak bruk menuac urang, bhap bini saong Yang mebhang. Dalam tuk bruk diukrai di dom bangsa daok gaok ralo kan kandah brei pacang cakak saong lingik tasik, athur jhak, ruak kik, eik lipa, metai lihik… bo bruk thau ka  khoa học di anek menuac daok takik. Kayua yau nan ye, rai anek menuac jeng pambuak saong dom lễ - hội, dom adat cambat. Hu lễ bỏ mả, lễ mbang kabau, lễ hội uan sang rông barau, lễ paling Sơmă Kơcham.

Di puac bilan 2 akaok bilan 3 tui saka ia bulan, tuk bingu pơ lang rak kanyik di kreh langik bak pandiak jeng lac bilan bhap bini bangsa Ba Na peih ngak lễ hội Sơmă Kơcham  - Sơmă  - sap Ba Na makna lac paling; Kơcham lac mblang bein.

Piah caga ka lễ hội Sơmă Kơcham. Mikva brei padang đàn tế lễ. Đàn lễ maong tapa mboh nyu đơn giản min biak cầu kỳ di dom chi tiết trang trí. Tui hatai sahneng di urang Ba Na, dom urang padang đàn brei lac dom urang “hu meta, tangin di Yang brei” meng ngak hu bruk ini.

Paling mblang bein, makna praong  lac paling taneh palei. Ini lac lễ hội praong abih dalam thun di urang Ba Na peih akaok ka sa thun pala drak, jeng hu makna lac sa lễ hội uan rok thun barau.

Lễ hội dui atah sa harei sa melam piah pathau khan ka dom yang thau dom bruk hu ngak dalam thun, likau dom yang daong ka yaok bruk ngak yau pasiam sang klak, ngak puh… rah tabiak siam mekre.

Abih di nyu nan lac lakau dom Yang “brei hajan njauk tuk, pandiak njauk harei” phun padai “harei nde mbuk plang, melam nde phun đa”; anek menuac khang kajap yau phun bua tamuh.

Lễ hội Sơmă Kơcham hu urang Ba Na peih ngak biak praong parang. Pandap paling Yang hu kabau, limo, alak cần, lisei lam hu caga biak tani tanat. Hadei di tuk ngak adat bloh, bruk mbang menyum meda dui atah luac melam.

Puk palei chreih chrai tagok meng ragam chiêng tơnơl  saong ragu tamia xoang. Saman dahlau tuk gaok dom bruk oh siam yau ruak kik pandik harao, pala drak oh njauk… brei salih palei nao labik karei, urang Ba Na jeng brei peih ngak Sơmă Kơcham. Urak ini dom palei Ba Na jeng hu định cư. Min lễ hội Sơmă Kơcham, yaok palei jeng daok khik yau tamo./.