Yaom lac manuac sia daok ndom lac, mắc ca lac phun tỷ đô, min urang nong huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng jeng daok dè dặt haong phun mắc ca. Bruk dè dặt nan biak njauk tuk bo tal tukvak ini dalam huyện Bảo Lâm jeng oh ka hu sa labik halei blei baoh mắc ca.

     Ong Nguyễn Văn Khởi (daok pak palei 7, xã Lộc Nam) brei thau: “Hadei di 7 thun, phun tamuh prong. Drei bo oh “hãm” samu, phun glaong meda pacang bruk quang hợp di phun cà phê. Urak ini, 3ha mắc ca di sang dahlakdaok tabiak baoh sit”. Jeng yau ong Khởi, thun 2009, amuk Phan Thị Nghĩa (daok di palei 8, xã Lộc Nam) saong ong Lê Văn Sơn (daok di palei 6, xã Lộc Nam), tapa Công ty TNHH Thương mại saong Du lịch Đức Anh (iew katut lac Công ty Đức Anh, hu jabat praong di Đắk Lắk) peih bruk pala pablak phun mắc ca dalam bein cà phê. Amuk Nghĩa pala hu 2,5ha, ong Sơn pala 2ha.

        Thun 2009 saong thun 2010, Công ty Đức Anh hu peih bruk ka urang nong 2 xã (Lộc Nam saong Lộc Thành) di huyện Bảo Lâm pala pablak janih phun ini dalam bein cà phê. Dalam nan, Lộc Thành pala 80ha saong Lộc Nam pala jaik 43ha. Tukvak  nan, Công ty Đức Anh pabak brei 45.000 phun mắc ca pajaih ka urang nong 2 xã ini, tui yaom 65.000 đồng sa phun. Công ty daong yaom ka mikva urang nong tui jalan pablei tavak meteh. Yaom jien daok tavak ini, urang nong bayar ka Công ty di bilan paik baoh. Langiu di nan, Công ty Đức Anh daok peih dom tal pato pathram ilamu kỹ thuật pala, mong iek, paik baoh saong khik piah baoh hadei di thu hoạch jeng ye dang tabiak blei taong abih baoh ka mikva... 

          Ong Đào Duy Phi – Akaok kapul urang nong xã Lộc Nam, brei thau: “dalam xã Lộc Nam hu jaik 100 baoh sang pala phun mắc ca haong Công ty Đức Anh, ngan haong mblang taneh  praong abih tih jaik 43ha. Min anak meta mboh lac, mblang taneh pala phun mắc ca di Lộc Nam hu meng 55 - 60ha, kayua lac hadei di nan dom mikva hu pala mbluak jang”. Jeng dreh yau nan, Lộc Thành hu 60 baoh sang hu mbaok tame bruk pala mắc ca. Kapul Urang nong xã Lộc Thành taong yaom: mắc ca lac janih phun mbuan pala, mbuan mong iek. Yaom lac takik hu mong iek, min phun mắc ca nyu tamuh biak siam. 

          Tui kuhria di Công ty Đức Anh, pala meng 7 – 10 thun, phun mắc ca brei baoh tani tanat. Tuk nan, 1 phun mắc ca hu năng suất 25kg. Yaom pablei mắc ca urak ini lac 70 ribau đồng sa kg. Yau nan, meyah kuhria tui yaom urak ini, 1ha pala sa janih mắc ca (307 phun)  laba hu labaih 537 triệu đồng saong labaih 323 triệu đồng ngan haong dom mblang taneh pala pablak (185 phun). Nan oh ka ndom tal dom mblang taneh pala pablak, 1ha cà phê (dalam mblang taneh pala pablak haong phun mắc ca) daok brei jien mek tame jaik 200 triệu đồng.

          Meng kuhria mboh yau nan, amuk Phan Thị Hồng Lâm – Akaok Công ty Đức Anh, ndom lac, “Mắc ca lac janih phun hu yaom kinh tế glaong”. Ong Akaok Kapul urang nonh xã Lộc Nam jeng tmboh lac, mắc ca meda pala hu angaok dom janih taneh jhak, độ dốc glaong, kurang aia pruh, nguồn dinh dưỡng biar, bruk mong iek jeng oh ralo. 

          Yau nan min, ong Đào Duy Phi jeng daok mboh suh sah lac: “Biak di nyu, phun mắc ca daok lac sa janih phun pala iek di puk palei. Kayua yau nan ye, khaol dahlak jeng hu kakei mikva urang nong (dom urang hu ralo taneh piah pala) tok pala phun mắc ca angaok dom mblang taneh daok thaoh atau dom mbang taneh pala te, cà phê njauk kurang aia. Daok dom mikva urang nong hu takik taneh pala drak ye juai kaoh klak bein cà phê atau bein te piah pala phun mắc ca”.  

          Urak ini, ralo bein mắc ca di urang nong Lộc Nam saong Lộc Thành daok tabiak baoh, sang ralo ye meng 30 - 40kg, takik ye 3 - 4kg. “Yaom lac bahrau tabiak baih, oh ka taong yaom hu kein laba kinh tế di janih phun ini, min dahlak saong ralo baoh sang pala mắc ca jeng oh ka mboh sahanag hataikayua oh ka hu labik halei blei baoh mắc ca di puk palei”, amuk Phan Thị Nghĩa khan yau nan. 

Javap jaleiy ka bruk nan, amuk dang akaok Công ty Đức Anh langyah: “Kayua daok dalam tukvak bahrau tabiak baoh, sản lượng baoh mắc ca oh ka ralo nan ye công ty oh ka peih labik blei yau panuac sanya blaoh dalam dự án. Min, piah ka mikva sahanag hatai pala, anak tal, khaol dahlak meda peih tabiak sa labik blei baoh mắc ca dalam xã Lộc Thành. Khaol dahlak jeng kuhri kuhria ngak habar ka labik blei baoh mắc ca hu mbuan laghaih ka urang nong 2 xã”./.